۱۴۰۲-۸-۷ شرح عیون مسائل نفس عین ۵۱ جلسه ۳۳۵
بسم الله الرحمن الرحیم
📆یکشنبه ۱۴۰۲/۸/۷، کتاب عیون مسائل نفس، جلسه ۳۳۵
🧿موضوع: شرح عین ۵۱ در رؤیا
📗متن کتاب «از صورتگری نفس معانی عقلی را در قالب مثالی به قوه نفس بر تکثیر واحده تعبیر می‌شود»
🔸شرح: نفس حقایق عقلی را در صورتهای مثالی پیاده می‌کند که در فلسفه تکثیر واحد می‌گویند.
نفس توسط قوه خیال تکثیر می‌کند، تکثیر کردن واحد یعنی یک معنای واحد را می‌گیرد و آن را به صورتهای مختلف متکثر می‌کند.
کثیر را یکی و یکی را زیاد می‌کند؛ یعنی صد هزار انسان را می‌آوریم و یک مفهوم انسان درست می‌کنیم.
مفهوم کثیر را یکی کردن: مفهوم حیوان، واحد است و کثیر نیست. این مفهوم حیوان نیست که در خارج وجود دارد بلکه آنچه در خارج هست، حیوانات هستند. قوه عاقله از این حیوانات موجود در خارج، مفهوم حیوان را می‌سازد. اصولاً انسان با همین سیستم استدلال می کندو به همین نحو، واحد را تکثیر می‌کند و یکی را زیاد می‌کند. یک حقیقت عقلی را می‌گیرد و زیاد می‌کند. این قوه خیال است که صورتهای متفاوت را صورتگری می‌کند و کثیر را واحد و واحد را کثیر می‌کند. چه نیرویی در انسان هست که یک معقول، یک حقیقت عقلی را جسمیت می‌بخشد؟!
❌مثلاً یک حقیقت معقول ۲ تا ۲ می‌شود چهار ، را بر صورتهای مختلف تطبیق می‌دهد. مثلاً دوتا پرتقال با دو تا پرتقال می‌شود چهار تا.
♾️ ما در عقل تکثر نداریم. در عقل یک مفهوم انسان داریم، انسان‌ها نداریم. آن چیزی که عقل درک می‌کند مفهوم انسان است.
انسان‌ها وقتی است که در خیال ما می‌آید. خیال صورتهایی از انسان کنار هم درست می‌کند.
در عالم عقل اگر کثرت باشد، کثرت نوعیه است یعنی این نوع با این نوع فرق دارد.
اینکه انسان می‌تواند بر اساس کبری، صغری کردن، استدلال کند، بخاطر همین قدرت بر تبدیل واحد و کثیر است.
🔸یک حکم واحد را می‌گیرد مثلاً «کل متغیرٕ حادثٌ؛ هر چه تغییر کند حادث است». خیال این مفهوم عقلی را تطبیق می‌دهد در عالم طبیعت و هرچه را تغییر کند، حادث می‌نامد.
⬅️نکته: نبوت به معنی خاص، نبوت الهی، نبی الهی، یک موقع نبوت به معنای پیشگویی است. در یهود، نبوت را به معنای پیشگویی می‌گیرند.
📗متن کتاب «در فصل هشتم نمط دهم اشارات فرمود: تجربه و قیاس متفقند بر این نفس انسانی راست که در حالت منام تا اندازه‌ای به غیب دست یابد»….
🔸متن شرح: جناب ابن سینا، نفس انسان اینطور است که در خواب می‌تواند به غیب دست پیدا کند پس در بیداری هم احتمال دسترسی هست.
♾️کسی که فهم مطالب تمهید القواعد و شرح قیصری بر فصوص الحکم و مصباح الانس، و اشارات و شفاء و اسفار و فتوحات مکیه را نخوانده و فهم آنها روزیش نشده تفسیر انفسی قران را نمی‌فهمد، چون اینها از قرآن هستند.
📌جناب ابن عربی می‌فرماید هر چه میگویم از قرآن است.
🖤 اقاجان، علامه حسن زاده آملی: کسیکه در مورد رسول خدا می‌خواهد کتاب بنویسد باید خودش به رسول الله نزدیک شده باشد یک حالاتی داشته باشد سیری داشته باشد تا بتواند دست به قلم بشود.
آن کسی که قوه قدسیه به او داده می‌شود و کامل در عرفان است، بدون این کتابها هم به حقیقت می‌رسد.
🕋ذلِکَ فَضۡلُ ٱللَّهِ یُؤۡتِیهِ مَن یَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِیمِ
این [رسالت] فضل خداست که آن را به هر کس بخواهد مى‌دهد و خدا داراى فضل بزرگ است.
♾️ فضل، اضافی است، از فضل و اضافی خدا بخواهید.
📗متن کتاب: «بدانکه نفس هر چه طهارتی تمامتر و مراقبتی شدیدتر و سخنی راست‌تر و فعلی درست تر داشته باشد، منامات و مکاشفات و افکار و آثارش نورانیتی تمامتر و با واقع مطابقتی بیشتر دارد»
♾️ نکته: چه کار کنیم خواب‌ها صادقه باشد و دریافت‌ها درست باشد!!!!
📌گاهی وقت مکاشفه شیطانی است گاهی وقت دریافت‌ها اشتباه است.
📌 وقتی انسانی دروغ می‌گوید خیال او از دروغ گفتن اثر می‌پذیرد لذا هنگام دریافت، دروغ دریافت می‌کند.
🖤علامه حسن زاده”این صنع الهی را آلوده نکنید”
♾️ اول طهارت و پاکی و گناه نکردن،
نمی‌شود کسی گناهکار باشد و دریافت او درست باشد.
طهارت مراتب دارد. یک معنای طهارت، وضو گرفتن است و یک معنای دیگر، لباس غصبی نباشد، غذای او غصبی نباشد و این جز مراحل طهارت است.
چشم پاک باشد. دامان پاک باشد. شکم و شهوت را مراقبه کند.
📌 نکته (نگاه کردن به تصاویر موبایل روی خیال اثر دارد)
♾️ اینکه گفتار چگونه است و به چه نیت است و اینکه چه می‌خورم و به کجا می‌روم اینها مراقبت است. صادرات و واردات را باید مراقبه کنیم.
🕋الأحزاب
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا
ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ! ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭘﺮﻭﺍ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺳﺨﻦ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﮔﻮﻳﻴﺪ. (٧٠)
♾️با مردم به زیبایی سخن بگویید این سخن نمی‌دانید با انسان چه می‌کند مراقب سخن گفتن خود باشید با مردم با زبان تلخ سخن نگویید گاهی وقت یک حرف بیهوده توفیق را از انسان می‌گوید.
🖤(علامه حسن‌زاده آملی می‌فرمودند که کار خود را درست انجام بدهید)
♾️ در اینجا سخن را قبل از کار آورد
علامه حسن‌زاده آملی: اگر سخن درست باشد، کار انسان هم درست می‌شود.
♾️ وقتی حرف بیهوده نزنید فکر بیهوده هم نمی‌کنید اگر می‌خواهید فکر بیهوده نکنید زبان خود را کنترل کنید اگر سخن انسان درست باشد، دریافتش هم درست می‌شود و هر چه می‌گیرد در خارج اتفاق می افتد.
🕋ولَا یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ أَتَى
هیچ وقت ساحر رستگار نمی‌شود؛ چون کج است هر کسی درست و صادق باشد درست می‌گیرد پیامبران ما هم آمدند ما را درست کنند.
♾️اگر نفس درست باشد روزی واسعتر نصیبش می‌شود. هم روزی مادی و هم روزی معنوی
أَللَّهُمَّ ارْزُقْنَا رِزْقاً حَلَالاً طَیِّباَ وَاسِعَاً،
و بعضی وقت روزی شما تنگ می‌شود
🪴 روایت: هر وقت روزی شما تنگ شد یا دیر شد یا حال عبادت نداشتید، بدانید حرف بیهوده زده‌اید.
♾️مراقبه روزی را وسیع می‌کند چه روزی مادی چه روزی معنوی
أَللّهُمَّ ارْزُقْنی شَفاعَهَ الْحُسَیْنِ
شفاعت امام حسین هم روزی محسوب می‌شود.
🕋خداوند سبحانه می‌فرماید: «لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ»
📌نکته: بعضی‌ها این آیه را دلیل بر این حکم فقهی می‌دانند که بدون وضو نمی‌توان به قرآن دست زد. باید دید این آیه انشاء است یا اخبار؟! اگر انشایی (امر و نهی) بود می‌فرمود: لا تمسوا: دست نزنید در حالی که جمله‌ی لا یمسه الا المطهرون، خبری است. می‌فرماید مس نمی‌کنند. آیا این جمله به حکم فقهی ربط دارد؟ خیر ربط ندارد. این جمله صرفاً خبر می‌دهد.
همچنین، مراد از مس هم این مس نوشته نیست؛ زیرا افراد غیر مطهر هم قرآن را مس می‌کنند. قرآن حقیقت آیه را در سوره واقعه می‌فرماید:
🕋سوره واقعه
فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ ۷۵
وَإِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِیمٌ ۷۶
إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ کَرِیمٞ ۷۷
فِی کِتَٰبٖ مَّکۡنُونٖ ۷۸
لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ۷۹
قرآن در کتاب پوشیده است جز مطهران آن را مس نمی‌کند اصلاً دست آنها نمی‌رسد.
🏵 مطهران چه کسانی هستند!؟ اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا
خداوند اراده کرده شما اهل بیت را تطهیر کند.
پس اینکه فرمود جز مطهرون (مطهرون اسم مفعول است یعنی کسانی که تطهیر شده‌اند) قرآن را مس نمی‌کنند، مراد اهل بیت پیامبر هستند.
📌برای مس و فهم قرآن طهارت لازم است.
⬅️ رسول خدا فرمود:
«دُمْ عَلَى الطَّهَارَهِ یُوَسَّعْ عَلَیکَ فِى الرِّزْقِ؛ بر پاکى و طهارت مداومت کن، رزق و روزى را بر تو وسعت خواهد گرفت»
♾️ دائماً با طهارت باشید یعنی دائماً با وضو باشید که روزی شما زیاد می‌شود. لازمه روزی مادی و معنوی، پاکی است.
📗متن کتاب
📌الف شیخ رئیس رضوان الله تعالی علیه در تعلیقات گفت: وقتی چیزی را در خواب دیدیم ابتدا آن را تعقل می‌کنیم آنگاه تخیلش می‌نماییم و سبب آن عقل فعال است که بر عقول ما آن معقول را افاضه می‌کند آنگاه از عقل به تخیل ما افاضه می‌شود اما وقتی چیزی را می‌آموزیم برعکس است. ابتدا آن را تخیل می‌کنیم آنگاه تعقل می‌نماییم.
🧿شرح(نکته: شنیدن در خواب یا کشف به وسیله کدام قوه است؟ قوه خیال.
📌 پیامبر در دریافت وحی، همزمان می‌شنود و تعقل می‌کند. این طور نیست که اول تعقل کند بعد بشنود با برعکس. در مکاشفه و خواب صادقه، همواره چنین است که فهم با شنیدن الفاظ همزمان است.
📗متن کتاب:
ب: فصل بیستم از نمط دهم اشارات شیخ آمده است که قوه متخیله مفطور است بر محاکات آن چه از هیأت ادراکی و یا هیأت مزاجی بر وی وارد می‌شود….
♾️شرح: ساختار خیال برای داستان سرایی است. در وجود ما قوه خیال برای داستان سرایی است و هر چیزی را که می‌آید صورتگری می‌کند. قوه خیال صورت درست می‌کند؛ چون قوه خیال سرشته شده برای محاکات. چه حقایق و مفاهیم را از خارج تصویرگری می‌کند.
هیات مزاجی در این صورتگری نقش دارد. چه از درون که مزاج ما باشد، بر خیال ما اثر دارد چنانکه وقتی مزاج از حالت اعتدال خارج می‌شود بر قوه خیال اثر می‌گذارد.
ادامه دارد….
الحمدلله علی الولایه