۱۴۰۱-۱-۱۵ تفسیر سوره مریم آیات ۴۷ تا ۵۰ جلسه ۱
بسم الله الرحمن الرحیم
دوشنبه ۱۴۰۱/۱/۱۵/(تفسیر سوره مریم)
موضوع: تفسیر ایات ۴۷ تا ۵۰
دو تا از سوره‌ها با حروف مقطعه پنج حرفی اغاز می‌شود سوره مریم و سوره شوری
شروع سوره مریم با کهیعص است که صاد چشمه‌ای است که ریزش فیوضات الهی از آنست
وتا اینجا دو معجزه که معجزه اول زکریا در پیری فرزند دار شد و معجزه دوم حضرت مریم بدون شوهر دارای فرزند شد.
حالا به داستان حضرت ابراهیم رسیدیم در پیری دارای فرزند شد و این ریزش فیض از چشمه صاد است
در آیه ۴۶ سوره مریم
قَالَ أَرَاغِبٌ أَنتَ عَنْ آلِهَتِی یا إِبْرَاهِیمُ لَئِن لَّمْ تَنتَهِ لَأَرْجُمَنَّک وَاهْجُرْنِی مَلِیا
که گفته شد اگر کوتاه نیایید ابراهیم ع را سنگسار می‌کنیم (در قران سنگسار نداریم ولی در روایات فقه اسلامی داریم اما روایات باید ارجاع داده شود به قرآن برای درستی و صحت آن مطلب.
سنگسار در قرآن تأیید نشده ودر روایات نیز از یهود نفوذ کرده در میان احادیث اسلامی خاصه از ناحیه خلیفه دوم
آیه ۴۷ مریم
قَالَ سَلَامٌ عَلَیک سَأَسْتَغْفِرُ لَک رَبِّی إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیا
اگردر مواجهه با دشمن سلام بدهید در امان هستید از غضب طرف مقابل
مریم
وَأَعْتَزِلُکمْ وَمَا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّی عَسَیٰ أَلَّا أَکونَ بِدُعَاءِ رَبِّی شَقِیا
از شما و بت‌هایی که به‌جای خدا صدا می‌زنید، فاصله می‌گیرم و پروردگارم را صدا می‌زنم؛ به امید آنکه از نتایج دعا و نیایش با او بی‌بهره نمانم.» (۴۸)
حضرت ابراهیم فرمود اول از آنچه شما می‌پرستید دوری می‌کنم و بعد دعا می‌کنم، یعنی دعای کسی مستجاب می‌شود که از شرک دوری کند یعنی موحد باشد.
بدبخت کسی است که نمی‌تواند از خدا بخواهد (شقیا) ودعا کند
«ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکمْ”
در حدیثی قدسی آمده است که خداوند می‌فرماید: هر کسی که وضویش باطل شود و وضو نگیرد، به من جفا کرده است و کسی که وضو بگیرد و دو رکعت نماز نخواند به من جفا کرده است. کسی که نماز بخواند و مرا نخواند و از من چیزی نخواهد، به من جفا کرده، اما کسی که همه این کارها را به درستی انجام دهد و من او را اجابت نکنم، من به او جفا کرده‌ام و من پروردگار جفاکار نیستم
نکته (هر مشگلی پیش آمد برای شما وضو بگیرید ونماز بخوانید و دعا کنید تا مشگل شما حل شود)
مریم
فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا یعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیعْقُوبَ وَکلًّا جَعَلْنَا نَبِیا
وقتی با دوری از آنها و بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستیدند، به دیار غربت رفت، پسری به‌نام اسحاق و نوه‌ای به‌نام یعقوب به او بخشیدیم و همه را پیامبر کردیم. (۴۹)
نکته، در این آیه دو عزلت است اول عزلت از افراد و شهر است که گاهی انسان برای حفظ دین خود باید بیرون برود از شهر و دیاری که مزاحم دین او هستند و یک عزلت هم از عقاید و افکار انها است. وماتعبدون من دون الله
مثل حضرت ابراهیم ع (فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا یعْبُدُونَ
در مراسم شرک آلود انها شرکت نکرد.
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْکبَرِ إِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ ۚ إِنَّ رَبِّی لَسَمِیعُ الدُّعَاءِ
می‌فرماید در سن پیری به او اسحاق و یعقوب داده شد.
اما از این عزلت گزیدن تا فرزند دارشدن حدود ۷۰ سال طول کشید
آیه قران هود
وَامْرَأَتُهُ قَائِمَهٌ فَضَحِکتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِن وَرَاءِ إِسْحَاقَ یعْقُوبَ
ساره، زن ابراهیم، ایستاده بود خندید! به او مژده‌ی پسری به‌نام اسحاق و نوه‌ای به‌نام یعقوب دادیم. (۷۱)
همسر ابراهیم ع ایستاده بود و خندید و اسحاق یعنی تبسم است.
فرشته‌ها گفتند این خنده بخاطر تعجب بود. زیرا ساره در آن زمان حدود ۹۰ سال داشت بهمین دلیل تعجب کرد
فرشتگان گفتند
ایا از امر خدا تعجب میکتی؟
دنبال اسحاق یعقوب را آورد
یعنی حضرت ابراهیم ع زنده بود تا یعقوب را دید
گاهی وقت انسان یک کاری انجام می‌دهد و نتیجه آن را چند سال بعد می‌بیند.
مریم
وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیا
همچنین، از رحمت ویژه‌ی خودمان برخوردارشان ساختیم و زبان راستی بلند برایشان قرار دادیم. (۵۰)
از رحمت خویش عطا کردیم.
در این آیه بسیار نکته دارد
نکته، در آیه قبل می‌فرماید وَکلًّا جَعَلْنَا نَبِیا، همه را پیامبر قرار دادیم و بعد می‌گوید عطا کردیم به انها از رحمت خویش این رحمتی است که بالاتر از نبوت است.
لسان صدق بلند قرار دادیم، لسان صدق چیست؟
اکثر مفسران لسان صدق را می گویند که ذکر خیر است.
ذکر خیر چه ربطی دارد به لسان صدق، چون یاد کردند با زبان است. اما نظر ما چیز دیگریست
اولاً این لسان صدق استجابت دعای ابراهیم ع است.
در سوره شعراء:
وَ اجْعَلْ لِی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ.
واینجا در اجابت دعای او فرمود وجعلنا لهم لسان صدق علیا
دعای حضرت ابراهیم ع است که از خدا خواسته و مطلب بزرگی است
اما عطا کردیم از رحمت خویش.
علامه طباطبایی در المیزان می‌فرماید منظور از رحمتنا مقام امامت است
آیه ۷۲ سوره انبیاء
الأنبیاء
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیعْقُوبَ نَافِلَهً وَکلًّا جَعَلْنَا صَالِحِینَ
پسری هم به‌نام اسحاق به ابراهیم بخشیدیم و علاوه‌برآن، نوه‌ای به‌نام یعقوب. همگی‌شان را افرادی صالح کردیم. (۷۲)
وجعناهم ائمه یهدون بامرنا واوحینا الیهم فعل الخیرات
در این آیه بعداز ذکر اسحاق ویعقوب می‌فرماید آنها امام قرار دادیم، پس منظور از رحمت مقام امامت است، مقام امامت بالاتر از مقام نبوت است
. إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً، من تو را امام قرار دادم در پیری ابراهیم ع بود، نبی بود رسول بود، خلیل الله بعد امام شد، پس مقام امامت بالاتر است.
صالح قرار دادیم برای مقام امامت، امام صاحب امر است یهدون بامرنا یعنی اولی الامر
﴿یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأَمْرِ مِنْکمْ. (اولی الامر امام است)
لسان صدق چیست؟ انسان برای رساندن حقایق به دیگران احتیاج به زبان دارد
وقتی خدا می‌خواست حضرت موسی را مبعوث کند
حضرت موسی عرضه داشت «وَ أَخِی هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّی لِسانا، هارون برادرم زبانش فصیحتر است.
پس لسان صدق یعنی کسی باشد سخنگوی راستین من باشد، از توحید من بگویید، از مقامات و معارف من به مردم عرضه کند
لسان صدق یعنی سخنگوی راستین، چون لسان مال انسان است نه ذکر خیر
حدیث در ذیل این آیه، وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیا
علی بن ابراهیم قمی، روایت از امام حسن عسگری ع
من رحمتنا، رسول الله است و لسان صدق علیا.. امیرالمؤمنین ع است.
رسول الله ص رحمت للعالمین است.
در آیه ۵۳
رحمت ما رسول الله است، برای تمام عالمیان است.
روایت، پیامبران از انوار ما اقتباس می‌کردند.
ظهور صاد در این سوره شده صدیق لسان صدق، صادق الوعد، صدیقه….
این نظام، نظام عدل است کجی بر نمی‌دارد هر چه هست راستی است.
انسان ذاتاً از دروغ بدش می اید.
روایت: راست بگویید اگر چه گمان کنید هلاکت شما در آن است و دروغ نگویید گر چه فکر کنید نجات شما در این است، نجات در راستی است و هلاکت در دروغگویی،
امیرالمؤمنین ع لسان صدق همه انبیاء است.
نکته:
وقتی می‌دیدم حضرت علامه که یکی از انبیاء در کنار ایشان است بصورت جوانی بود منتهی نمی‌دانستم کیست بعد آن شخص پیامبر گفت
نهج البلاغه در میان کتب انبیاء ائمه کتب است پایان
یعنی امیرمومنان لسان راستی همه انبیاست
لسان امیرالمؤمنین ع لسان صدق است که هیچکس احدی از صحابه پیامبر ص را نمی‌بینید
که کلماتی مثل کلمات امیرالمؤمنین ع داشته باشد هیچکدام که اگر همه را یک کاسه کنید یک خطبه نهج البلاغه را ندارند
الحمدلله علی الولایه