۱۴۰۳-۱-۵ تفسیر سوره هود جلسه ۸
بسم الله الرحمن الرحیم
🌹««الحمدالله رب العالمین الصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا و طبیب قلوبنا و شفیع ذنوبنا العبد المؤید الرسول المسدد المحمود الاحمد ابوالقاسم المصطفی محمد»»
یکشنبه ۱۴۰۳/۱/۵ تفسیر قران سوره هود
🧿موضوع: تفسیر ایات ۷۸ تا ۸۳ سوره هود
⬅️رسول الله ص: «سوره هــــــود مرا پیر کرد»
🌀اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
وَجَاءَهُ قَوْمُهُ یُهْرَعُونَ إِلَیْهِ وَمِن قَبْلُ کَانُوا یَعْمَلُونَ السَّیِّئَاتِ قَالَ یَا قَوْمِ هَٰؤُلَاءِ بَنَاتِی هُنَّ أَطْهَرُ لَکُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ فِی ضَیْفِی أَلَیْسَ مِنکُمْ رَجُلٌ رَّشِیدٌ
ﻭ ﻗﻮﻣﺶ ﺷﺘﺎﺑﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺁﻣﺪﻧﺪ [ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﺩﺳﺖ ﺩﺭﺍﺯﻱ ﻛﻨﻨﺪ، ﺁﻥ ﻗﻮﻣﻰ] ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﺷﺖ ﻭ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻣﺮﺗﻜﺐ می‌شدند، ﮔﻔﺖ: ﺍﻱ ﻗﻮم ﻣﻦ! ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺍﻳﻨﺎﻥ [ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ] ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ پاکیزه‌ترند، ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭘﺮﻭﺍ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﻣﺮﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﻢ ﺭﺳﻮﺍ ﻧﻜﻨﻴﺪ; ﺁﻳﺎ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻱ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ؟(٧٨)
📌 قرآن می‌گوید اینها سابقه‌شان کثیف بود لذا اگر آنها با شتاب هجوم می‌بردند به در خانه پیامبر برای کار خیر نبود.
📌 چقدر برای پیامبر سخت بود که دختران خود را برای ازدواج عرضه کند به یک قوم کثیف.
📌 می‌خواست جلوی کار زشت اینها را بگیرد که چند پیشنهاد به آنها داد: ابتدا فرمود با دختران من ازدواج کنید و بعد اینکه از خدا بترسید و بعد اینکه مرا خوار نکنید حرمت مرا نگه دارید پیش مهمان‌هایم، حرمت مهمان‌های مرا نگه دارید.
‼️نکته (اگر کسی صدا بزند ای مسلمانان کمک من کنید و کسی کمک نکند مسلمان نیست.) از لحن قسمت آخر آیه برمی‌آید که انگار می‌فرماید یک مسلمان نیست از شما که مرا کمک کند.
قَالُوا لَقَدْ عَلِمْتَ مَا لَنَا فِی بَنَاتِکَ مِنْ حَقٍّ وَإِنَّکَ لَتَعْلَمُ مَا نُرِیدُ
ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻣﺴﻠﻤﺎً دانسته‌ای ﻛﻪ ﻣﺎ ﺭﺍ در ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﺖ ﻫﻴﭻ حقی ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺧﻮﺏ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ می‌خواهیم!!(٧٩)
⤴️ در این آیه مفسرین سر این «حق» اختلاف دارند، که معنای آن چیست؟!!!
📌 چرا آنها گفتند ما را بر دختران تو حقی نیست یعنی چه؟!!! و تو از قبل می‌دانستی و مسئله جدیدی نیست که ما به تو بگوییم.
📌 مفسرین چند نظریه دادند که «حق» شرعی است یا عرفی!!!!
علامه طباطبایی نظریه‌اش نزدیک به این است که ما می‌خواهیم بگوییم و آن این است انسان‌های الوات خصوصیاتی داشته‌اند که خصوصیات قوم لوط است.
در سوره عنکبوت:
أَئِنَّکُم لَتَأتونَ الرِّجالَ وَتَقطَعونَ السَّبیلَ وَتَأتونَ فی نادیکُمُ المُنکَرَ فَما کانَ جَوابَ قَومِهِ إِلّا أَن قالُوا ائتِنا بِعَذابِ اللَّهِ إِن کُنتَ مِنَ الصّادِقینَ
آیا به سراغ مردان می‌روید و راهزنی می‌کنید و در جمعتان مرتکب کار زشت می‌شوید؟ ولی پاسخ قومش چیزی جز این نبود که گفتند: اگر راست می گویی، عذاب الله را برایمان بیاور
العنکبوت (آیه: ۲۹)
که اینها به زور مال طرف را می‌گیرند و همجنس بازند، وسط جمع کار زشت می‌کنند، در روایت است که در جمع سوت می‌زدند و با انگشت سنگ ریزه پرتاب می‌کردند.
📌 یکی از این خصوصیات آنها این است که نسبت به جنس مؤنث تمایل ندارند و به زن‌ها توجه نمی‌کنند.
⬅️ حق چیست؟ هر چیزی که در جامعه به صورت قانون یا سنت در بیاید.
⬅️تفاوت سنت و قانون؟ قانون را دولت و حکومت می‌گذارد که اجرا شود سنت را خود مردم انجام می‌دهند وقتی امری در جامعه جا بیفتد اصطلاحاً می‌گویند طرف حق دارد.
📌 اینها نسبت به زن‌ها بی‌توجه بودند می‌گفتند تو می‌دانی حق به دختران تو نداریم سنت طوری نهادینه شده چشمی به ناموس تو نداریم.
📌«لقد علمت» که تو از قبل می‌دانستی که سنت ما چه چیز است!!!
📌« انک لتعلم ما نرید» تو الان می‌دانی ما چه اراده کرده‌ایم، (ما اراده فرج نکرده‌ایم چیز دیگر می‌خواهیم)
روایت: (بحث فقهی) ایا مرد می‌تواند به غیر از راه فرج به همسرش نزدیک شود!!! از امام رضا ع، با استشهاد به همین آیه می‌فرماید بله اشکال ندارد.
📌 چون حضرت لوط می‌دانست اینها چه می‌خواهند که دختران خود را پیشنهاد داد.
قَالَ لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوِی إِلَىٰ رُکْنٍ شَدِیدٍ
ﮔﻔﺖ: ﺍﻱ ﻛﺎﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﻣﺄﻭﻱ می‌گرفتم. (٨٠)
⤴️«لوان لی بکم» علامه طباطبایی می‌فرماید «باء» بکم، منظور این است که کاش در میان شما کسی را داشتم که نفرمود علیکم قوه.
📌 ای کاش بین شما کسی بود که بوسیله او قوت پیدا می‌کردم، اما اگر تقدیر بگیریم که لوان لی قوه بقوتکم معنایش درست می‌شود و خلاصه معنا این است که‌ای کاش زور من به شما می‌رسید (از این بر می اید ادمهای نیرومند و زورگویی بودند)
📌«اوی» به معنای چسبیدن و پناه بردن است. ـ
📌الی رکن شدید، رکن به معنی تکیه گاه است. یا پناه می‌بردم به تکیه گاه شدید.
📌روایت دارد، یعنی مثل حضرت قائم بودم و منظور از رکن شدید ۳۱۳ یار ایشان است که یعنی ای کاش چنین چیزی داشتم با شما می‌جنگیدم.
📌 برداشت می‌شود وقتی حضرت قائم تشریف می‌آورد این چنین بساطی راه می افتد. (همجنس‌گرایی)
📌اینجا حضرت لوط در مقام ضعف است. مهمان‌های داخل خانه ایشان فرشتگان الهی هستند و وقتی هجوم به طرف خانه او اوردند، جبرییل گفت بگذار بیایند داخل من جبرییل هستم.
قَالُوا یَا لُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّکَ لَن یَصِلُوا إِلَیْکَ فَأَسْرِ بِأَهْلِکَ بِقِطْعٍ مِّنَ اللَّیْلِ وَلَا یَلْتَفِتْ مِنکُمْ أَحَدٌ إِلَّا امْرَأَتَکَ إِنَّهُ مصیبها مَا أَصَابَهُمْ إِنَّ مَوْعِدَهُمُ الصُّبْحُ أَلَیْسَ الصُّبْحُ بِقَرِیبٍ
[ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎﻥ] ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﻱ ﻟﻮﻁ! ﻣﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﮔﺎﻥ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺗﻮﺍﻳﻢ، ﺁﻧﺎﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺪﺍ نمی‌کنند، ﭘﺲ خانواده‌ات ﺭﺍ ﺩﺭ پاره‌ای ﺍﺯ [ﻫﻤﻴﻦ] ﺷﺐ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﻩ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺩ، ﺍﻣﺎ ﻫﻤﺴﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻣﺒﺮ ﺯﻳﺮﺍ ﻋﺬﺍﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻬﻜﺎﺭﺍﻥ می‌رسد ﺑﻪ ﺍﻭ ﻫﻢ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﻴﺪ. ﻳﻘﻴﻨﺎً ﻭﻋﺪﻩ ﮔﺎﻫﺸﺎﻥ ﺻﺒﺢ [ﻓﺮﺩﺍ] ﺍﺳﺖ، ﺁﻳﺎ ﺻﺒﺢ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻧﻴﺴﺖ؟(٨١)
⤴️در سوره قمر
وَلَقَدْ رَاوَدُوهُ عَنْ ضَیْفِهِ فَطَمَسْنَا أَعْیُنَهُمْ فَذُوقُوا عَذَابِی وَنُذُرِ.
و قوم از او مهمانانش را طلبیدند، ما هم چشم آنها را بی‌نور و نابینا کردیم (و گفتیم که) اینک عذاب قهر و انتقام مرا بچشید.
‼️نکته در این آیه که ولقد راودوه…
چه وقت انها کور شدند؟؟؟ تا زمانی که با خودشان کثافت کاری می‌کردند دچار عذاب نشدند، وقتی امدند سراغ پیامبر خدا عذاب آمد سراغ انها
« تا دل مرد خدا نامد به درد
هیچ قومی را خدا رسوا نکرد»
📌در مورد مهمانی حضرت ابراهیم فرمود: فَلَمَّا رَأَىٰ أَیْدِیَهُمْ لَا تَصِلُ إِلَیْهِ اینجا هم فرمود: لن یصلوا الیک.
📌فاسر باهلک… ٱسر از سیر دادن است.
سیر بده اهل خود را در قطعه‌ای از شب
(قطعه قستمی از هر چیز را می گویند)
📌اینها دستشان به تو نمی‌رسد سیر بده اهل خود را در شب.
‼️نکته (سیر شبانه است در شب باید سالک سیر کند)
📌التفات، کسیکه برگرد به پشت سرش نگاه کند.
📌ولایلتف منکم… احدی از شما به پشت سرش نگاه نکند.
📌تأویل: انسان که می‌خواهد ترک دنیا کند و سیر و سلوک کند نباید التفات کند سیر شبانه است، وقتی خارج شدند نباید به پشت سر نگاه کنند. به اهل دنیا نگاه نکند که دارای چه چیزهایی هستند.
📌از نظر روان شناسی، نگاه کردن به این طرف و انطرف، باعث شک دیگران می‌شود.
ولا یلتف منکم احد..، می‌رساند که خطر اینها را تهدید می‌کرد.
📌جایی خواستید بروید خطر وجود داشت سر خود را پایین بیندازید و بروید.
📌انه در عبارت انه مصیبها… بدرستیکه قصه اینطور است، ضمیرشان یا قصه است.
📌اصابت می‌کند به همسرت هر چه که اصابت می‌کند به بقیه.
📌در سوره قمر، فقط نام دو تن از انبیا آمده است که حضرت نوح و حضرت لوط هستند که این دو پیامبر الهی شباهت‌هایی دارند (هر دو در مقام عجز قرار گرفتند و زنهای هر دو به انها خیانت کردند، هر دو خانواده‌شان را نجات دادند، ((و تشابهایی دیگری که در کتاب غضن الفصوص آمده))
📌الا امراتک، یعنی سیر بده اهل خود را مگر همسر خود را.
📌ان موعدهم الصبح آلیس الصبح بقریب.
در بعضی روایات آمده، حضرت لوط فرمود به جبرییل شتاب کن در عذاب اینها.
📌شبیه دعای حضرت نوح ع که
: «وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْکَافِرِینَ دَیَّارًا
و نوح عرض کرد: پروردگارا از این کافران دیّاری بر روی زمین باقی مگذار»
📌وقتی حضرت لوط گفت عجله کن حضرت جبرییل فرمود «الیس الصبح بقریب»
«اندکی صبر سحر نزدیک است»
فَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا جَعَلْنَا عالیها سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهَا حِجَارَهً مِّن سِجِّیلٍ مَّنضُودٍ
ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻋﺬﺍﺏ ﻣﺎ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪ، ﺑﺎﻟﺎﺗﺮﻳﻦ ﺁﻥ [ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺁﻟﻮﺩﻩ] ﺭﺍ ﻓﺮﻭﺗﺮﻳﻨﺶ ﻧﻤﻮﺩﻳﻢ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻥ سنگ‌هایی ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺳﻨﮓِ ﮔﻞِ ﻟﺎﻳﻪ ﻟﺎﻳﻪ ﻓﺮﻭ ﺭﻳﺨﺘﻴﻢ. (٨٢)
⤴️وقتی به حضرت لوط گفته می‌شود دست خانواده خود را بگیر شب که شد بروید، قران نمی‌گوید کجا!!!
فقط ظاهراً امر شد از این منطقه دور شوید.
📌 در سوره دیگر می‌فرماید وامضوا حیث تومرون یعنی بروید آن گونه‌ای که امر می‌شوید، انگار جای معینی باید می‌رفتند.
📌انگار تعجیل هم دارند صبح نزدیک و عذاب هم صبح می اید از منطقه عذاب باید دور بشوند.
📌ان شهر را ریز و زبر کردیم، باران سنگ، چه سنگی؟!! سنگ گل (به عربی رفته، سجیل شده، معرب شده)
📌منضود به معنی فشرده است.
خود لحن عبارت سجیل منضود، آن فشردگی و شدت در آن نمایان است.
📌در روایت آمده چهار فرشته (جبرییل، مکائیل، کروبیل، اسرافیل) مأمور عذاب این قوم شدند، شهر را از جا کندند بالا بردند و معکوس کردند.
📌در بعضی روایات آمده بالای شهر زیر شهر قرار گرفت. مثل بعضی روستاها که علیا و سفلی دارد.
🕋هود
مُّسَوَّمَهً عِندَ رَبِّکَ وَمَا هِیَ مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ
[سنگ‌هایی] ﻛﻪ ﻧﺰﺩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺁﻥ سنگ‌ها ﺍﺯ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﺍﻥ ﺩﻭﺭ ﻧﻴﺴﺖ. (٨٣)
⤴️این مسومه دنباله سجیل منضود است، یعنی سنگهای علامت دار. سنگهای علامت دار که نزد پرودگار تو است یعنی سنگهای خاص.
📌آخر آیه ۸۱ سوره هود آلیس الصبح بقریب و در اینجا آمده و ما هی من الظالمین ببعید
در آیه ۸۱ نزدیک است (صبح قریب)
در آیه ۸۳ دور است. (معکوس هم هستند)
عالی و سافل هم معکوس هم هستند. اینها چه معنایی دارد؟ اینکه عمل این قوم هم معکوس بود که مردان را به جای زنان می‌گرفتند.
📌بجای اینکه دنبال زن بروند دنبال مرد می‌رفتند و عذاب هم برای اینها معکوس بود.
📌اقاجان (علامه حسن زاده املی) فرمودند انکسی که زنا می‌کند (و لواط می‌کند) نمی‌داند در این نظام عالم چه غلطی می‌کند.
⬅️خدا برای هر چیزی مسیری قرار داده است که اگر از مسیر خودش خارج شود فاجعه می‌شود، (مثلاً کره زمین اگر از مسیر خودش خارج شود همه‌چیز به هم‌می‌ریزد ذرات اتمی همینطور و…) می‌گوید انسان تو هم این گونه هستی اگر از مسیر خود خارج شوی، فاجعه می‌شود.
📌در این زمانه که گناه همه جا را گرفته، قران بهترین پناهگاه و کشتی نجات است.
صدق الله العلی العظیم
خدایا توفیقی بده ما در مورد قران تو کوتاهی نکنیم و سهم و بهره ما از قرآنت بیش از این باشد.
الحمدلله علی الولایه