۱۴۰۲-۱-۲۹ تفسیر سوره هود جلسه ۱۶
بسم الله الرحمن الرحیم
سه شنبه ۱۴۰۲/۱/۲۹ «ایام ماه مبارک رمضان» ((تفسیر سوره هود، «جلسه ۱۶»)) ـ((تفسیر ایات مبارک ۴۰-۴۱-۴۲-۴۳-۴۴۴۵-۴۶))
حَتَّىٰ إِذَا جَاءَ أَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فیها مِن کُلٍّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ وَأَهْلَکَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَیْهِ الْقَوْلُ وَمَنْ آمَنَ وَمَا آمَنَ مَعَهُ إِلَّا قَلِیلٌ
ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﺎ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺗﻨﻮﺭ ﻓﻮﺭﺍﻥ ﻛﺮﺩ، ﮔﻔﺘﻴﻢ: ﺍﺯ ﻫمگی ﻳﻚ ﺯﻭﺝ ﺩﻭﺗﺎﻳﻲ [ﻳﻚ ﻧﺮ ﻭ ﻳﻚ ﻣﺎﺩﻩ] ﻭ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻧﺪﺍﻧﺖ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ آورده‌اند، ﺩﺭ ﻛﺸﺘﻲ ﺳﻮﺍﺭ ﻛﻦ ﻣﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ پیش‌تر ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻏﺮﻕ ﺷﺪﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺍﻭ ﻟﺎﺯم کرده‌ایم. ﻭ ﺟﺰ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻧﻴﺎﻭﺭﺩﻧﺪ. (۴٠)
زوجین و اثنین و اهلک، در اینجا اهلک را کنار زوجین و اثنین گذاشت، پس این حیوانات اهلی بودند نه حیوانات وحشی چون در کنار اهل وخانواده قرار گرفته
حدیث از امام صادق ع: حضرت نوح ۸ حیوان را سوار کشتی کرد. همان حیواناتی که با آدم ع نزول کردند ودر سوره زمر آیه ۶ آمده است
نکته (در مورد من کل زوجین اثنین، ۸۰ نفر سوار کشتی شدند)
منظور از هر حیوان فقط یک نر وماده نیست چون اثنین در ادامه بی معنا می‌شود بلکه نظر ما اینست که من کل زوجین، یعنی به هر خانواده‌ای می‌گوید حیوانات خود را بیاورید. و هر خانواده‌ای می‌تواند دو جفت حیوان بیاورید. چون ۸۰ نفر انسان بعداز پیاده شدن از کشتی احتیاج به غذا دارند
وَقَالَ ارْکَبُوا فیها بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ
ﻭ ﻧﻮﺡ ﮔﻔﺖ: ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﻮﺍﺭ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩﻧﺶ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺶ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﻳﻘﻴﻨﺎً ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭم ﺑﺴﻴﺎﺭ آمرزنده ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ. (۴١)
چند نکته در اینجا آمده
نکته اول (وقتی می‌خواهد حضرت نوح سوار کند اول حیوانات را بعد اهل خود را بعد مؤمنین را سوار می‌کند چرا اول حیوانات را گفت!!! چون کسی که از حیوان نگهداری می‌کند اول باید به حیوانات رسیدگی کند و بعد خودش…
روایت است اول باقی ثم الساقی، اول به دیگران آب بده و بعد به خودت.
نکته دوم (در کشتی نوح حیوانات هم سوار شدند منتها حیوانات اهلی در کشتی نجات اهل بیت بعضی حیوانات هم سوار می‌شوند به شرط اهلی بودن ولی باید در خانه اهل بیت باشید.
وَهِیَ تَجْرِی بِهِمْ فِی مَوْجٍ کَالْجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ابْنَهُ وَکَانَ فِی مَعْزِلٍ یَا بُنَیَّ ارْکَب مَّعَنَا وَلَا تَکُن مَّعَ الْکَافِرِینَ
ﺁﻥ ﻛﺸﺘﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ موج‌هایی ﻛﻮﻩ ﺁﺳﺎ ﺣﺮﻛﺖ می‌داد، ﻭ ﻧﻮﺡ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭﻱ ﺑﻮﺩ، ﺑﺎﻧﮓ ﺯﺩ که‌ای ﭘﺴﺮم! ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺎ ﺳﻮﺍﺭ ﺷﻮ ﻭ ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﻣﺒﺎﺵ. (۴٢)
موجی آمد مثل کوه کشتی را بلند کرد و روایت شده به حضرت نوح وحی شد وقتی ترسیدی هزار بار بگو لا اله الا الله بعد درخواست نجات کن من نجاتت می‌دهم.
روایت: وقتی کشتی به تلاطم افتاد خود حضرت نوح فرمود: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَنْجَیْتَنِی مِنَ الْغَرَقِ؛ خداوندا، همانا از تو مسئلت می‌جویم به حق محمد و آل محمد برای این‌که مرا از غرق نجات دهی.
ندا کرد نوح پسرش را، ندا کرد از راه دور صدا زد، چرا پسر نوح کناره گرفته بود و سوار نشد!!! کسانی که در دامن کفر می افتند ننگ دارند طرف مسجد و مؤمنین بروند.
ان کفر و ظلم درونی او نمی‌گذارد به کشتی نزدیک شود…
چرا فرمود پسرکم!!!! این برای محبت و بر انگیختن عواطف است.
معنا، با ما باش، و مع الکافرین، با کافران مباش.
چرا نگفت حضرت نوح که کافر نباش، گفت با کافران مباش،
قران هم نگفت پسر نوح کافر بود
قَالَ سَآوِی إِلَىٰ جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ قَالَ لَا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَ وَحَالَ بَیْنَهُمَا الْمَوْجُ فَکَانَ مِنَ الْمُغْرَقِینَ
ﮔﻔﺖ: ﺑﻪ ﺯﻭﺩﻱ ﺑﻪ ﻛﻮﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺍﺯ [ﺍﻳﻦ] ﺁﺏ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﺩ، ﭘﻨﺎﻩ می‌برم. ﻧﻮﺡ ﮔﻔﺖ: ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺬﺍﺏ ﺧﺪﺍ ﻫﻴﭻ ﻧﮕﻪ دارنده‌ای ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ [ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺍﻭ] ﺭﺣﻢ ﻛﻨﺪ. ﻭ ﻣﻮﺝ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺩﻭ حائل ﺷﺪ ﻭ ﭘﺴﺮ ﺍﺯ ﻏﺮﻕ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪ. (۴٣)
پسر حضرت نوح گفت پناه می‌برم به کوه ولی به کشتی پدر نرفت.
روایت: پسر نوح در طوفان می‌خورد زمین و دوباره بلند می‌شد.
عاصم بمعنی کمربند است که بهترین چیز در سیل یک دستگیری باشد تا انسان را نگه دارد.
حضرت نوح فرمود از امر خدا هیچ دستگیری نیست إِلَّا مَن رَّحِمَ، مگر کسی را رحم کند خداوند
نکته(حضرت نوح ع وقتی نفرین کرد و نفرین او در سوره نوح آمده:
وَقَالَ نُوحٌ رَّبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْکَافِرِینَ دَیَّارًا
ﻭ ﻧﻮﺡ ﮔﻔﺖ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﮕﺬﺍﺭ (٢۶)
حضرت نوح به پسرش گفت هیچ جا قابل پناه نیست، و هیچ چیز نمی‌تواند تو را نگه دارد چون خود حضرت نوح هم در روی زمین باقی نماند و با کشتی از روی زمین بالا رفت إِلَّا مَن رَّحِمَ یعنی کشتی، فقط همان کشتی بود که از زمین بلند شد.
موج عظیم آمد بین او و پسرش جدایی افتاد، پس از غرق شدگان شد.
پسر نوح از غرق شدگان بود از قبل اسم او جزو لیست غرق شدگان بود.
مغرقین، جمع است معلوم می‌شود بقیه هم غرق شدند.
وَقِیلَ یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءَکِ وَیَا سَمَاءُ أَقْلِعِی وَغِیضَ الْمَاءُ وَقُضِیَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِیِّ وَقِیلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ
ﻭ [ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﻠﺎﻙ ﺷﺪﻥ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ]ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ: ﺍﻱ ﺯﻣﻴﻦ! ﺁﺏ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻓﺮﻭ ﺑﺮ، ﻭ ﺍﻱ ﺁﺳﻤﺎﻥ! [ﺍﺯ ﺭﻳﺨﺘﻦ ﺑﺎﺭﺍﻥ] ﺑﺎﺯ ﺍﻳﺴﺖ، ﻭ ﺁﺏ ﻛﺎﺳﺘﻲ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻛﺎﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺮ [ﻛﻮﻩِ] ﺟﻮﺩﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ: ﺩﻭﺭﻱ [ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ] ﺑﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﺍﻥ ﺑﺎﺩ. (۴۴)
ای زمین ببلع آبت را و فرو ببر، و ای اسمان بسته شو دیگر نبار.
در سوره قمر: وَفَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُونًا فَالْتَقَى الْمَاءُ عَلَىٰ أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ
ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ [ﺟﻮﺷﻴﺪﻥ] چشمه‌هایی [ﭘﺮ ﺁﺏ] ﺷﻜﺎﻓﺘﻴﻢ; ﭘﺲ ﺁﺏِ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺭﻱ ﻛﻪ ﻣﻘﺪّﺭ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ، (١٢)
وقضی الامر، آب فرو کش کرد و امر پایان یافت.
اول فرمود امر ما آمد جاء امرنا.. حالا امر ما پایان یافت قضی الامر و همه هلاک شدند
افتادگی آموز اگر طالب فیضی هرگز نخورد آب زمینی که بلند است
قرآن چرا اسم کوه را ذکر می‌کند دلیل آن این است تنها سوره‌ای که داستان طوفان نوح آمده و نشستن کشتی بر ساحل امن را ذکر کرده اینجا است.
جودی از جود است
در حدیث سفینه نوح جایگاه اهل بیت (ع) به کشتی نوح در میان قوم نوح تشبیه شده که هر که به این کشتی سوار شود نجات یابد و هر که از آن جا بماند غرق شود.
در این طوفان کشتی نجات اهل بیت بر کجا می نشنید. بر جود استوار می‌شود.
وقتی مهدی عج از آل محمد (ص) ظهور می‌کند حکومت او بر جود استوار می‌شود در روایت است آنقدر به مردم می‌بخشد که فقیر پیدا نمی‌شود که به او بخواهید پول بدهید مهدی عج مال را به مساوات تقسیم می‌کند.
روایت: بر مردم خود بسیار مهربان و بر مسئولین خود بسیار سخت‌گیر است.
روایت بعداً للقوم الظالمین این ظالمین سفیانی است از نسل ابوسفیان است که حق اهل بیت را گرفتند.
نکته فرموده شد ای زمین آبت را ببلع روایت نگفت همه آب را، از آسمان هم آب بود، لذا فقط آب زمین را فرو برد آب آسمان ماند آب عذاب و بلا که شور و تلخ بود.
آب شور و تلخ همان آب طوفان نوح است که دریای سیاه نمونه آنست
وَنَادَىٰ نُوحٌ رَّبَّهُ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِی مِنْ أَهْلِی وَإِنَّ وَعْدَکَ الْحَقُّ وَأَنتَ أَحْکَمُ الْحَاکِمِینَ
ﻭ ﻧﻮﺡ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺵ ﺭﺍ ﻧﺪﺍ ﺩﺍﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺮم ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﻘﻴﻨﺎً وعده‌ات [ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺕ ﺧﺎﻧﺪﺍﻧﻢ] ﺣﻖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺩﺍﻭﺭﺍﻧﻲ. (۴۵)
«حضرت علامه حسن زاده املی فرمودند یکی از شاگردان من وقتی قران می‌خواندند به داستان حضرت نوح رسیدند طوفان نوح برایشان متمثل شد از شدت طوفان دیگر نتوانستند قرآن بخوانند»
حضرت نوح ع فرمود: خدایا پسر من اهل من است و وعده تو حق است پسرم را که از اهل من است نجات دادی!!!!
قَالَ یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ فَلَا تَسْأَلْنِ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّی أَعِظُکَ أَن تَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ
ﺧﺪﺍ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻱ ﻧﻮﺡ! ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ، ﺍﻭ ﻛﺮﺩﺍﺭﻱ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﭘﺲ ﭼﻴﺰﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻠﻢ ﻧﺪﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﻦ ﻣﺨﻮﺍﻩ، ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﻧﺪﺭﺯ می‌دهم ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺩﺍ ﺍﺯ ﻧﺎﺁﮔﺎﻫﺎﻥ ﺑﺎﺷﻲ. (۴۶)
پسر تو از اهل تو نبود از من درخواست نکن آنچه علم به آن نداری نام ۲۷ تن از انبیا در قران ذکر شده و تعدادی از انبیاء را خداوند به اسم آنها را صدا زده یا موسی…
یا آدم…
یا عیسی بن مریم…
و در اینجا فرمود قال یا نوح
قبل از این نداشتیم نوح را به اسم صدا کند بعد از طوفان به اسم صدا می زند و نکته در آن است یا نوح او از اهل تو نبود.
حضرت ابراهیم علیه السلام می‌فرماید هر کس از من تبعیت کند از من است.
در اینجا پسر نوح از اهلش نبود روایت پیامبر فرمود سلمان از ما اهل بیت است.
اگر کسی عمل غیر صالح باشد اهل تو نیست،
فرمود عمل غیر صالح بود یعنی کارهای کفار را انجام می‌داد.
گاهی وقت عمل انسان را هلاک می‌کند.
حدیث برزخی بنده امیرالمؤمنین را در خواب دیدم جوانی هم کنار ایشان بود حضرت عبای خود را درست می‌کرد جمله‌ای فرمود که ما پسر عموئی داشتیم که فعل اغیار را انجام می‌داد. لذا دینش عوض شد یعنی از خانواده ما بود پسر عموی ما، ولی کارهای اغیار را انجام می‌داد لذا دین او عوض شد. پس گاهی عمل انسان اعتقادش را عوض می‌کند
الحمدلله علی الولایه