۱۴۰۲-۱-۱۰ تفسیر سوره هود جلسه ۵
بسم الله الرحمن الرحیم،
پنج شنبه ۱۴۰۲/۱/۱۰ ایام ماه مبارک رمضان
((تفسیر سوره هود، «جلسه ۵»)) ـ
«بسم الله الرحمن الرحیم»
((تفسیر ایات مبارک ۷-۸-۹-۱۰))
(ایه ۷) هود: وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّهِ أَیامٍ وَکانَ عَرْشُهُ عَلَی الْمَاءِ لِیبْلُوَکمْ أَیکمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَلَئِن قُلْتَ إِنَّکم مَّبْعُوثُونَ مِن بَعْدِ الْمَوْتِ لَیقُولَنَّ الَّذِینَ کفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ.
تفسیر آیه: – تمام خلقت آسمانها و زمین برای آنکس است که از همه نیکوتر عمل می‌کند که می‌شود اول شخص نظام عالم خاتم الانبیاء اللهم صل علی محمدوآل محمدوعجل فرجهم پس مرجع آن روایاتی که می‌فرماید همه عالم بخاطر پیامبر و اهل بیتش آفریده شده‌اند در قرآن، اینگونه آیات است.
نکته: فرمود آنکه نیکوتر عمل می‌کند نفرمود آنکس که بیشتر عمل می‌کند؟
اکثر عمل مربوط می‌شود به عبادات چون عبادات است که بیشتر عمل کردنش ارزش دارد. درحالی که احسن عمل خیلی چیزها را در بر می‌گیرد مثلاً: غیبت نکردن، بخشید، عفو، ایثار، انفاق کردن زیباست!!!
احسن عملاً حیطه‌اش وسیع‌تر از عبادات است پس احسن عملاً خیلی چیزها را در بر می‌گیرد.
نکته: اینجا مقام احسان است اما مقام احسان چیست؟
-حدیث: رسول خدا ص فرمودند: احسان این است عبادت کنید خدا را آنگونه ای که اورا می‌بینید و اگر شما او را نمی‌بینید او شما را می‌بیند. این احسان است.
زیبایی عمل اینست که پیش خداوند و در حضور خداوند انجام گیرد احسان آن زیبایی معنوی و معنایی است. مثلاً کسی به شما ظلم کرده است و شما قدرت دارید که انتقام بگیرید اما انتقام نگیرید این می‌شود احسان مثل حضرت یوسف ع که زیباست حسن یوسف که برادرانش را با همه ظلمی که کردند بخشید….
خلاصه: زیبایی اینکه در همه حال خدا را ببینید و اگر شما اورا نمی‌بینید بدانید که او شما را می‌بیند این درک حضور و درک محضر دو تا مقام است.
درک حضور دیدن اوست درک محضر (او را نمی‌بینید ولی می‌بینید که او شما را می‌بیند)
روایت: این روایت خیلی به کار می اید می‌فرماید مؤمن تا موقعیکه ساکت است جزو محسنین است به محض این که به سخن می‌آید حساب کتاب می‌شود که مثلاً حالا محسن هست یا نیست!
– آیه قرآن دستور می‌دهد:” وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا ”
– هر کاری می‌خواهید انجام بدهید بدانید که همه این عالم آفریده شده که چه کسی زیباتر عمل می‌کند هر جایی که رفتید هر کاری که کردید هر برخوردی پیش آمد! بدانید چه کسی زیباتر عمل می‌کند
احسان مراتبی دارد
وَلَئِن قُلْتَ إِنَّکم مَّبْعُوثُونَ…..
– بحث معاد است و بحث قیامت اما چه ربطی به سحر دارد،
سحر هم انواع و اقسامی دارد و کلاً سحر مربوط به قوه خیال است
یکی سحر سیمیا، علم تخیلات است مثل ساحران در مقابل حضرت موسی….
نوع دیگر سحر جدایی بین زن و شوهر است…
می‌گفتند این حرف‌ها سحر است و دارند مغز شما را شستشو می‌دهند روی شما کار می‌کنند
مراد از سحر یعنی همین که روی ذهن شما کار می‌کنند
آیه (۸) هود : وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَیٰ أُمَّهٍ مَّعْدُودَهٍ لَّیقُولُنَّ مَا یحْبِسُهُ أَلَا یوْمَ یأْتِیهِمْ لَیسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِم مَّا کانُوا بِهِ یسْتَهْزِئُونَ
اگر عذابی را که مستحق آن‌اند، مدتی عقب بیندازیم، به‌مسخره میگویند: «چه چیزی مانع آمدنش شده؟!» ولی بدانید روزی که آن عذاب سراغشان بیاید، دیگر برگشتنی در کار نیست! و همان عذاب‌هایی به جانشان می‌افتد که مسخره‌اش می‌کردند. (۸)
تفسیر آیه
– اگر ما تأخیر بیندازیم آنان عذاب را می گویند چرا نمی‌آید؟ یعنی تأخیر افتاده است پس قبلاً وعده عذاب داده شده‌اند الی امه معدوده تا امتی شمرده شده است. معدوده از عدد می‌آید شمرده شده مشخص امت در قرآن به چند معنا آمده است
ا- گروه: گروهی از مردم (امت من الناس)
۲- امت به معنای زمان می‌آید-” وَادَّکرَ بَعْدَ أُمَّهٍ”
سوره یوسف: وَقَالَ الَّذِی نَجَا مِنْهُمَا وَادَّکرَ بَعْدَ أُمَّهٍ أَنَا أُنَبِّئُکم بِتَأْوِیلِهِ فَأَرْسِلُونِ آن زندانی نجات‌یافته، تازه بعد از مدت‌ها یاد یوسف افتاد و گفت: «مرا به ملاقات یوسف بفرستید تا تعبیر خواب پادشاه را برایتان بیاورم.» (۴۵)
۳- به معنای مذهب و دین است :”کانَ النَّاسُ أُمَّهً وَاحِدَهً”
در ادامه آیه ۸ : اگر عذاب را تأخیر بیندازیم از آنها تا زمانی شمرده شده تأخیر افتاده اما شمرده شده است مشخص است – هر آینه می گویند چی عذاب را حبس کرده؟ چرا نمی‌آید؟
در تأویل این آیه حدیثی در جوامع شیعی آمده است
– امت معدوده اصحاب قائم اندکه گروهی شمرده شده‌اند
به تعداد اصحاب بدر که ۳۱۳ نفرند یاران مهدی عج یعنی عذاب را به تأخیر بیندازیم تا یاران مهدی عج بیایند و منظور از عذاب خود منتقم است با تمسخر میگویند پس چرا امام زمان عج نمی‌آید می‌فرماید وقتی بیاید راه چاره‌ای نیست‌ها!!! خودتات را آماده کنید چون حضرت بیاید دیگر برگشت پذیر نیست حضرت بقیه الله عج برای یک عده عذاب است
نکته: چرا فرمود امت معدوده می‌توانست بگوید تا یک زمانی تأخیر می‌اندازیم؟ پس یک گروهی هستند که بخاطر آنها به تأخیر می افتد همان مؤمنین که در صلب کفارند
در داستان حضرت نوح ع: خدایا اینها نمی‌زایند مگر فاجر و کافر یعنی هیچ مؤمن در صلب اینها وجود ندارد
نوح: إِنَّک إِن تَذَرْهُمْ یضِلُّوا عِبَادَک وَلَا یلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا کفَّارًا
اگر باقی‌شان بگذاری، بندگانت را از راه به‌در می‌کنند و جز نسلی تبهکار و نمک‌نشناس نمی‌زایند! (۲۷)
– چون مؤمن در صلب آنها وجود نداشت عذاب آمد
این جا می‌فرماید امت معدوده اند دقت: اگر امت معدوده می‌گوید یعنی گروهی از مردم آن گروهی مشخص‌اند شمرده شده‌اند بخاطر آنان به تأخیر می افتد
آیه (۹): وَلَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنسَانَ مِنَّا رَحْمَهً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُ إِنَّهُ لَیئُوسٌ کفُورٌ
اگر به انسان رحمتی از خویش بچشانیم و بعد از مدتی از روی حکمت از او پس بگیریم، حتماً نا امید و ناسپاس می‌شود؛ (۹)
– انسان پنج قوه ادراکی دارد نزدیک‌ترین قوه ادراکی چشیدن است…
خداوند در قرآن می‌فرماید: انسان هلوع آفریده شده است
المعارج: إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا شر به او می‌رسد جزع فزع می‌کند خیر به او می‌رسد می‌گوید مال من است منع می‌کند به کسی نمی‌دهد مگر نماز گزاران الاالمصلین
خصوصیت انسان این است اینجا هم می‌گوید اگر ما یک رحمتی به او بچشانیم بعد بگیریم مأیوس و کفرانکار می‌شود
نکته:، اکثر مفسران ” منا ” را نمی‌بینند اگر “منا” را نبینید باز جمله درست است اما این ” منا” حرفی در آن هست
قرآن متن قدسی است نمی‌شود از کنارش به راحتی عبور کرد ” مِنَّا رَحْمَهً ” یک رحمتی که از خود ماست اصلاً ربطی به این انسان نداشته این مستحقش نبوده ما از خودمان به او دادیم و…
اگر خداوند یک چیز اضافی بهش داد بعد یک مرتبه از او بگیرد مأیوس وکفرانکار می‌شود چرا؟ علت: وقتی یک چیزی مدتی در اختیارش بود آن شخص برای خودش احساس حق می‌کند فکر می‌کند حق من است همه ما این جوری هستیم شما از خدا طلبکار نیستید؟ و…
چون حقوق خداوندرا یادمان رفته است
حضرت علامه حسن زاده روحی فداه: بنده وقتی حق برای خودش قائل نباشد خدا هم از او پرسش نمی‌کند باز خواستش نمی‌کند.
آیه (۱۰): وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ نَعْمَاءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَیقُولَنَّ ذَهَبَ السَّیئَاتُ عَنِّی إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ
ولی اگر بعد از بلایی که سرش آمده، طعم آسایش به او بچشانیم، به‌جای شکر و شادی، با غفلت و غرور می‌گوید: «گناهانم مغفور شد!» معلوم است که شادیِ کاذب و خودپسندی، وجودش را فرا گرفته است. (۱۰)
– سؤال؟ آیا سیئات منظور گناهان است یا بدی‌های زندگی است مثل گرفتاری‌هاست؟
اختلاف نظر است در بین مفسرین
الحمدلله علی الولایه