۱۴۰۱-۲-۱۰ تفسیر سوره مریم آیات ۹۴-۹۸ جلسه ۱۵
بسم الله الرحمن الرحیم
شنبه ۱۴۰۱/۲/۱۰) تفسیر سوره مریم ) جلسه ۱۵)
موضوع: ایات ۹۴ الی ۹۸
لَّقَدْ أَحْصَىٰهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا ﴿٩۴﴾ وَکُلُّهُمْ ءَاتِیهِ یَوْمَ ٱلْقِیَٰمَهِ فَرْدًا ﴿٩۵﴾ إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ ٱلرَّحْمَٰنُ وُدًّا ﴿٩۶﴾ فَإِنَّمَا یَسَّرْنَٰهُ بِلِسَانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ ٱلْمُتَّقِینَ وَتُنذِرَ بِهِۦ قَوْمًا لُّدًّا ﴿٩٧﴾ وَکَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُم مِّنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزَۢا ﴿٩٨﴾
از آیه ۹۲ به بعد. ان کل من فی السموات والارض الا آتی الرحمن عبدا
.. اینجا نمی‌شود فهمید عبد است پیش خدا می‌فهمند عبد چیست، بارزترین خصوصیت عبد این است که عبد مالک چیزی نیست، عبد از خودش هیچ چیز ندارد. همه در پیشگاه خدا عبد حاضر می‌شوند و مشاهده می‌کنند که مالک هیچ چیز نیستند، در اینجا جواب آنانی است که می‌گفتند عیسی بن مریم خداست عیسی ع حتی در نفس کشیدن خود هم فقیر است که اگر نفس نکشد می‌میرد. عبد حتی مالک خودش هم نیست، برای همین می گویند وَمَا یَنبَغِی لِلرَّحْمَٰنِ أَن یَتَّخِذَ وَلَدًا
همه ملک خداست، انجا کسی کاره‌ای نیست الا خدا، همه فقر دارند.
لَّقَدْ أَحْصَاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا
همانا فراگرفتشان و بشمردشان شمردنى (۹۴)
نکته‌ای در این آیه وجود دارد که کسی توجه نکرده است، سیاق این آیه چه ربطی به آیه قبل دارد؟
چرا فرمود لقد احصاهم وعدهم عدا، احصاهم برای شمارش است، وعدهم عدا هر دو برای شمردن و سر شماری است، اینکه خداوند به همه چیز علم دارد درست است، اما تعداد همه چیز را می‌داند چه ربطی دارد که فرزند ندارد؟
نکته مهم خداوند واحد عددی نیست و قابل شمارش نیست،
امیرالمؤمنین ع فرمودند:
مَنْ وَصَفَهُ فَقَدْ حَدَّهُ، وَ مَنْ حَدَّهُ فَقَدْ عَدَّهُ، وَ مَنْ عَدَّهُ فَقَدْ أَبْطَلَ أَزَلَهُ،
از ازل خدا بوده که بوده، ازلی بودن یعنی بی انتها بودن ولی مخلوق محدود است و خدا اینها را شمارش کرده است. پس محدود هستند و شایسته خدایی و فرزند خدایی نیستند
خدا یکی است اما نه واحد عددی
امام سجاد ع فرمودند: ایات خدا گنجینه است وقتی باز می‌شود شایسته است در آن بنگرید.
وَکُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَرْدًا
و همگیشان آینده‌اند او را روز قیامت تنها (۹۵)
وقتی در قیامت فرد می ایند یعنی هیچ تعلقی ندارند خودشان تک و تنها در پیشگاه خدا حاضر می‌شوند و خود این فرد آمدن خیلی سخت است. نه زنی نه فرزندی نه مال ومنالی هیچ فقط خود طرف هست ولاغیر
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا
همانا آنان که ایمان آوردند و عمل صالح کردند زود است بنهد براى ایشان خداوند مهربان دوستى را (۹۶)
ود، یعنی محبت، محبتی که ثابت است و پیوسته است. کم و زیاد نمی‌شود.
چرا فرمود مودت اهل بیت، قل لااسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی چون پیوسته انها را دوست داشته باشید.
علامه طباطبایی فرمودند این آیه اطلاق دارد یعنی نگفت خدا در قلب خود او “ود ” قرار می‌دهد یا نه در قلوب دیگران ” ود ” و محبت قرار می‌دهد، مقید نکرد.
بعضی‌ها که ایمان دارند و عمل صالح انجام می‌دهند، دیگران انها را دوست دارند این عمل صالح، محبت را در قلب دیگران می‌اندازد.
یک معنای دیگر این آیه، خدا در قلب خود این مؤمن ” ود ” قرار می‌دهد.
روایت داریم که ” ود ” محبت امیرالمؤمنین ع است،
کسی که ایمان بیاورد و عمل صالح انجام بدهد محبت امیرالمؤمنین ع می‌رود در دل او.
پیامبر فرمود: یا على بگو «اللّهمّ اجعل لى فی قلوب المؤمنین ودّا»، یعنى خدایا محبت و دوستى مرا در قلوب مؤمنین قرار بده سپس این آیه نازل گردید
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا
هر دو معنا از آیه برداشت می‌شود
فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَتُنذِرَ بِهِ قَوْمًا لُّدًّا
جز این نیست که روانش گردانیدیم بر زبان تو تا بشارت دهى بدان پرهیزکاران را و بترسانى بدان قومى سرسخت را (۹۷)
لُّدًّا، از سرسختی و لج بازی می اید.
فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ، این را بر لسان او آسان کردیم بعضی‌ها می گویند لسان عربی است،
در آیه زبان مبین عربی آمد
النحل: وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّمَا یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِی یُلْحِدُونَ إِلَیْهِ أَعْجَمِیٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُّبِینٌ
و همانا دانیم که ایشان گویند جز این نیست که می‌آموزدش بشرى زبان آنکه بدو این سخن را بندند عجمى (نارسا) است و این زبانى است عربى (رسا) آشکار (۱۰۳)
بعضی‌ها می گویند این بر زبان پیامبر اسان است
و گرنه خود قران خیلی ثقیل است
المزمل: إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلًا ثَقِیلًا
همانا زود است افکنیم بر تو گفتارى سنگین (۵)
الحشر: لَوْ أَنزَلْنَا هَٰذَا الْقُرْآنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَّرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَهِ اللَّهِ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ
اگر می‌فرستادیم این قرآن را بر کوهى هر آینه می‌دیدیش سرافکنده از هم پاشیده از ترس خدا و این مثلها را همى زنیم براى مردم شاید اندیشه کنند (۲۱)
پس حقیقت قرآن خیلی سنگین است.
در سوره قمر: وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ
یک معنای دیگر ذکر، رسول الله است.
اینجا ذکر پیامبر است که توانست تمام قران را دفعی به یکباره از انطرف دریافت کند
اقاجان فرمودند، تمام معجزات انبیاء که ذکر شده به اندازه نزول قران در شب قدر که قران بر پیامبر یکباره نازل شده عظمت ندارد.
بارها فرمودند چه جانی داشته رسول الله ص
بنیه محمدیه فقط می‌تواند چنین دریافتی داشته باشد.
چه بشارتی از طرف خدا، خدا با انسان حرف زده، خیلی مهم است،
انبیاء الهی وقتی کلام الهی برایشان تلاوت می‌شد، خروا له سجدا و بکیا، به سجده می افتند و گریه می‌کردند.
روایت است: فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ..، منظور وقتی که رسول الله می‌خواست امیرالمؤمنین ع را به خلافت معرفی کند، سنگین بود برای رسول الله تا جایی که خداوند می‌گوید که اگر نگویی ابلاغ رسالت نکرده‌ای. لذا می‌فرماید آن را بر زبان تو آسان کردیم یعنی معرفی امیرالمؤمنین
انذار باشد بر قوم سر سخت و لجوج،
چه قلوب سنگی داشتند و سر سخت بودند، که بعد از ابلاغ رسالت آدم نشدند.
حالا می‌خواهد بترساند و انذار کند
که می‌گوید
وَکَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُم مِّنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزًا
و بسا نابود کردیم پیش از ایشان قرنهایى آیا احساس می‌کنی از ایشان کسى را یا می‌شنوی براى ایشان آوازى را (۹۸)
انذار که می‌خواهد بکند، می‌گوید همه از دنیا می‌روید، چرا سر سخت هستید چرا حقایق را پذیرا نیستید.
رسول الله ص فرمود، ذکر و یاد مرگ، شهوتها را در قلب می‌کشد.
اینجا می‌فرماید چقدر قبل از این هلاک کردیم، انذار می‌کند،
روایت، هر وقت خیلی خوشحال شدی و یا خیلی ناراحت شدی برو به قبرستان.
پیامبر فرمود، مؤمن زیرک است و زیرکی او بخاطر این است که یاد مرگ است.
پایان تفسیر سوره مریم الحمدلله خیلی صفا داشت و مطلبی در مورد حضرت یحیی گفته شود،
قوم یهود دست تحریف بردند در تورات
داستان حضرت زکریا اول سوره مریم بود. حضرت زکریا دعا کرد
وَإِنِّی خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِن وَرَائِی وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا فَهَبْ لِی مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا
و همانا ترسیدم خویشاوندانم را پس از من و بوده است زنم نازا پس ببخش مرا از نزد خود سرپرستى (فرزندى)(۵)
تا آیه ۱۲
یَا یَحْیَىٰ خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّهٍ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا
اى یحیى بگیر کتاب را به نیرومندى و دادیمش حکم را به کودکى (۱۲)
خداوند دوباره تورات را به حضرت یحیی می‌دهد،
محکم بگیر این تورات اصلی است.
الأعراف
وَکَتَبْنَا لَهُ فِی الْأَلْوَاحِ مِن کُلِّ شَیْءٍ مَّوْعِظَهً وَتَفْصِیلًا لِّکُلِّ شَیْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّهٍ وَأْمُرْ قَوْمَکَ یَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا سَأُرِیکُمْ دَارَ الْفَاسِقِینَ
و نوشتیم برایش در الواح از هر چیزى اندرز و تفصیلى براى همه چیز پس برگیر آن را به نیرو و بفرماى قومت را تا گیرند بهترین آن را بزودى بنمایانم شما را خانه فاسقان (۱۴۵)
همان تورات که به حضرت موسی داده شد و تحریف کردند به حضرت یحیی ع دوباره داده شده و شاگردانش باز نویسی می‌کردند. به نام طومار بحر المیت معروف است.
خدایا به حرمت قران و اهل قرانت قسمت می‌دهیم ما را اهل قران قرار بدهی، و به حرمت قران و عترت ما را اهل ولایت قرار بده
قلوب ما را ظرف مشیت خود قرار بده
الحمدلله علی الولایه