۱۴۰۲-۹-۲۱ فص فاطمیه جلسه ۱۱۸
بسم الله الرحمن الرحیم
سه شنبه ۱۴۰۲/۹/۲۱، درس فص فاطمیه، جلسه ۱۱۸
🧿موضوع: فص ۱۶ «بحث نبوت تشریعی و نبوت انبابی»
⬅️نبوت تشریعی به خاتم انبیاء ختم شده، ولی نبوت انبائی ادامه دارد و با سیر و سلوک به مقامات آن می‌توان راه پیدا کرد.
🌀چند کلمه از رساله «صد کلمه»
🧿ان که گوهر ذات خود را تباه کرده است، چه بهره‌ای از زندگی برده است.
⤴️ شرح
📌این کلمه در بحث دین و سیر و سلوک و اخلاق، کلید بسیاری از مطالب است. ما از دو گوهر تشکیل شده‌ایم، یک گوهر جسمانی و یک گوهر روحانی که روح ما است.
‼️نکته مهم: این جسم و روح اقتضائاتی دارند، گاهی وقت باهم در تضاد قرار می‌گیرند.
📌گاهی وقت جسم اقتضائاتی دارد که به روح ضرر می‌رساند و گاهی وقت روح اقتضائاتی دارد که مخالف با خواهش‌های جسمانی است، گر چه هر کدام سر جای خود اقتضای آن باید رعایت بشود.
🕋 إنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا.
که انسان مخلوقی طبعاً سخت حریص و بی‌صبر است
إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا
ﭼﻮﻥ ﺁﺳﻴﺒﻲ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺭﺳﺪ، ﺑﻲ ﺗﺎﺏ ﺍﺳﺖ، (٢٠)
وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعًا
ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺧﻮﺷﻲ [ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺭﻓﺎﻫﻲ] ﺑﻪ ﺍﻭ ﺭﺳﺪ، ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺨﻴﻞ ﻭ ﺑﺎﺯﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ، (٢١)
📌 وقتی به انسان شر می‌رسد جزع و فزع می‌کند وقتی خیر می‌رسد، منع می‌کند، خیر را برای خودش می‌خواهد.
📌انسان چرا اینطور آفریده شده؟!! اگر اینطور نبود انسان زنده نمی‌ماند، انسان باید خیر را جمع کند، انسان فقیر آفریده شده.
وقتی شر به انسان می‌رسد باید جزع و فزع کند و دوری کند اینها اقتضائات جسم انسان است، اینها باید مدیریت بشود.
📌 جسم ما قوه شهوت و غضبیه دارد، در وجود انسان شهوت نبود دنبال زن نمی‌گرفت و اگر زن نباشد خانه نیست و …
📌قوه غضبیه دفع شر می‌کند.
📌گاهی وقت قوه غضبیه و شهویه با اقتضائات روح در تضاد می‌شود، مثلاً
🕋آیه ۳۱ سوره اعراف. یَا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ
ای فرزندان آدم، زیورهای خود را در مقام هر عبادت به خود برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید، که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد.
بخورید ولی به اندازه بخورید.
📌 پس تمام سیر و سلوک برای این است که جلوی اسب سر کش نفس گرفته شود که به روح آسیب نرساند. و نگذارد به روح الهی تو آسیب برساند.
📌وقتی شهوت و غضب رها شود و کنترل نشود انسان مثل حیوان می‌شود.
⭕️ این یک کد است که آنچه در شریعت به ما دستور داده شده برای حیات روح و جسم است.
📌هر کدام در جای خود به حق رعایت شوند.
مثلاً، ازدواج کنید ولی زنا نکنید. کارها باید اندازه داشته باشد، مثلاً فعل حرام به ملکوت انسان ضرر می‌رساند و خودش نمی‌داند که چه ضرری می‌رساند.
تمثلات با روح ملکوتی و بلاها که به سرش آمده به شکل خوک و سگ…. متمثل می‌شود.
کلمه دیگر: آنکه حقیقت خود را تباه کرد چه بهره‌ای از زندگی برده است؟!
بهره زندگی چیست!!!!
قلْ مَتَاعُ الدُّنْیَا قَلِیلٌ.. بگو بهره دنیا اندک است.
یعنی آن باندی که بهره دنیا بر روی آن چیده شده کم است، یعنی هر چقدر طرف تلاش کند بهره اندک است اگر تمام دنیا و کره زمین برای شما باشد بیشتر از اندازه خودتاه نمی‌توانید استفاده کنید.
نکته: دنیا یک خصوصیتی دارد و هر چه دارایی تو بیشتر می‌شود در دنیا، لذت تو کمتر می‌شود بهره تو کمتر می‌شود.
📌کسیکه دارایی ندارد بهره او کم است و با کوچکترین چیز که بدست می‌آورد لذت می‌برد.
🌀ثروت زیاد شود لذت اندک می‌شود، این یک قاعده است قُلْ مَتَاعُ الدُّنْیَا قَلِیلٌ.
آنکه تن اراست و روان آلاست به چه ارج و بهاست؟!
⤴️شرح: بحث روح و جسم است کسی که تن خود آراسته و اندام زیبا کرده، اما روان خود را آلوده کرده چه بها دارد؟ که گناه آسیب به روح می‌رساند.
📌 روان را به کمال نرسانده است چه بهایی دارد!!!!
📌 هر موجودی بهای او به خصوصیاتی است.
📌 قیمت انسان به کمالی است که در روح او است روان او آلوده است حالا ظاهر او هر چه که باشد!!!
🧿 آنکه خود را برای همیشه درست نساخت پس به چه کاری پرداخت؟!
⤴️شرح(برای همیشه و ابد خود را بسازیم چون اثبات کردیم نفس ما ابدی است.
📌 آقا جان علامه حسن‌زاده آملی فرمودند: علامه طباطبایی خیلی اهل گریه و بکا بودند وقتی صحبت ابد می‌شد که ابد در پیش داریم اشک او در می‌آمد خود را برای ابد بسازیم. هستیم که هستیم که هستیم وقتی موجود ابدی هستی فکر ابدی کنید
♾️امیرالمؤمنین ع در نهج البلاغه:
امام علی (علیه السلام) در خطبه ۲۸ نهج البلاغه چگونه درباره لزوم تهیه توشه آخرت هشدار می‌دهد؟
راهى دراز و طولانى که فاصله دنیا و آخرت را در برمى گیرد و این راه را بى زاد و توشه نمی‌توان طى کرد و زاد و توشه این راه، چیزى جز تقوا و ایمان و عمل صالح نیست «وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزّادِ التَّقْوى»؛ (و زاد و توشه برگیرید! به یقین، بهترین زاد و توشه، پرهیزکارى است.
‼️نکته(خیلی از علوم و علوم دینی است که اینها ارزش چندانی ندارند مثلاً علم رجال برای حدیث است که کدام حدیث صحیح است یا نه اما یک علم عالی است و تنها وسیله برای شناخت صحت صدور حدیث است. خودش به تنهایی به درد نمی‌خورد، حدیث هم که بشناسید به درد نمی‌خورد مگر به آن حدیث عمل کنید آن علمی که به آن عمل می‌شود به درد می‌خورد. رسیدن به انسانیت مهم است که انسان بشوید بعضی از علوم هستند به درد نمی‌خورند.
الغاشیه
لَّیْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلَّا مِن ضَرِیعٍ
ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﻃﻌﺎﻣﻰ ﺟﺰ ﺧﺎﺭ ﺧﺸﻚ ﻭ ﺯﻫﺮﺁﮔﻴﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ (۶)
لَّا یُسْمِنُ وَلَا یُغْنِی مِن جُوعٍ
ﻛﻪ ﻧﻪ ﻓﺮﺑﻪ می‌کند ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻲ ﻧﻴﺎﺯ می‌نماید. (٧)
آن چیزی که آن طرف می‌برید انسانیت است.
🧿 آنکه از اعتلای فهم خطاب محمدی سر باز زده است خود را به مفت باخته است.
⤴️شرح: اعتلا بالا رفتن
⤴️ فهم ختم محمدی یعنی قرآن
‼️نکته: بعضی‌ها جدیداً به قرآن آمده‌اند اشکال گرفته‌اند می‌گویند قرآن ۱۴۰۰ سال پیش نازل شده آیا برای سؤالات مردم آن زمان جواب داده یا سؤالات مردم این نسل!!!
📌 آقا جان علامه حسن‌زاده آملی می‌فرماید: نه برای مردم قبل بوده نه و برای این مردم. قرآن به پیامبر نازل شده است. به عقل کل. تو از خطاب پیامبر چه می‌فهمی؟ خداوند بخواهد با انسان صحبت کند به اندازه عقل آنها صحبت می‌کند.
📌ما انبیا با مردم به اندازه عقل آنها صحبت می‌کنیم.
🌀 اما خداوند به اندازه عقل پیامبر با او صحبت کرده پس قرآن کلام خداوند با خاتم انبیا است ما باید اعتلا پیدا کنیم به آن تا اطلاع پیدا کنیم با عقل کل چه گفته!!
📌 آن کتابی که باید به فهم آن نائل شویم قرآن است. هرچه کتاب تفاسیر قرآن نوشته شده به اندازه عقل خود نوشته‌اند.
📌 تمام حقایق نظام هستی در قرآن است.
🧿 آنکه طبیعتش را بر عقلش حاکم گردانیده است در محکمه هر بخردی محکوم است.
📌 این ترجمه عبارتی از جناب ابن عربی است
📌طبیعت خود را حاکم بر عقل خود قرار مده.
📌 باید دیده شود عقل چه می‌گوید آیا این کار ارزش دارد آیا عقل این کار را می‌پسندد و ارزش دارد که این کار را انجام بدهید و بسیاری از کارها می‌رود کنار خیلی از حرف‌ها را نمی‌زنی و خیلی از کارها را انجام نمی‌دهید اگر عقل حاکم شود.
↔️ عقل دو رو دارد یک رو به حق یک رو به خلق
روایت: عقل آن است که خدا با آن پرستش می‌شود و بهشت به آن کسب می‌شود.
📌چون عقل باید حاکم بر طبیعت باشد نه طبیعت حاکم بر عقل.
🔁 اول گوهر ذات را فرمود تباه نکن چطور؟ خودت را بساز روح خودت را برای ابد بساز و کار شما این است کاری مهم‌تر از خودسازی ندارید.
🔰 وقتی فهم به قرآن پیدا کنید خود را می‌سازید انسان قرآنی بشوید.
⬅️ اینکه انسان قرآنی بشوید کلید دارد و آن اینکه عقل را حاکم کنید بر نفس خود.
🧿 آن که خود را زرع و زارع و مزرعه خویش نداند از سعادت جاودانی باز بماند.
⤴️شرح(باید بفهمی که خودت، خودت را می‌سازی کسی نمی‌تواند جلوی سعادت تو را بگیرد خودمان خود را می‌سازیم کشت و زمین کشت خودمان هستیم.
🔖.. تخم‌هایی کی شهوتی نبود بر آن جز قیامتی نبود.
📌 چقدر وجود خود را ساخته‌ای چقدر در وجودت سبز شده چه ثمراتی داده اگر این را ندانی از سعادت جا مانده‌ای.
📌 آیت الله بهجت فرمودند: بدانید هر کاری می‌کنید برای خودتان می‌کنید هر کسی که در حق کسی بدی کند در حق خود می‌کند با نفس او متحد می‌شود اگر ایثار کنید با نفس شما متحد می‌شود و برای خود ایثار کرده‌ای.
🧿 آنکه در معرفت انسان و قرآن توغل کند قرآن را صورت کتبیه انسان کامل شناسد و نظام هستی را صورت عینیه او یابد.
⤴️شرح(حالا به معرفت رسیده ثمره می‌دهد می‌بیند قرآن صورت کتبی انسان کامل است. اگر بخواهیم پیامبر قرآن را به صورت کتاب بنویسیم می‌شود قرآن.
⬅️روایت: نگاه کردن به خط قرآن نگاه کردن به رسول الله است.
🌹 یک موقع حال قرآن خواندن نداری روی قرآن نگاه کن پیامبر پیش ما است. تفصیل انسان کامل است.
📌 عالم را اگر مختصر کنیم می‌شود پیامبر. می‌شود امام.
📌امام روح عالم است لذا هرجا هستیم در محضر امام و ولایت هستیم، چطور امام عصر را صدا می‌زنیم می‌شنود اگر در محضر او نباشیم چطور می‌شنود.
الحمدلله علی الولایه