۹۹-۳-۲۱ شرح عیون عین ۳۴ جلسه ۲۳۶

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: عیون مسائل نفس (بحث نفس الامر)(چهارشنبه ۹۹/۳/۲۱)

سخن علامه حلی:
به چه چیز نفس الامر می گویند و مطابق با چه چیز باید باشد!
امکان در مقابل امتناع که در خارج نه چیزی به نام امکان داریم نه امتناع.
اگر بگویم نفس الامر در خارج است، خیلی قضایا درست است که در خارج نیستند.
اگر بگویی در ذهن است، پس هر چه در ذهن است صحیح باید باشد دو، دو تا می‌شود شش تا ذهنی است ولی غلط است.
اشکال در سخن علامه حلی، یک چیز باید باشد که ذهن ما مطابق آن باشد.

بحث اعیان ثابته: و اثبات آن
اعیان ثابته همان علم خداوند به حقیقت اشیاء ست.
علم خداوند عین ذات اوست و ازلی هستند.
اعیان ثابته ما از ازل در علم الهی بوده
خطبه امیرالمؤمنین ع (خلق ما علم، علم ما خلق) خلق کرد آنچه را می‌دانست و می‌داند آنچه را خلق کرد
علم الهی ظهور می‌کند می‌شود خلق
جهل در علم الهی راه ندارد
اعیان ثابته در مقابل اعیان خارجی (اعیان خارجی در خارج وجود دارند ولی اعیان ثابته وجود انها عین علم خداوند است ودر علم الهی ثبوت دارند.
یک سری اشیاء در طول زمان بوجود می ایند یک سری اشیاء زمان مند نیستند مثل معقولات ۴=۲×۲
خود زمان قدیم است و برخی اشیا هم از نظر زمان قدیم هستند گر چه مخلوق حق هستند.
آنچه از عدم بوجود میاد چه در زمان چه لا زمان اینها حقایقش در علم الهی بوده در غیر اینصورت امکان ایجاد ندارند.

از علم به عین امد و از گوش به آغوش
علم عین ذات است یعنی ذات الهی یک چیز نیست که علم الهی عارض بر او شده باشد.
اشکال: در مورد علم الهی اگر ذات خداوند عین علم است ذات محل متکثرات واقع می‌شود! این مال وقتی است که علم غیر ذات باشد حق تعالی عین علم بحقایق است.
علوم در ذات حق تعالی هستند و اعیان ثابته عین ذات هستند.

بحث در مورد اسماء الله هم پیش می اید.
دو جور لحاظ داریم (یک لحاظ وجود انها و یک لحاظ تعین انها)

اسماء عین ذات هستند به لحاظ وجود و غیر ذات هستند به لحاظ تعین
سمیع یک چیز است بصیر یک چیز حالا چطور ذات عین اینهاست. نمی‌شود گفت سمیع عین بصیر است حالا که جدا هستند تعین دارند و قید دارند.
ذات از لحاظ وجود اسما عین اسما است اما از لحاظ تعین و قید غیر انها ست چون محدود در سمع یا بصر نمی‌شود.
نفس ما عین اعضای ماست بدون اینکه محدود انها باشد.
علم الهی از لحاظ وجودی عین حق هستند یک چیز را حال می‌گیریم یک چیز را محل می‌گریم. یک ذات در نظر بگیریم در آن چیزی حلول کند
یک حقیقت است یک موقع حال یک موقع محل و انها هم بخاطر ذهن ماست.
اینجا بحث نفس الامر را اینطور بیان می‌کنیم آن علم الهی که ذات است پس نفس الامر علم الهی است.
چه کلی چه جزیی چه جمعی چه عینی …همه درعلم خداست. سوره یونس آیه
وَمَا یعْزُبُ عَن رَّبِّک مِن مِّثْقَالِ ذَرَّهٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ
و پوشیده نماند از پروردگارت سنگینی ذره‌ای نه در زمین و نه در آسمان (۶۱)
نکته در آیه چرا وزن مورچه در زمین واسمان را از هم جدا کرد؟ چون وزن در زمین با وزن در اسمان بخاطر جاذبه کرات فرق دارد. وزن هر چیز مطابق با جاذبه آن کره است.
علم تابع معلوم است این یک کلمه قصار است.
سؤال: ایا اشیاء مطابق علم ما هستند یا علم ما مطابق با اشیاء است؟ علم ما مطابق اشیا و تابع اشیاء است.
معلوم خدا چی است!
مخلوق تابع علم است به تبع او آفریده شده است.
(خلق ما علم، علم ما خلق)
علم خدا تابع چی است؟
معلوم ذات و کمالات الهی است که علم تابع انهاست. بوجهی علم و علوم در انجا یکی است.
معلوم خود حق است علم حق به خود حق می‌شود عین خودش.
علم خداوند به کمالاتش خودش می‌شود اعیان ثابته.
علم خدا به کمالاتش خودش ظهور می‌کنند می‌شود این عالم.
خارج از حق چیزی نیست اگر باشد مخلوق می‌شود و او ظهور خداست
حالا علم تابع چی است! تابع کمالات ذات است.
اسماء ظهور کمالات خدا هستند در خارج بروز می‌کند.
صفات اضافی: بعضی از صفات مثل حی، حیات طرف ندارند.
وقتی خالق است مخلوق می خواهد و رازق مرزوق می‌خواهد باید به چیزی اضافه شوند. علم هم معلوم می‌خواهد.
صفات اضافی دو اعتبار دارد.
۱- عدم مغایرت انها با ذات
۲- مغایرت انها با ذات
یک لحاظی غیر ذات به لحاظی عین ذات
مخلوق خارجی تابع علم خدا هستند.
علم ما خلق، خلق ما علم
عالم ظهور علم است (علم ما خلق) به ظهور خود علم دارد.
از آن لحاظ علم تابع ذات باشد، نفس الامر نیست
صور اشیاء در آن حاصل است عبارت از نفس الامر است.
علم به ذات و علم به تجلیات (به لحاظی که صور اشیا در علم هستند و جهه ای که تعلق به معلومات خارجی پیدا می‌کنند نفس الامر است.
، نفس الامر نفس در امر خود این چنین است. نفس اشیا کجاست! همان علم خداست.
نفس الامر حقیقت اشیا انچنانیست که در علم خداوند است و علم خدا عین ذاتش است
الحمدالله علی الولایه

دانلود فایل صوتی