۱۴۰۲-۸-۲۸ شرح عیون جلسه ۳۳۷

بسم الله الرحمن الرحیم

یکشنبه، ۱۴۰۲/۸/۲۸، درس عیون مسائل نفس، جلسه ۳۳۷

🧿موضوع: «شرح عین ۵۱ در رؤیــــا»

⬅️متن کتاب(غرض ما در این شماره آن است که تمثلات منامیه همانند تمثلات کشفیه تصور معانی مرسله در کارگاه قوه خیال توسط نفس به اندازه استعداد خاصش می‌باشد…

📌 منامیه یعنی در خواب پیش می‌آید. تمثلات کشفیه در بیداری دست می‌دهد این دو با هم تفاوت دارند. حضرت خواب با حضرت کشف تمثلی، فرق دارد ولی هر دو از یک سنخ هستند. خواب می‌آید در قوه خیال انسان و به اندازه استعداد فرد، تمثل پیدا می‌کند. همه افاضاتی که از قدس ملکوت، افاضه می‌شود چنین است. منتهی تمثلات در کشف صریح‌تر از خواب است لذا خواب بیشتر احتیاج به تعبیر دارد.

🌀 نکته: همه تمثلات از مجرای عین ثابته ما است.

📌تعریف عین ثابته: «حقیقت انسان در عین الهی که از ازل بوده عین ثابته است»

🌀 هر موجود و هر انسانی یک عین ثابته دارد. اگر در اینجا مؤمن یا کافر یا منافق و….. باشد همه بر اساس عین ثابته انسان است. همه از ذات خود ما است که بر ما افاضه می‌شود. از حقیقت ما بر بدن ما افاضه می‌شود.

📌متن کتاب

شیخ اکبر در فصل شیثی فصوص الحکم و شارح علامه آن عارف قیصری خوش گفتند که:

به هر صاحب کشفی، صورتی از معارف را القا کند و وی آن را مشاهده کند صورتی به نزد وی نبوده و صورتی به وی بخشند که قبل از آن در دست وی نبوده عین آن صورت و نه غیرش از درخت نفسش می‌باشد ….

🌀 مثلاً وقتی دو انسان در زیر نظر یک استاد کار می‌کنند ولی دریافت‌های هر کدام از آنها فرق دارد این تفاوت مال عین ثابته آن‌ها است.

🔰جناب حافظ

🔖«قسمت حوالتم به خرابات می‌کند

هر چند کائن چنین شدم و آن چنان شدم»

📌قسمت یعنی عین ثابته.

می‌فرماید آن عین ثابته من، من را می‌کشد طرف خرابات یعنی معنویت هرچند در راه اینطرف و آنطرف زدم ولی آن عین ثابته من مرا می‌کشد آنطرف!

فرمود: هر چه که هست از درخت نفس خودش است که میوه‌اش را بدست آورده است؛ استعدادهایی که در عین ثابته اوست اینجا برایش بروز کرده است و بواسطه عین ثابته اش در عالم ارواح یا عالم خیال برایش متمثل یا القاء می‌گردد.

🌀یک موقع مکاشفات در عالم مثال مطلق است و یک موقع در عالم مثال مقید است و اینها باهم تفاوت دارند. همان طوری که ما قوه خیال داریم یک عالمی هم داریم به نام عالم خیال.. آنچه که مربوط به ما هست به آن می گویند خیال مقید و آن عالمی که در خارج محقق است، خیال مطلق است؛ تمثلاتی که در این دو قوه دیده می‌شود با هم فرق می‌کند.

تمثلاتی که در خیال مقید شما می‌بینید تعبیر می‌خواهد و ممکن است اشتباه باشد و یا با شرط باشند. گاهی وقت در آن خیالات یک مطلبی را درست شکار می‌کنید و این غیر از آنی است که انسان به عالم خیال مطلق راه یابد؛ زیرا آنجا دیگر تعبیر نیست. آنجا عالم ارواح است. همانی را می‌بیند که حقیقتاً هست. یعنی آنچه که در خیال مطلق می‌بیند، همه صحیح است. تمثلات خیال مطلق بالاتر است.

برای تقریب به ذهن، خیال مقید را چشم ما و خیال مطلق را عالم در نظر بگیرید. ما به تناسب قوت و ضعف چشممان اشیاء را در عالم می‌بینیم در حالی که اصل آن اشیاء با آنچه شما می‌بینید، همیشه یکی نیست.

می‌فرماید آنچه که شما می‌گیرید از ذات خودتان است «از ماست که بر ماست»

به اندازه استعدادش می‌باشد و حالا این باید پروریده بشود.

🌀هر چیزی که شما می‌بینید…

پیامبر خدا ص را می‌بینید می‌فرمایدخودت را دیدی یعنی در وعای ادراکی خودت دیده‌ای وآنچه ما در این عالم داریم می‌بینیم در نفس خودمان است که داریم می‌بینیم. در بحث تطابق کونین بود که عالم کبیر با عالم صغیر انطباق دارد یعنی هر چیزی در عالم کبیر هست در عالم صغیر انسانی هست. در عالم کبیر فرشته هست‌، در عالم صغیر انسانی هم الهامات خوب، همان فرشته است.  پس آنچه که می‌بینید از نفس خودتان است. منتهی نباید فکر کنید چون از نفس من است، بی ارزش است! خیر! پیغمبر فرمود هر کسی مرا دید درست دیده است چون شیطان بصورت من متمثل نمی‌شود. نفس شما که باطل نیست، نفس شما حق است.

همان طوری که شما خودتان را در آینه می‌بینید، در خواب و کشف هرچیزی که می‌بینید آن تمثلات، حقیقت خودت هست. یعنی خودت گاهی وقت به خودت خشم می‌گیری و… یعنی رائی و مرئی یکی است. آنکه دیده شده غیر از آنکه می‌بیند نیست و… به همین خاطر خیر نیکوکار به بهترین صورت دیده می‌شود و شریر ستمگر به زشت‌ترین صورت می‌باشد. یک صفتی در یک نفر ظهور کرده است و این را طرف بصورت گرگ یا مار یا پلنگ می‌بیند.

🌀بیان: فرمود: ” او بر خودش افاضه می‌کند” یعنی استعداد صاحب کشف این اقتضاء را دارد و…

⬅️آقاجان (علامه حسن زاده روحی فداه) فرمودند: آیات و روایات را که هم اکنون بیان می‌کنیم اندیشه کن؛ بفهم! و این‌ها کلیدی است که می‌فرماید بفهم. سبک آقاجان چنین است که فلسفه و عرفان را با آیات و روایات توضیح می‌دهند تا بهتر فهمیده شود. 🕋خدای تعالی در حکایت از اسرائیل الله یعقوب ع پیامبر – علیه الصلوه و السلام – می‌فرماید:

قَالَ إِنِّی لَیَحْزُنُنِی أَن تَذْهَبُوا بِهِ وَأَخَافُ أَن یَأْکُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنتُمْ عَنْهُ غَافِلُونَ

ﮔﻔﺖ: ﺑﺮﺩﻥ ﺍﻭ ﻣﺮﺍ ﺳﺨﺖ ﺍﻧﺪﻭﻫﮕﻴﻦ می‌کند، ﻭﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻏﻔﻠﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﮔﺮﮒ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺭﺩ. (١٣)

-📌 مکر برادران یوسف ع برای یعقوب ع به صورت گرگ متمثل شد. در حیوانات گرگ به حیله گری معروف است. حضرت یعقوب ع فرمود بردن یوسف ع مرا به حزن می‌آورد و می‌ترسم گرگ بخورد در حالی که شما غافلید.

📌حضرت یعقوب ع چه وابستگی‌ای به یوسف ع دارد که ببرند حزن می‌گیرد؟!!! بخاطر ولایت است.

🌀در سوره یوسف ع سه دسته رؤیا هست: رؤیای خود حضرت یوسف ع که رؤیای انبیاست؛ رؤیای عامه مردم؛ رویای پادشاه. پس فرق می‌کند که چه کسی خواب دیده است!

🌀و خدای سبحانه- در حکایت از یوسف صدیق پیامبر ع فرمود:

إِذْ قَالَ یُوسُفُ لِأَبِیهِ یَا أَبَتِ إِنِّی رَأَیْتُ أَحَدَ عَشَرَ کَوْکَبًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَیْتُهُمْ لِی سَاجِدِینَ

[ﻳﺎﺩ ﻛﻦ] ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻪ ﭘﺪﺭﺵ ﮔﻔﺖ: ﭘﺪﺭم! ﻣﻦ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺏ ﺩﻳﺪم ﻳﺎﺯﺩﻩ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﻭ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﻭ ﻣﺎﻩ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﺳﺠﺪﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ!(۴)

یکی از تعابیر پدر و مادر، خورشید و ماه و تعبیر برادران، ستاره است.

-و خدای سبحانه فرمود:

وَدَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَیَانِ قَالَ أَحَدُهُمَا إِنِّی أَرَانِی أَعْصِرُ خَمْرًا وَقَالَ الْآخَرُ إِنِّی أَرَانِی أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِی خُبْزًا تَأْکُلُ الطَّیْرُ مِنْهُ نَبِّئْنَا بِتَأْوِیلِهِ إِنَّا نَرَاکَ مِنَ الْمُحْسِنِینَ

ﻭ ﺩﻭ ﻏﻠﺎم [ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﺼﺮ] ﺑﺎ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺪ. ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﭘﻲ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺧﻮﺍﺏ می‌بینم ﻛﻪ [ﺑﺮﺍﻱ] ﺷﺮﺍﺏ، [ﺍﻧﮕﻮﺭ] می‌فشارم، ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﺧﻮﺍﺏ می‌بینم ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﻧﺎﻥ ﺣﻤﻞ می‌کنم [ﻭ]ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ می‌خورند، ﺍﺯ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺁﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺧﺒﺮ ﺩﻩ; ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻴﻢ. (٣۶)

📌- یعنی وقتی می‌خواهید خواب تعریف کنید برای انسان نیکوکار تعریف کنید؛ چرا که حضرت یعقوب ع فرمود خوابت را برای برادرانت نگو! قالَ یا بُنَیَّ لا تَقْصُصْ رُؤْیاکَ عَلى‌ إِخْوَتِکَ

– تا اینکه به حکایت از یوسف ع فرمود:

یَا صَاحِبَیِ السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُکُمَا فَیَسْقِی رَبَّهُ خَمْرًا وَأَمَّا الْآخَرُ فَیُصْلَبُ فَتَأْکُلُ الطَّیْرُ مِن رَّأْسِهِ قُضِیَ الْأَمْرُ الَّذِی فِیهِ تَسْتَفْتِیَانِ

ﺍﻱ ﺩﻭ ﻳﺎﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥ! ﺍﻣﺎ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ [ﺍﺯ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺭﻫﺎﻳﻲ می‌یابد ﻭ] ﺳﺮﻭﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﺮﺍﺏ می‌نوشاند، ﺍﻣﺎ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﻪ ﺩﺍﺭ ﺁﻭﻳﺨﺘﻪ می‌شود ﻭ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﺮ ﺍﻭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺧﻮﺭﺩ. ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮﺍﺑﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺟﻮﻳﺎ ﺷﺪﻳﺪ، ﺗﺤﻘﻘّﺶ ﻗﻄﻌﻲ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻣﺶ ﺣﺘﻤﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. (۴١)

هر کسی، هر خوابی را نمی‌بیند؛ چون این خواب شخص که معبر است، منتقل می‌شود به آن نشانه‌ها؛ شراب نشانه نوشابه پادشاهان است و نان برکت است.

📗در مجمع البیان فی تفسیر القرآن از طبرسی در تفسیر عبارت آخر این آیه آمده است که:

روی أنه قال له: بئس ما رأیت، أما السلال الثلاث فإنها ثلاثه أیام تبقى فی السجن ثم یخرجک الملک فیصلبک فتأکل الطیر من رأسک. فقال عند ذلک: ما رأیت شیئا وکنت ألعب، فقال یوسف: ” قضی الامر الذی فیه تستفتیان»

📌- فرمود بد چیزی دیدی! آن سه سبد سه روز است که در زندان می‌مانی آنگاه پادشاه تو را بیرون می‌برد و تو را به دار می‌آویزد و پرندگان از سرت می‌خورند در این هنگام جوان زندانی به وی گفت: من خوابی ندیدم و شوخی می‌کردم. یوسف ع فرمود: امری که از آن پرسیدید، مقدر شد.

🌀در این حدیث نکته‌ای است و آقاجان روحی فداه می‌فرماید: امری که حتمی است و بخواهد اتفاق بیفتد، چه بسا بر زبان کسی جاری می‌شود.

🌀و خدای سبحانه – فرمود:

یُوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ أَفْتِنَا فِی سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ یَأْکُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعِ سُنبُلَاتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ یَابِسَاتٍ لَّعَلِّی أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَعْلَمُونَ

[ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻧﺰﺩ ﻳﻮﺳﻒ ﺭﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ:] توای ﻳﻮﺳﻒ! ﺍﻱ ﺭﺍﺳﺘﮕﻮﻱِ [ﺭﺍﺳﺖ ﻛﺮﺩﺍﺭ!] ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﻔﺖ ﮔﺎﻭ ﻓﺮﺑﻪ ﻛﻪ ﻫﻔﺖ [ﮔﺎﻭ] ﻟﺎﻏﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ می‌خورند، ﻭ ﻫﻔﺖ ﺧﻮﺷﻪ ﺳﺒﺰ ﻭ [ﻫﻔﺖ ﺧﻮﺷﻪ] ﺧﺸﻚ ﺩﻳﮕﺮ، ﻧﻈﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻦ. ﺍﻣﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻧﺰﺩ ﻣﺮﺩم ﺑﺮﮔﺮﺩم، ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ [ﺍﺯ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺍﺏ ﻋﺠﻴﺐ] ﺁﮔﺎﻩ ﺷﻮﻧﺪ. (۴۶)

– خدای سبحان فرمود:” یُوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ أَفْتِنَا ” درباره این خواب فتوا بده شاید به مردم برگردد و ایشان بدانند.

🕋قالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِینَ دَأَبًا فَمَا حَصَدتُّمْ فَذَرُوهُ فِی سُنبُلِهِ إِلَّا قَلِیلًا مِّمَّا تَأْکُلُونَ

ﮔﻔﺖ: ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻝ ﺑﺎ ﺗﻠﺎﺵ ﭘﻲﮔﻴﺮ ﺯﺭﺍﻋﺖ ﻛﻨﻴﺪ، ﭘﺲ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺩﺭﻭ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﺟﺰ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﺭﺍﻙ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺩﺭ خوشه‌اش ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬﺍﺭﻳﺪ. (۴٧)

🕋ثمَّ یَأْتِی مِن بَعْدِ ذَٰلِکَ سَبْعٌ شِدَادٌ یَأْکُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ إِلَّا قَلِیلًا مِّمَّا تُحْصِنُونَ

ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ [ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻝ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﮔﺸﺎﻳﺶ] ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻝ ﺳﺨﺖ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ [ﭘﻴﺶ] می‌آید ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻥ [سال‌ها] ﺫﺧﻴﺮﻩ کرده‌اید ﻣﮕﺮ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ می‌کنید، می‌خورید. (۴٨)

🕋ثمَّ یَأْتِی مِن بَعْدِ ذَٰلِکَ عَامٌ فِیهِ یُغَاثُ النَّاسُ وَفِیهِ یَعْصِرُونَ

ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ [ﺩﻭﺭﻩ ﺳﺨﺖ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ] ﺳﺎﻟﻲ می‌آید ﻛﻪ ﻣﺮﺩم ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺭﺍﻥِ [ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ] ﻳﺎﺑﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ [ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﻣﺤﺼﻮﻟﺎﺕ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ] ﻋﺼﺎﺭﻩ ﻣﻴﻮﻩ می‌گیرند. (۴٩)

🌀 در تعبیر فرمود: هفت گاو چاق که هفت گاو لاغر را می‌خورند اول چاق‌ها را می‌گوید چون اول سالهای پر برکت بود بعد سالهای قحطی آمد. با تأویلی که از شما می‌گیرم از تو برگردم و بلکه آنان بدانند چه اتفاقی می‌خواهد رخ دهد!

درباره عصاره گیری می‌کنند؛ حضرت یوسف ع چه تعبیری بکار برده است؟! می‌فرماید: آنقدر باران می‌بارد که شما می‌توانید از میوه‌ها آب بگیرید یک موقع از باران آب می‌گیرند اما آنقدر می‌بارد که شما عصاره می‌گیرید یعنی آب میوه می‌گیرید.

(گاو به معنای بزرگ است) چون در حیوانات اهلی بزرگترین آن گاو است لذا هفت تا گاو چاق؛ تعبیرش می‌شود سال؛ لذا هفت تا گاو چاق هفت سال‌پر برکت است. اعداد مهم هستند.

🕋در قرآن می‌فرماید تعدادش مهم است و آن هفت گاو لاغر این‌ها را می‌خورند یعنی آن سالهای پر برکت هرچه اندوخته‌اید این‌ها را می‌خورند می‌برد در شکم او و سال بی برکتی است اما اگر گاو چاق دیدید سال پر برکت است و گاو لاغر سال بی برکت!

اگر خوابی دیدید و خواستید تعبیرش را بدانید و خواستید حضرت یوسف ع را صدا بزنید بگوئید:” یُوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ أَفْتِنَا” – یوسف ای صدیق ما را فتوا بده مارا از این رؤیا آگاه کن ***

ان شاءالله بتوانید جواب بگیرید.

الحمدلله علی الولایه

دانلود فایل صوتی