۱۴۰۰-۶-۲۹ فص فاطمیه جلسه ۶۰

بسم الله الرحمن الرحیم

دوشنبه ۱۴۰۰/۶/۲۹ /درس فصوص

موضوع: بحث عصمت

نکته: اشاعره و معتزله دو تا از فرقه‌های کلامی بودند.

در اهل سنت الان ۴ تا مذهبِ: (حنفی، شافعی مالکی، و حنبلی)

شیعه یک مذهب کامل است، چه در اعتقادات چه در فقه شیعه کامل است.

نکته هر چیزی را که شرع حکم کند عقل هم همان را حکم می‌کند

دین مطابق عقل است، اصلاً دین بر پایه عقل است و جدای هم نیستند، آیه قران (وَلَٰکنَّ أَکثَرَهُمْ لَا یعْلَمُونَ)

حدیث: شیخ صدوق، علل الشرایع

از امام رضا ع: بعضی احکام هست عقل براحتی درک می‌کند آنها را مثل زشتی و زیبایی را عقل درک می‌کند زشتی بد است

بعضی احکام هست عقل برای اینکه پی ببرد مقداری باید تحقیق کند که چرا اسلام گفته این بد است یا خوب است!

اما بعضی احکام عقل در انها راه ندارد.

چرا ماه رمضان باید روزه بگیریم و یا نماز صبح چرا دو رکعت است!

ما در خود موجودات چیزهایی می‌بینیم که عقل ما اصلاً درک نمی‌کند حکمتش را مثل اینکه برگ انگور سرش چند شاخه است چرا شکل برگش اینگونه است؟ شکل برگ و ساقه و میوه همه باهم درارتباط اند.

اعمال ما هم اینگونه است اگر اسلام می‌گوید دو رکعت نماز صبح بخوان دلیل دارد اما عقل نمی‌فهمد دلیل آنرا

نکته: آیا می‌شود به انبیاء اشکال کرد یا نمی‌شود؟

به پیامبر ص می‌فرماید اینها کسانی اند که خدا هدایت کرده پس به هدایت آنها اقتدا کن

الأنعام

أُولَٰئِک الَّذِینَ هَدَی اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُل لَّا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکرَیٰ لِلْعَالَمِینَ

آنان [که در آیات گذشته به عنوان پیامبران از ایشان یاد شد] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرد، پس به هدایت آنان اقتدا کن، [و به قوم خود] بگو: در برابر رسالتم پاداشی از شما نمی‌خواهم، این [قرآن] جز تذکر و پندی برای جهانیان نیست. (۹۰)

پس ما نمی‌توانیم اشکال بگیریم به انبیا چون آنها امام هستند

بحث عصمت از مختصات امامیه است

(جناب ابن عربی هم برای انبیاء عصمت قائل است در فص موسوی )

اگر ما بحث عصمت را برداریم اقتدا کردن و پیروی کردن می‌رود کنار و براحتی می‌شود مسئله را نفی کرد.

خداوند انبیاء را در قران ذکر کرده، هم افعال و هم اقوال انها را آورده و ما موظف هستیم از فعل و هم از اقوال انها پیروی کنیم پس باید معصوم باشند

النساء

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ )

شیعه می گوید اولی الامر امام معصوم است

پس هیچ گناهی نباید از آنان سر بزند…‌ چون اگر معصوم نباشند ما گیر می‌خوریم بین دو تا گناه

پس اولی الامر باید عصمت داشته باشند که چیزی خلاف امر خدا نگفته باشد.

و الا هر کس می‌تواند نظر بدهد برای خودش پس اولی الامر باید عصمت داشته باشد

روایت عصمت فقط به نص مشخص میشود یعنی پیامبر مشخص کرده باشد

والا ما نمی‌توانیم عصمت را تشخیص بدهیم

اما الان بحث عصمت و لزوم عصمت است

و قرآن عصمت را به شئون مختلف ذکر کرده است

التوبه

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا پروا کنید و با صادقان باشید [صادقانی که کامل‌ترینشان پیامبران و اهل بیت رسول بزرگوار اسلام هستند.](۱۱۹)

روایت: صادقین ائمه اطهارند
در جایی دیگر می‌فرماید:

النحل

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِک إِلَّا رِجَالًا نُّوحِی إِلَیهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِن کنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

روایت: اهل ذکر بنا به روایات ما ائمه معصومین هستند

مطلق می‌فرماید در هر زمینه‌ای سؤال کنند

پس باید مطلق علم حقیقی را داشته باشند

که می‌فرماید سؤال کنید از اهل ذکر

و در جای دیگر می‌فرماید:

🌷”أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنکمْ”

از اولی الامر اطاعت کنید که امامان معصوم‌اند

حالا به شئون دیگر هم بیان شده این اولی الامر

صاحب امرند یعنی صاحب امر خداوند هستند وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا

بعضی گفتند علما و خلفا هستند! نخیر

این امر خداوند است، … دین ما دین عقل است

اگر این اولی الامر ظالم باشند نمی‌شود از او پیروی کرد بحکم آیه قرآن

خداوند فرمود:

هود

وَلَا تَرْکنُوا إِلَی الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکمُ النَّارُ وَمَا لَکم مِّن دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ

و به کسانی که ستم کرده‌اند، تمایل و اطمینان نداشته باشید و تکیه مکنید که آتش [دوزخ] به شما خواهد رسید و در آن حال شما را جز خدا هیچ سرپرستی نیست، سپس یاری نمی‌شوید. (۱۱۳)

پس اگر این اولی الامر ظالم باشند پیروانشان را آتش می‌گیرد

پس نباید ظالم باشد

البقره

وَإِذِ ابْتَلَیٰ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُک لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّیتِی قَالَ لَا ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ

و [یاد کنید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به اموری [دشوار و سخت] آزمایش کرد، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانید، پروردگارش [به خاطر شایستگی ولیاقت او] فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم گفت: و از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین]. [پروردگار] فرمود: پیمان من [که امامت و پیشوایی است] به ستمکاران نمی‌رسد. (۱۲۴)

پس امام باید عصمت داشته باشد ️و معصوم است و معصوم یعنی بی گناه

یک جا فرمود امام اولی الامر است، یک جا فرمود صادقین، یک جا فرمود اهل ذکر.

جناب حافظ:

️واعظان کائن جلوه در محراب و منبر می‌کنند

چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند

کسی که قول و فعلش یکی است صادق است

پس آنها مثل بقیه نیستند آنها صادق‌اند امام از جانب خداست در کل این که عصمت دارند و صاحب عصمت‌اند، اشتباه در کار انها نیست اگر کار آنها ظلم باشد که نمی‌شود از ظلم آنهاپیروی کرد.

باید بعد از پیامبر جانشین از جانب خدا باشد و اشتباه در کار انها نباشد

امام فخر رازی گوید قول فاسق را نباید پذیرفت

الحجرات

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن جَاءَکمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَینُوا أَن تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلَیٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ

ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید. (۶)

قول فاسق را نباید بپذیرید پس پیامبر باید معصوم از فسق و گناه باشد و گرنه قولش قابل پذیرش نیست

گناه صغیره و کبیره: نکته‌ای که خیلی باید دقت کرد حد مائز، و مرز فاصل، حدی که تمیز می‌دهد مثال: زمین از این خط مال تو …

در امور مادی داریم اما بین گناهان صغیره و کبیره حدی مشخص نداریم

این‌ها نسبی است، اضافی است، گناه، گناه است کوچک و بزرگ ندارد

در امور مفهمومی چنین چیزی نداریم. یعنی حد و مرز نداریم

الحمدلله رب العالمین

دانلود فایل صوتی