۹۹-۹-۱۹ شرح عیون عین ۳۷ جلسه ۲۵۱

بسم الله الرحمن الرحیم

خلاصه ای از جلسه روز چهارشنبه ۹۹/۹/۱۹ درس عیون مسائل نفس
موضوع: عین ۳۷ علم نفس به صور
در بحث کیفیت ادراک و علم ما به صورتها
ما محسوسات را چگونه ادراک می‌کنیم اگر این را انسان بفهمد متوجه معقولات می‌شود.
ما برای ادراک و علم به دیدن و شنیدن، احتیاج به حضور داریم.
علم حضور صورت یا معنا و مفهوم چیزی در نزد عالم است، پس علم محتاج حضور است.
در ماده حضور نداریم، ماده همه غیبت است و خودش از خودش غایب است.
ماده بعد دارد
ماده هویت واحده ندارد و در ماده من نداریم
من خودم در نزد خودم حاضر هستم پس من مادی نیست.
از ماده وارد بحث ملکوت می‌شویم وارد بحث عقل می‌شویم
ماورای طبیعت چسبیده به ماده، ما مادی هستیم ولی ادراکات ما مجرد است.

نحوه ادراک نفس

دو قول مشاء و حکمت متعالیه …
ملاصدرا: نفس ما خودش هر چیز که می‌بیند و می‌شنود را ایجاد می‌کند در وعاء خودش منتها از اشیاء خارجی انتزاع می‌کند
ابن سینا فرمود نفس ما تجرید می‌کند اشیاء خارجی را
و نظریه ملاصدرا کامل کننده نظریه ابن سینا است.
نظر ملاصدرا اینست که نفس قابل نیست که این صورت را قبول کند بلکه فاعل است خودش می‌سازد.
اعصاب را تحریک می‌شود و با سلسله اعصاب به مغز رسیده نفس از روی آن صورت سازی می‌کند مثلاً دست به آب بزنید خیس می‌شود و شما احساس می‌کنید خیسی را؛ حالا همان اعصاب را تحریک کنید دست احساس خیسی می‌کند.
پس تجرید در اصل انشاء است نفس انشاء می‌کند ما اشیاء خارجی را می‌بینیم و ادراکات را داریم.
صور خیالیه را در خیال خود انشاء می‌کنیم.
عارف در خارج خیال خودش انشاء می‌کند، خیال عارف قوت دارد و قوی است.
ایا معقولات را نفس انشا می‌کند یا بر سبیل دیگر است.
عقل بسیط یعنی عقل فعال
عقل فعال خلاق آن معقولات است.
نکته (عقل فعال خلاق صور تفضیلیه است و خلق می‌کند
همه ما شبعه ای از عقل فعال هستیم، پدر اسمانی ما آن عقل فعال است. ما همه اولاد و فرزندان او می‌شویم و همه متصل به او هستیم.
معقولات از عقل فعال افاضه می‌شود بر ما.
بدیهیات عقلی چطور حاصل می‌شود برای انسان؟ از خارج حصول ندارند برای انسان بلکه هستند مثل قانون علیت.
بدیهیات در جان انسان هست، پدر آسمانی افاضه می‌کند.
ما وقتی تفکر می‌کنیم معقولات در جان ما ریزش می‌کند

نحوه ادراک رنگ ها

در اصول کافی در بحث عرش امیرالمؤمنین ع فرمودند
در عرش چهار رنگ داریم رنگ سفید که همه سفیدیها از اوست وووو
«قَلْبُ الْمُؤْمِنِ عَرْشُ الرَّحْمَنِ
در نفس ما سفیدی هست که تمام سفیدیها که می‌بینیم از انشا آن سفیدی است. و همینگونه بقیه رنگها..
انسان وقتی خود را می‌شناسد و می‌گوید من این هستم خالق من چه عظمتی دارد، سبحان الله.
در این جسم کوچک تو عالم اکبر وجود دارد.
بالاتر از این: شما به خدا علمی داری آن علم عین تو است.
وَلَا یحیطونَ بشی ءٍ مِنْ عِلمِهِ
همانقدر که از خدا میدانی خودت هستی و متحد با جان تو است. و هر چقدر متحد می‌شوی شرح صدر پیدا می‌کنی، یعنی نفس تو بزرگ می‌شود.

《گوهر معرفت آموز که با خود ببری
که نصیب دگران است نصاب زر و سیم》

بدیهیات به انسان افاضه می‌شود و ربطی به مؤمن و کافر ندارد

نزول وحی بر جان انبیا چگونه است؟

نزول ملک و روح، روح فوق ملائکه است. و در قران روح جدای از ملائکه ذکر شده،
وَیسْأَلُونَک عَنِ الرُّوحِ ۖ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی

وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَهٌ: روح از عالم امر است وحدت دارد.
الشوری
وَکذَٰلِک أَوْحَینَا إِلَیک رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا
ملائکه صورت دارند و متمثل میشوند ولی روح فوق اینهاست.

نزول روح چگونه است؟

با اتحادی که نفس نبی با حضرت روح برقرار می‌کند و اتصال با شآنی که متصل می‌شود آن حقیقت و علم را می‌گیرد.
فانی می‌شود در عقل قدسی و متحد می‌شود با شان از شئون او وقتی کامل با او متحد می‌شود، می‌شود تمام علم.
انسان‌ها مراتبی دارند و هرکدام تا اندازه‌ای می‌توانند با روح ارتباط برقرار کنند.
روایت: حضرت جبرییل هر روز از نهر حیات بیرون میاد و بال و پر خود را تکان می‌دهد و از قطرات ابی که از بال او می‌ریزد فرشتگانی خلق می‌شوند.
هر محسوس معقول است یعنی چه؟ ادراک محسوس را می گویند که معقول است.
محسوسات را به نحو عقل ادراک می‌کنیم.
چشم ما کمک کار است برای انشای نفس، چشم نمی‌بیند بلکه کمک می‌کند چشم ما شبیه به عینک است عینک کمک می‌کند
ما در عالمی هستیم مرتبه ادراکی ما ملکوت ما است از سنخ ملکوت است ولی در عالمی هستیم که غیبت است و ظلمتکده است.

منظور از بحر مسجور (دریای برافروخته) چیست؟
همین عالم طبیعت است، دم بدم صور نیست می‌شود تا صورت جدید حادث شود صورت غنچه باید از بین برود تا صورت گل بوجود بیاید. اینجا قرار و حضور نیست ظلمت است.

ما این عالم را از دریچه ملکوت خود، می‌بینیم
حدیث مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ شناخت خدا را از طریق شناخت نفس امکان‌پذیر دانسته است
زیبایی که در این عالم می‌بینی از ملکوت است
انچیزی که می‌بینی جلوه خداست در نفس تو
(سبحان الله)

الحمدلله الولایه

دانلود فایل صوتی