۱۴۰۲-۵-۱ شرح زیارت جامعه کبیره جلسه ۶
بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علیک یا اباعبدالله حسین
یکشنبه ۱۴۰۲/۵/۱ (شب ششم محرم)
«موضوع: شرح زیارت جامعه کبیره»
«رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ؛
ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻧﺎﺯﻝ ﻛﺮﺩﻱ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻛﺮﺩﻳﻢ; ﭘﺲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﺮﻩ ﮔﻮﺍﻫﺎﻥ [ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺗﻮﺍﻧﺪ] ﺑﻨﻮﻳﺲ» (آل عمران: ۵٣)
نکته: اسم انسانها در باطن عالم، درجایی کتابت شده است. نام هر کس در لیست مجزایی قرار دارد: لیست مومنان؛ لیست تکذیب کنندگان؛ لیست منافقان؛ لیست کافران؛ لیست عارفان بالله.
اسامی در این لیست‌ها نوشته شده است. در آیه می‌فرماید ما را با شاهدان بنویس.
مراد از شاهدان به قرینه آیه زیر انبیاء است. خداوند در آیه ۸۱ سوره آل عمران فرموده است:
«وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ النَّبِیِّینَ لَمَا آتَیْتُکُم مِّن کِتَابٍ وَحِکْمَهٍ ثُمَّ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَىٰ ذَٰلِکُمْ إِصْرِی قَالُوا أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُوا وَأَنَا مَعَکُم مِّنَ الشَّاهِدِینَ؛
ﻭ [ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ] ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ [ﻭ امت‌هایشان] ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺩم، ﺳﭙﺲ [ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ] ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ [ﺍﺯ کتاب‌های ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ] ﻧﺰﺩ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺮﺩ، ﻗﻄﻌﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﻳﺪ ﻭ ﻭﻱ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻱ ﺩﻫﻴﺪ. [ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﺧﺪﺍ] ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺁﻳﺎ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ [ﺣﻘﻴﻘﺖ] ﭘﻴﻤﺎﻥ ﻣﺤﻜﻢ ﻣﺮﺍ [ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻭﻓﺎ ﻛﻨﻴﺪ] ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮﺩﻳﺪ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻳﻢ. ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭘﺲ [ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﻤﺎﻥ] ﮔﻮﺍﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻭ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﮔﻮﺍﻫﺎﻧﻢ»
– خداوند به انبیاء فرمود شما شاهد باشید که من هم با شما جزو شاهدانم.
در این جا دعا می‌کنند که اسم ما را در لیست شاهدان قرار بده. گاهی وقت هست -پناه برخدا- که طرف اسمش در لیست خط می‌خورد.
گفتیم شیطان جزو مقربان بود که خداوند فرمود
” قالَ فَاخْرُجْ مِنْها” خارج شو.
لذا دعای دیگری در قرآن تعلیم داده می‌شود:
«رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ؛
[ﻭ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ:]ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! دل‌هایمان ﺭﺍ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﻫﺪﺍﻳﺘﻤﺎﻥ ﻓﺮﻣﻮﺩﻱ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻣﻜﻦ، ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺣﻤﺘﻲ ﺑﺮﻣﺎ ﺑﺒﺨﺶ; ﺯﻳﺮﺍ ﺗﻮ ﺑﺴﻴﺎﺭ بخشنده‌ای»
– خدایا منحرف نکن قلب مارا بعد از آنکه ما را هدایت کردی، دل ممکن است بعد از هدایت منحرف بشود و از لیست خط بخورد.
خطا و اشتباه یک چیز است، بیرون رفتن از صراط مستقیم چیز دیگر است و این دو با هم فرق می‌کنند. چون دومی کلاً قلبش منحرف می‌شود.
حضرت موسی ع به قوم خود گفت: «وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِی وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ ۖ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ ۚ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ؛
(یاد آر) وقتی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم، برای چه مرا رنج و آزار می‌دهید (و تهمت سحر و کذب و عیبهای دیگر بر من می‌بندید) در صورتی که بر شما معلوم است که من رسول خدا به سوی شما هستم؟… لذا لغزیدند خداوند هم قلب‌های اینان را لغزاند»
برای اینکه قلب شما نلغزد، رسول خدا راه را نشان داد:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «أثبَتُکُم قَدَما على الصِّراطِ، أشَدُّکُم حُبّا لأِهلِ بَیتی؛ پایدارترین شما بر صراط، کسى است که محبّتش به اهل بیت من بیشتر باشد»
امام صادق ع در ۱۲۰۰ سال پیش چنین آخرالزمان را تصویر کردند که
سدیر صیرفی گوید: با چند نفری از اصحاب بر امام صادق (ع) وارد شدیم، او را نشسته بر خاک دیدیم در حالی که عبایی خشن پوشیده و همچون مادر فرزند از دست داده می‌گریست، رنگ چهره‌اش تغییر کرده و اندوه از گونه مبارکش پیدا بود. اشک‌هایش لباسش را خیس کرده بود و ناله می‌کرد: «مولای من! غیبت تو خواب را از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ نموده و آسایش دلم را از من گرفته است! مولای من! غیبت تو بلا و مصیبت مرا به فاجعه‌های ابدی پیوند داده و از دست دادن یاران، یکی از پس دیگری، اجتماع و شماره ما را از بین برده، هنوز سوزش اشکی که از چشمم می‌ریزد و ناله‌ای که از دلم برمی خیزد با یاد بلاها و سختی‌های دوران غیبت تو، پایان نیافته که درد و رنج شدیدتر و دردناک‌تری در برابر دیدگانم شکل می‌گیرد!»
سدیر گوید: ما از گریه امام صادق ع ما گریه کردیم شگفت زده پرسیدیم: این ماتم و گریه برای چیست؟
امام صادق (ع) آهی عمیق و سوزناک کشید و فرمود: «ای وای! صبح امروز در کتاب جفر نظر کردم و درباره ولادت و غیبت طولانی و طول عمر قائم (عج) ما و بلای مؤمنین، در آن زمان و ایجاد شک و تردید در اثر طول غیبت امام که غائب می‌شود زمانی می‌آید که شیعیان ما گروه گروه از دین خارج می‌شوند دسته دسته نه فردی!!! به یاد آن زمان دارم گریه می‌کنم که مؤمنین غریب می‌شوند.
در روایت دیگر آمده که شما امتحانها می‌شوید آنقدر غربال می‌شوید که ریز و درشت از هم جدا می‌شوند و درشت‌ها می‌مانند.
آن کسی که قلبش مؤمن است می‌ماند و مؤمنین غریب می‌شوند.
روایت: اگر اغنیا به حال فقرا رسیدگی نکنند آنقدر بلا بر شما نازل می‌شود که خسته می‌شوید.
روایت: در آخر زمان نگه داشتن ایمان از نگه داشتن آتش در دست سخت‌تر است.
امام صادق ع فرمود: در آخر زمان کسی نجات پیدا نمی‌کند مگر کسی که دعای غریق را بخواند: *یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ
ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ* خدایا قلب من را بر دین خودت ثابت نگه دار
روایت: آخر الزمان خیلی وحشتناک است. همه می‌ریزند حتی کسانی که اسرار ما را می‌دانند.
عزیزان در این عالم هیچ جایی خبری نیست و هر چی هست در خانه اهل بیت است.
«و هب لنا من لدنک رحمه» از جانب خودت رحمتی برای ما بفرست. رحمت رحیمه. انسان مولا و صاحب نداشته باشد هیچ چیز ندارد.
سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولًا.. از دعاهای قرانی است.
سبحان در اول آمده، یعنی خداوند از خلف وعده منزه است. امام هم خلف وعده نمی‌کند. مهربان است و دم مرگ به وعده‌اش عمل می‌کند.
حضرت امیرالمؤمنین (ع) در حدیثی که به شعر درآمده است می‌فرماید:
یا حار همدان من یمت یرنی
من کافر أو منافق قبلاً
یعنی هر که بمیرد، مرا دم مرگ می‌بیند، چه مؤمن و چه منافق باشد.
وعده پروردگار ما انجام شدنی است.
شرح زیارت جامعه: إنّ بَیْنى وَ بَیْنَ اللّهِ عز و جل ذُنُوبا لا یَأْتى عَلَیْها إلّا رِضاکُمْ؛
یا ولی الله، ای ولی خدا، ای امام، آقا بین من و خدا گناهانی است که چاره‌ای از آن نیست مگر اینکه شما از من راضی شوید و فقط شما باید رضایت بدهید.
جناب حافظ:
«کلیدِ گنجِ سعادت قبولِ اهلِ دل است
مباد آن که در این نکته شَکُّ و رِیب کند.»
– یعنی اولیای خدا از شما راضی بشوند و مبادا کسی در این نکته شک کند.
تمام سعادت‌ها در یک گنج است و کلیدش این است که امامت ازت راضی شود.
فرمود: شیعه ما جهنم نمی‌رود زیرا ما روز قیامت بین انها و خدا شفاعت می‌کنیم. میگوییم خدایا اینها را ببخش و خداوند می‌بخشد.
امامان دارای شفاعت مقبوله هستند.
گناهان بین آنها و مردم را ما آن مردم راضی می‌کنیم. بین آنها و امام را هم که خود می‌بخشیم. در آن طرف متوجه می‌شویم امام چقدر مهربان است.
امام صادق ع فرمود: از بس این حرف را زدم خجالت می‌کشم قدر محبت علی و فاطمه را وقتی می‌فهمید که جان به گلوگاه برسد.
موقع جان دادن عظمت و قدر محبت علی و فاطمه را درک می‌کنید.
یا امیرالمؤمنین ع یا ولی الله فقط رضایت شما را می‌خواهیم.
فرمود: «عنوان صحیفه مؤمن، حب علی بن ابیطالب است»
روایت: رسول خدا ص فرمودند: خوش بحال آن کسی که هر گناهی دارد، زیر هر گناهش یک استغفار نوشته شده باشد.
استغفار خیلی خواص دارد. زود گناه شما خط می‌خورد.
جناب حافظ:
«می‌گریم و مرادم از این سیلِ اشک‌بار
تخمِ محبّت است که در دل بکارمت»
گریه می‌کنم شما از من راضی بشوید و محبت شما در دل ما بنشیند.
روایت: امام صادق ع فرمود: دعا می‌کنم برای کسانی که برای جدم حسین گریه می‌کنند. خدا رحمت کند آن کسانی که در مصیبت جدم حسین صدا به گریه بلند می‌کنند. آن‌هایی که داد می‌زنند تو روضه برای آنان خاصه دعا می‌کند.
شرح فَبِحَقِّ مَنِ ائْتَمَنَکُمْ عَلى سِرِّهِ وَ اسْتَرْعاکُمْ أمْرَ خَلْقِهِ
– پس به حق آنکسی که شما را امین سر خویش قرار داد. سر الله در نزد امام است.
– اسرار دو گونه است:
۱- بعضی اسرار هست قابل افشا شدن نیست.
نمی‌شود افشا کرد. چیزی نیست که به دیگران گفته شود.
روایت: امیرالمؤمنین ع فرمود: رسول خدا کلمه ایی در گوش من گفت که از آن هزار باب علم بروی من باز شد و از هر بابی هزار باب دونفر آنجا بودند!!! گفتند رسول خدا ص بهت چی گفت؟ گفتم و اینها کلمه را تکرار می‌کردند و مرا مسخره می‌کردند می‌رفتند! سرّی که نزد امام است قابل افشا شدن نیست.
۲- اما بعضی اسرار قابل افشا شدن هست که نباید گفته بشود هر حرفی را نباید به هر کسی بگویید.
روایت: فضایل ما را برای مردم بگویید اگر یک فضیلت گفتید قبول کرد، دومی را بگویید اگر نپذیرفت دیگر نگویید.
روایت: امام صادق ع فرمود: «نَفَسُ المَهمومِ لِظُلمِنا تَسبیحٌ وَ هَمُّهُ لَنا عِبادَهٌ وَ کِتمانُ سِرّنا جِهادُ فی سَبیلِ اللهِ. ثم قال ابو عبد الله علیه السلام: یجب ان یکتب هذا الحدیث بالذهب.»
– نفس کسى که بخاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح و ناراحتی‌اش بخاطر ما عبادت و کتمان اسرار ما جهاد در راه خداست.
در ادامه فرمود: جا دارد این سخن با آب طلا نوشته شود.
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر شما دهانتان قفل داشت خیلی چیزها را به شما می‌گفتیم.
شرح «و استرعاکم امر خلقه» یعنی شما را مأموریت داده بر رهبری خلق.
امام حاکم بر کل نظام هستی است هر رتق و فتقی در عالم، به دست امام است
از امیرالمؤمنین ع، غصب خلافت شد. و دو خلافت داریم. یک خلافت ظاهری است که سلطان و رهبر، امام باشد و یک خلافت هست که حقیقی و باطنی هست که امام حاکم بر عالم است.
امام صادق ع فرمود: هیچوقت کسی نتوانسته ولایت ما را غصب کند. امام حاکم بر کل نظام هستی است
روایت: آنقدر غیبت طولانی می‌شود تا امتحان بشوید. بسیاری می‌ریزند.
خدا حفظمان کند و تا قبل از آمدن اماممان در دنیا و آخرت دست ما را از دامن محمد وآل محمد کم و کوتاه نکند.
الحمدلله علی الولایه