۱۴۰۱-۲-۸ تفسیر سوره مریم آیات ۸۸-۹۳ جلسه ۱۴
بسم الله الرحمن الرحیم
پنجشنبه ۱۴۰۱/۲/۸ (جلسه ۱۴ تفسیر قران)
موضوع: ایات ۸۸ الی ۹۳
وَقَالُوا۟ ٱتَّخَذَ ٱلرَّحْمَٰنُ وَلَدًا ﴿۸۸﴾ لَّقَدْ جِئْتُمْ شَیْـًٔا إِدًّا ﴿۸۹﴾ تَکَادُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنشَقُّ ٱلْأَرْضُ وَتَخِرُّ ٱلْجِبَالُ هَدًّا ﴿۹۰﴾ أَن دَعَوْا۟ لِلرَّحْمَٰنِ وَلَدًا ﴿۹۱﴾ وَمَا یَنۢبَغِى لِلرَّحْمَٰنِ أَن یَتَّخِذَ وَلَدًا ﴿۹۲﴾ إِن کُلُّ مَن فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ إِلَّآ ءَاتِى ٱلرَّحْمَٰنِ عَبْدًا ﴿۹۳﴾
و گفتند برگرفت خدا فرزندى (۸۸)
در چند جای قران این مطلب آمده و عقیده خیلی از مشرکان است.
یونس
قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِیُّ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ إِنْ عِندَکُم مِّن سُلْطَانٍ بِهَٰذَا أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ
گفتند برگرفت خدا فرزندى منزه است او او است بى نیاز وى را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است نیست نزد شما فرمانروایى بدان آیا گوئید بر خدا آنچه را نمی‌دانید (۶۸)
اگرما فرزند داریم نیاز به فرزند داریم بخاطر فقر ما است و نیاز روانی است، خداوند هوالغنی است، بی نیاز از این حرفهاست، همه چیز مال اوست آنچه در آسمان و زمین است مال خداوند است و این معنا ندارد نسبت داده شود به عنوان فرزند به خودش.
لَّقَدْ جِئْتُمْ شَیْئًا إِدًّا
همانا آوردید چیزى گران را (۸۹)
خداوند سبحان هیچ گاه کفار را مستقیم مورد خطاب قرار نمی‌دهد لذا می‌گوید
… قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ…، خطاب به پیامبر است، بگو، انجا که مستقیم خطاب می‌کند مال موطن قیامت است پس قالوا مال دنیا است و در اینجا که جِئْتُمْ یک مرتبه خطاب می‌رود به قیامت.
اوردید چه زشت را؟ کجا آوردی؟
مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَهِ فَلَا یُجْزَىٰ إِلَّا مثل‌ها وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ
کسی که سیئه را بیاورد انطرف، آوردن با خودش است، این آیه موطنش، موطن قیامت است، مگر می‌شود شرک را با خود برد؟ بله
ما از این دنیا ره آورد سفر می‌بریم همان توشه است، عقاید و اعمال ما توشه است به انطرف می‌بریم و بابت آن معامله می‌کند، تا چقدر خریدار باشند،
. کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ رَهِینَهٌ، هر کسی در گرو و رهن عمل خودش است.
اعمال و عقاید موطن دارد، انطرف صاحب عمل باید با آن عمل برود چون در گرو آن عمل است، و عقاید سختر است
یک موقع یک حرف یک نفر را ملعون می‌کند.
تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنشَقُّ الْأَرْضُ وَتَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا
که نزدیک است آسمانها پاشیده شوند از آن و از هم بشکافد زمین و بیفتد کوه‌ها فروریخته (۹۰)
چند نکته در این آیه وجود دارد
نزدیک است آسمانها و زمین منشق شود و کوه‌ها فرو ریزند و نابود شوند
از این که برای خدای رحمان فرزندی مدعی شدند
اول، آسمانها می‌شکافد، دوم، زمین منشق می‌شود
سوم، کوه‌ها فرو می‌ریزند
از این که برای رحمن فرزند مدعی شدند.
حدیث قدسی: که رسول الله صلى الله علیه وسلم فرمودند: «قَالَ اللَّهُ: کَذَّبَنِی ابْنُ آدَمَ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ ذَلِکَ، وَشَتَمَنِی وَلَمْ یَکُنْ لَهُ ذَلِکَ، فَأَمَّا تَکْذِیبُهُ إِیَّایَ فَقَوْلُهُ: لَنْ یُعِیدَنِی، کَمَا بَدَأَنِی، وَلَیْسَ أَوَّلُ الخَلْقِ بِأَهْوَنَ عَلَیَّ مِنْ إِعَادَتِهِ، وَأَمَّا شَتْمُهُ إِیَّایَ فَقَوْلُهُ: اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا، وَأَنَا الأَحَدُ الصَّمَدُ، لَمْ أَلِدْ وَلَمْ أُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لِی کُفْؤًا أَحَدٌ»:
«الله متعال می‌فرماید: فرزند آدم مرا تکذیب می‌کند و چنین چیزی برای او شایسته نیست. و مرا فحش می‌دهد و چنین چیزی برای او جایز نیست. و اینکه به من فحش می‌دهد گفتار اوست این که می‌گوید خدا زن و فرزند دارد این فحش به من است من واحد احدم یگانه‌ام زن و فرزندی اتخاذ نکرده‌ام اما اینکه مرا دروغگو می‌داند من او را بر نمی‌گردانم آنگونه ای که آغاز کردم
یعنی معاد آن خلقت اولیه خلقت دومی که سخت‌تر از خلقت اولی نیست فرزند آدم به من فحش می‌دهد.
آنقدر این فحش عظیم است نزدیک است آسمانها بشکافد
نکته (.. انّ الشرک لظلم عظیم، شرک ظلم عظیم است،
ۖ وَقَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا، بیچاره کسی که در قیامت ظلمی را حمل کند.
عزیزان مواظب دهان خود باشید که چه حرفی بیرون می‌آید بعضی از حرف‌ها آنقدر عظیم است که نزدیک است کوه‌ها فرو ریزند
بیچاره آنکسی که در قیامت ظلمی را حمل کند
ظلم: قرار دادن چیزی در غیر جایگاه خودش می‌شود
نظام عالم بر پایه عدل است، رسول خدا فرمود بالعدل قامت السماوات و الارض
چون ما کسی را می‌آوریم در جایگاه خدا قرار می‌دهیم یک ممکن الوجود را می‌آوریم در جایگاه واجب الوجود (خالق) قرارمی دهیم…. و این بزرگترین ظلم می‌شود لذا نظام عالم که بر پایه عدل است نزدیک است از این ظلم به هم ریخته و نابود گردد.
نکته بعد:
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَهَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا
ما امانت را عرضه کردیم بر آسمانها و زمین و کوه‌ها و ابا کردند و ترسیدند از آن یعنی کوه و آسمان و زمین ادراک دارند
حافظ:
آسمان بار امانت نتوانست کشید
قرعه فال به نام من بیچاره زدند.
اینجا می‌گوید یک کلمه شرک می‌خواهد از هم بپاشد، وقتی یک کلمه شرک اسمان و زمین را می‌شکافد، حالا کلمه توحید چه می‌کند، یک لااله الا الله چه می‌کند؟ بعضی اهل معرفت می گویند وقتی سالک می‌گوید لااله الا الله، روحش یکبار در عالم دور می زند ممکن است یک شکار هم کند.
ذکری به عظمت لااله الاالله نیست.
حدیث موسوی: حضرت موسی به خداوند گفت یک ذکر اختصاصی بمن بده فرمود قل، لااله الاالله و دوباره فرمود وهمین جواب را گرفت و برای بار سوم پرسید، به موسی بن عمران فرمود: ای موسی! اگر آسمانها و تمام ساکنینش و مجموع زمین‌های هفت گانه را در پیشگاه من به یک طرف ترازو و «لا اله الا اللّه» را در طرف دیگر بگذارند، به راستی که کفّه «لا اله الا اللّه» بر آن کفه ترجیح خواهد داشت.
آیه قران
وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ
هرچیز نزد خداوند مقدار دارد،
اعمال و عقاید مقدار دارد، اما این مقدار گاهی وقت سنگین است
فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ ﴿۶﴾. اما هرکس اعمال وزن شده‌اش سنگین و باارزش است
در مقابل (وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ ﴿۸﴾
و اما هرکس اعمال وزن شده‌اش سبک و بی‌ارزش است می‌شود.
أُولَٰئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَزْنًا
برای اینها وزنی قرار نمی‌دهیم میزان اعمال ندارند
شرک و توحید هم مقدار دارد، یکی نزدیک است اسمان و زمین را خراب کند و یکی وزنش سنگینتر از اسمان و زمین است.
أَن دَعَوْا لِلرَّحْمَٰنِ وَلَدًا
چرا که خواندند براى خداى مهربان فرزندى (۹۱)
وَمَا یَنبَغِی لِلرَّحْمَٰنِ أَن یَتَّخِذَ وَلَدًا
و نیست شایسته براى خداوند مهربان که گیرد فرزندى را (۹۲)
شایسته نیست برای حضرت رحمن که فرزندی بگیرد نمی‌شود
فرزند یا مال خودمان است یا نسبتی می‌دهیم به خودمان از روی فقرمان است که این کار را می‌کنیم
چون انسان از تنهایی می‌ترسد و موجود اجتماعی است..
إِن کُلُّ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِلَّا آتِی الرَّحْمَٰنِ عَبْدًا
نیست هر کدام از آنان که در آسمانها و زمینند جز آینده است خداوند مهربان را بنده‌ای (۹۳)
عبودیت و عبودت: با هم فرق دارد
عبودیت: بندگی کردن باید عبادت کند
عبودت: بنده بودن است – برای همه موجودات است
مربوط به ذات است و جدا نشدنی است
ودرخیلی چیزهای دیگر هم هست
این عبودت از همین آیه است
می‌فرماید: استثنا نیاورد
هر کس که در آسمانها و زمین است این داغ بندگی بهش خورده است چه قبول کندچه قبول نکند
آن عبودیت است که باید قبول کنیم
ما بنده هستیم چه بخواهیم چه نخواهیم
خدا خدای ماست و روزی می‌دهد چه بخواهیم چه نخواهیم، چه وقت بندگی کردم؟
در کودکی پستی
در جوانی مستی
در پیری سستی
پس کی خدا پرستی!؟
شب ۲۷ ماه مبارک رمضان
نقل است امام سجاد (ع) شب بیست هفتم ماه رمضان تا آخر شب مکرر می‌خواند: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَهَ إِلَی دَارِ الْخُلُودِ وَ الاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ؛ خدایا دوری از خانه فریب، و بازگشت به خانه جاویدان، و آمادگی برای مرگ پیش از رسیدن آن را روزی‌ام گردان.»
خدایا: مارا هم جزو آزاد شدگان از آتش جهنم قرار بده
خدایا به حرمت خوبانت دست ما را هم بگیر
الحمدلله علی الولایه