۱۴۰۲-۱۰-۲۶ فص فاطمیه جلسه ۱۲۲
بسم الله الرحمن الرحیم
سه شنبه ۱۴۰۲/۱۰/۲۶، درس فص فاطمیه، جلسه ۱۲۲،
🧿موضوع: فصل ۱۶، فرق بین نبوت انبائی و نبوت تشریعی
⬅️حدیث شریف حضرت وصی امام علی ع «کل وعاء یضیق بما جعل فیه الا وعاء العلم فانه یتسع به» ناظر به مقام فوق تجرد بودن نفس ناطقه است.
⤴️ فوق تجرد یعنی حدی ندارد که در آن حد، توقف کند. مجردات محدوده‌ای دارند از آن تجاوز نمی‌کنند.
🕋ومَامِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ،
⤴️و هیچ یک از ما [فرشتگان] نیست مگر آنکه مرتبه و مقامى معلوم و مشخّص [در نزد خدا] دارد.
⬅️ برای فوق تجرد بودن نفس اگر بخواهیم مثال بزنیم می‌توان مثال اعداد را در نظر گرفت که انتها و حدی ندارد همینگونه است نفس انسان، به هر جایی برسد بالاتر هم می‌تواند برود
📌در عالم ماده تمام ظرف‌ها با قرار دادن مظروف در آن تنگ و پُر می‌شود اما ظرف علم که نفس باشد اینگونه نیست بلکه با کسب علم وسیع‌تر می‌شود چرا که علم و نفس از یک جنس هستند
❤️ آقا امیرالمؤمنین در نهج البلاغه در حکمت‌ها عبارتی دارند که اشاره به فوق تجرد بودن نفس است
💥حکمت ۴۵۷ نهج البلاغه: قَالَ (علیه السلام): مَنْهُومَانِ لَا یَشْبَعَانِ؛ طَالِبُ عِلْمٍ، وَ طَالِبُ دُنْیَا
⤴️و فرمود (ع): دو گرسنه‌اند که هیچگاه سیر نشوند: طالب علم و طالب دنیا
⬅️ با آنکه گفته‌ایم تدبر ما نطقه قرآن…
⤴️ مقام نبوت انبایی بر نبوت تشریعی تقدم دارد همانند رسول اکرم که اول به نبوت انبائی در مقام لیله القدر قرآن را یکجا دریافت کردند و در نبوت تشریعی طی ۲۳ سال برای امت بیان شد …
⬅️ خداوند سبحان در قصص القرآن در قصه موسی کلیم علیه السلام فرموده است
سوره قصص آیه ۱۴
وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ آتَیْنَاهُ حُکْمًا وَعِلْمًا ۚ وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ
⤴️و چون موسی به سن عقل و رشد رسید و حد کمال یافت ما به او حکم نبوت و مقام علم عطا کردیم و چنین پاداش به مردم نیکوکار می‌دهیم.
مشابه همین آیه را در سوره یوسف داریم
وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَیْنَاهُ حُکْمًا وَعِلْمًا وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ
ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺣﺪّ ﺭﺷﺪ ﺭﺳﻴﺪ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺣﻜﻤﺖ ﻭ ﺩﺍﻧﺶ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻳﻢ، ﻭ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎﺩﺍﺵ می‌دهیم
⬅️ بین حضرت موسی و حضرت یوسف شباهت‌هایی وجود دارد [بنی اسرائیل به مصر آمدند توسط حضرت یوسف و توسط حضرت موسی از مصر خارج شدند، هر دو بزرگوار می‌خواستند کشته شوند، یوسف در چاه افتاد توسط کاروان به مصر رفت حضرت موسی در نیل افکنده شد هر دو در قصر پرورش یافتند هر دو را به فرزندی قبول کردند]
این دو آیت که در مورد این دو پیامبر خداست یک اختلاف جزئی دارند در سوره قصص عبارت وَاسْتَوَىٰ در آیت عنوان شده در سوره یوسف این عبارت در آیه ۲۲ یوسف نیست.
در مورد حضرت اسماعیل قرآن می‌فرماید
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْیَ وقتی در دویدن به پای حضرت ابراهیم رسید…..
کودک در یک سنینی در دویدن از پدر عقب می‌ماند و در یک سنینی پا به پای پدر می‌دود
این دویدن پا به پای پدر یعنی شهود در مقاماتی که پدر هم در آن مقام شهود داشتند حضرت ابراهیم به ایشان گفت من در خواب دیدم مشغول ذبح تو هستم ببین تو چه می‌بینی یعنی حضرت اسماعیل هم صاحب کشف و شهود است. … او در جواب فرمود پدر انجام بده آنچه را که دیدی،
بحث در مورد استوی و سعی بود
در آیت سوره قصص فرمود
وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ آتَیْنَاهُ حُکْمًا وَعِلْمًا وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ
📌 علم دادیم وحکم سوالی پیش می‌آید که حکم چیست؟؟!!!
⬅️ در مسئله حکم مفسرین اختلاف دارند، برخی از مفسرین حکم را همان نبوت می‌دانند و بعضی‌ها قضاوت می‌دانند
اما
📌 در داستان حضرت یحیی در قرآن می‌فرماید
🕋یا یَحْیَىٰ خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّهٍ ۖ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا
📗 قرآن سید الکریم است به خاطر همین خود قرآن خودش را معنا می‌کند اگر می‌گوید حکم دادیم حکم را تفهیم می‌کند
سوره مائده آیه ۵۰
أَفَحُکْمَ الْجَاهِلِیَّهِ یَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْمًا لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ
ﺁﻳﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮﺍﻫﺎﻥ ﺣﻜﻢ جاهلیت‌اند؟ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺣﻜﻢ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺍﺯ ﺣﻜﻢ ﺧﺪﺍ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ (۵٠)
📌پس حکم یعنی قانون و برنامه،
طبق این معناآیه قرآن می‌فرماید در کودکی به حضرت یحیی برنامه و قانون داده شد
♾️ مسلمان برنامه دارد هر کجا نمی‌رود هر چیزی نمی‌خورد مسلمان شب عبادت می‌کند روز کار می‌کند اخلاقش با خانواده‌اش خوب است ووو
و اتیناها حکما و علما…. پس از گرفتن برنامه و قانون علم به او عطا می‌شود
⬅️عبارت: کذلک نجزی المحسنین،
نشان می‌دهد که این عطای حکم و علم محصور عده‌ای خاص (پیامبران) نیست بلکه دامنه آن باز است هر کس جزو محسنین باشد اینگونه به او عطا می‌شود.
🌀 برنامه الهی حضرت حق سبحان برای همه انسان‌ها می‌باشد پس باید قدر دانست و با برنامه و قانون الهی خود را برای ابد ساخت
‼️نکته‌ای زیبا: حضرت یوسف بنی اسرائیل را به مصر بردند و مانند نطفه‌ای در رحم مصر قرار دادن تا این نطفه در تمدن مصر رشد کند و به بلوغ خود برسد سپس حضرت موسی علیه السلام اینان را زایمان می‌کند و از رحم مصر بیرون می‌کشد حالا پس از طی زمانی در آن قرار مکین این نطفه بنی اسرائیل می‌شود یک امت بزرگ
📌 شان یوسفی به مثلشانی همچون نطفه دارد
خود نیز در مصر زنا نمی‌کند و به زندان می‌رود گوئیا زندان رحم و قرار مکینی بود برای یوسفی که می‌خواهد این سرزمین را از قحطی نجات دهد
📌 انسان پیغمبر نمی‌شود تا شریعت بیاورد ولی مقامات ولایی انبیا را می‌تواند به دست آورد این همان نبوت انبائی است
برای تفهیم مطلب در مورد نبوت تشریعی و انبائی و اینکه می‌توان به مقامات ولایی انبیا رسید می‌توان این بیان جناب ابن عربی را مثال زد می‌فرماید: در بنی اسرائیل تابوت سکینه بود که ملائک آن را حمل میکردنداین سکینه در امت رسول الله وجود دارد منتها سکینه در این امت در قلوب مؤمنین نازل می‌شود نه در تابوت که ظاهر و هویدا بود
🔖 از عبادت نی توان الله شد
می‌توان موسی کلیم الله شد»
⤴️ از عبادت نمی‌توان الله شد ولی موسی کلیم الله می‌شود شد.
⬅️ بعضی اولیا می‌گویند ادب حکم می‌کند که فرد بگوید بر قدم جناب موسی یا مابقی انبیا هستم نه بر مشرب و قلب آنان
⬅️ تبصره: از آنچه در بیان نبوت تشریعی و نبوت انبائی و فرق هر یک از دیگری گفته‌ایم، معنی و مراد حدیث شریف«علما امتی کأنبیاء بنی اسراییل و در روایت دیگر أو افضل و مانندان دانسته می‌شود
📌این علما کدام علما هستند!!!! عالمی که رسول الله زیران را امضاء کرده و مورد تأیید امام زمان باشد
⬅️حدیث: عنه صلى الله علیه و آله: العُلَماءُ کُلُّهُم هَلْکى إلاّ العامِلینَ، و العامِلونَ کُلُّهُم هَلْکى إلاّ المُخْلِصینَ، و المُخْلِصونَ على خَطَرٍ
⤴️پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: عالمان همه به هلاکت درافتند مگر آنان که به علم خود عمل کنند و عاملان همه هلاک شوند، مگر آنان که از روى اخلاص کار کنند، و مخلصان در خطرند.
📌 خالصان بر مقام خطیر و بلند هستند.
❤️ امام سجاد علیه السلام فرمودند شیعیان امین ما با ما هستند هرجا که باشیم آنان امانتدار اسرار ما هستند ما هم در کنار رسول الله هستیم و رسول الله افضل بر تمام انبیا است.
⬅️ چند بیت که عالم کبیر و ادیب شهید جناب آقای شیخ محمد حسین آل مظفر در مدح آل بیت علیه السلام فرموده
۱-آل النبی فما للناس شأوهم
ولایضاهیهم بالفضل کل نبی
⤴️از اهل نبی نمی‌شود سبقت گرفت و جلو بزنند. و مساوی نیست با ایشان هیچ پیامبری
۲- ما آدم ولا نوح ولا احد، من النبیین من بدءومن عقب
⤴️نه آدم نه نوح و نه احدی از نبیین از گذشتگان و آیندگان.
۳- ولا الخلیل ولا موسی الکلیم الله
ولا عیسی ولا کل مبعوث و منتخب»
⤴️ نه ابراهیم خلیل نه موسی کلیم و نه عیسی و هیچ پیامبر مبعوث و منتخب برابر آنها نیست
۴- فهم و عمرو العلی او فی الوری ذمما
و اکرم الناس من عجم ومن عرب….»
آنها و قسم به عمر العلی (لقب جناب هاشم جد رسول اکرم) وفادارترین مردم هستند در نگه داشتن ذمه کریم‌ترین مردم هستند در میان عرب و عجم
❤️ پیامبر اکرم فرمودند: دو تیره هستند که برگزیده خداوند هستند از عرب قریش، و از عجم اهل فارسی یعنی ایرانیان.
الحمدلله علی الولایه