۱۴۰۱-۹-۲۲ فص فاطمیه جلسه ۹۳
بسم الله الرحمن الرحیم
سه شنبه ۱۴۰۱/۹/۲۲) درس فص فاطمیه (جلسه ۹۳)
موضوع: قصیده فاطمه الزهرا ع
* فلما قضی ارتدوا و صدوا عن الهدی
و هدوا علی علم شریعته الغرا
شرح) وقتی پیامبر از دنیا رفت همه مرتد شدند به جز ۴ نفر، همه از ولایت امیرالمؤمنین ع برگشتند، و مردم را از هدایت باز داشتند.
هدی، امیرالمؤمنین ع است.
انها در حالیکه بوسیله پیامبر هدایت شدند و جلوی هدایت را گرفتند.
* و حادوا عن النهج القویم ضلاله
وقادوا علیا فی حمایله قهرا
شرح) وحادو به معنی تیز کردن و گرم کردن هم هست.
گمراهی از راه مستقیم را شدت بخشیدند
وقادوا علیا، یعنی کشیدند علی را، اشاره دارد به ریسمان که گردن علی ع انداختند و کشیدند….
*وحیدا من الانصار لا حمزه له
ولا جعفرالطیار فادرع الصبرا
شرح) تنها مانده بود از یاران، نه حمزه‌ای بود و نه جعفر طیاربود که او را یاری کند پس لباس صبر پوشید
اشاره به حدیث که امام صادق ع: در داستان غصب خلافت، وقتی پرسیده شد پس بنی هاشم کجا بودند، حضرت فرمود حمزه و جعفر که شهید شده بودند، و عقیل و عباس هم جزو کسانی بودند که در فتح مکه مسلمان شدند و جزو طلقا بودند. لذا کسی را نداشت و اگر حمزه و جعفر بودند کسی نمی‌توانست از علی ع غصب خلافت نماید
*وطأطأ لا جبناو لو شاء لا نتضی
الحسام الذی من قبل فیه محاالکفرا
شرح) و نشست نه از روی ترس و اگر می‌خواست
می‌کشید شمشیری را که با آن کفر را نابود کرد
. واقعاً اسلام با شمشیر امیرالمؤمنین ع قد راست کرد.
هرجا که آتش جنگ به پا شد بقول صدیقه طاهره، رسول الله، امیرالمؤمنین را می‌فرستاد. در دل آتش جنگ
*ولکن حکم الله جار و انه
لأصبر من فی الله یستعذب الصبر
شرح) و حکم خدا جاری شد و امیرالمؤمنین ع صابرترین کسی بود که برای خدا صبر بسیار کرد.
*فکابد مالو بالجبال لهدها
و شاهد بین القوم فاطمه حسرا
شرح) پس سختی بر او وارد شد که اگربه کوه‌ها می‌آمد متلاشی می‌شد و شاهد بود بین قوم، فاطمه در حسرت و ناامیدی قرار گرفته
(پایان قصیده)
⬅️(قصیده دیگر در رثاء حضرت عصمه الله الکبری ام الائمه)
سقاک الحیا الهطال یا معهد الالف ویا جنه الفردوس دانیه القطف
فکم مر لی عیش حلا فیک طعمه لیالی أصفی آلود فیها لمن یصفی
بسطنا أحادیث الهوی وانطوت لناقلوب علی ما فی الموده والعطف
فشتتنا صرف الزمان وإنه لمنتقد شمل الأحبه بالصرف
کأن لم تدر ما بیننا أکؤس الهویونحن نشاوی لا نمل من الرشف
ولم نقض أیام الصبا وب‌ها الصباتمر علینا وهی طیبه العرف
*أیا منزل الاحباب مالک موحشاًبزهرته الاریاح أودت بما تسفی
شرح) ای منزل دوستان چرا وحشتناک شده‌ای مگر بادهایی که از گلهای آن می‌آورد.
*تعفیت یا ربع الأحبه بعدهم
فذکرتنی قبر البتوله إذ عفی
شرح) بعد انان نابود شدید ای خانه دوستان، پس به یاد من اوردید قبر زهرای بتول وقتی ناپدید شد.
*رمتها سهام الدهر وهی صوائب
بشجو إلی أن جرعت غصص الحتف
شرح) تیره‌های روزگار که خطا نمی‌کند او را تیر باران کردند، اشاره به صدیقه طاهره دارد. با اندوهی که به انجا کشید که جرعه‌های گلوگیر مرگ را چشید. ـ
*شجاها فراق المصطفی واحتقارها
لدی کل رجس من صحابته جلف
شرح) اندوهناک کرد او را دوری رسول الله و خوار شدنش در بین صحابه پلید و جلف
بعد از رسول الله صدیقه طاهره س از گریه دست برنمی داشت تا جایی که از صدای گریه ایشان همسایه‌ها شکایت کردند.
نکته(یک وقتی سالهای پیش به خواب رفتم و در خواب این شعر را گرفتم و از خواب برگشتم و عجیب اینکه در اشعار صدیقه طاهره خطاب به رسول الله چنین معنایی آمده است.
*هر کس که رفت نام وی از یادها برفت
من را ببین که جرعه فشانم به خاک دوست*
مضمون شعر این است که، هر کس می‌میرد داغش ارام می‌شود ولی روز به روز داغ من زیاد می‌شود. واین ازاشعار صدیقه طاهره است
*وما ورثوها من أبیها وأثبتوا
حدیثا نفاه الله فی محکم الصحف
ارث ندادند به او از پدرش وقتی رسول الله از دنیا رفت.
تنها فدک نبود و فدک را در زمان حیات به خانم بخشیده بود و رسول الله اموال زیادی داشت، خیلی جاها که بدون شمشیر فتح می‌شد مربوط به رسول الله می‌شد تمام اینها را کرفتند. ـ
اثبات کرد حدیثی که خداوند در محکمترین کتابش نفی کرد.
حدیث را اینطور درست کردند که ما انبیاء ارث نمی‌گذاریم و هر چه از ما بماند صدقه است.
از روی قران هم ارث علم و ارث مال را اثبات می‌کنیم
مریم
فَهَبْ لِی مِن لَّدُنک وَلِیا یرِثُنِی وَیرِثُ مِنْ آلِ یعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیا
که او وارث من و همه آل یعقوب باشد و توای خدا او را وارثی پسندیده و صالح مقرر فرما. (۶)
آل یعقوب یعنی بنی اسراییل، در اینجا دو بار گفت ارث ببرد، خود زکریا جزو آل یعقوب است و یکبار هم جزو بنی اسراییل است
*فآبت وزند الغیظ یقدح فی الحشا
تعثر بالأذیال مثنیه العطف
فابت معنیش از گرما می اید، زند یعنی آتش زنه
گرما و اتشی که جگر را می‌سوزاند
تعثر یعنی زمین خوردن، ذیال یعنی دامن
براثر دامن پیچیدن که بر زمین می‌خورد
*وجاءت إلی الکرار تشکو اهتضامها
ومدت الیه الطرف خاشعه الطرف
آمد صدیقه طاهره به نزد امیرالمؤمنین شکایت می‌کرد از خرد شدنش و شکسته شدن خود،
نگاهش را دوخته بود به علی در حالیکه چشمانش نیمه باز بودبر اثر مصیبت.
*ابا حسن یا راسخ الحلم والحجی
إذا فرت الأبطال رعباً من الزحف
یا ابالحسن ای کسیکه راسخ در حلم و عقل هستی
هنگامی که پهلوانان فرار می‌کردند از ترس جنگ، تو انجا صاحب حلم بودی.
*ویا واحداً أفنی الجموع ولم یزل
بصیحته فی الروع یغنی عن الألف
شرح) ای یگانه‌ای که جنگها را پراکنده می‌کردی یک تنه و با صیحه ای که می‌کشید هزاران نفراز ترس فرار می‌کردند، کار هزار نفر را انجام می‌دادی.
یک عبارتی دارد خانم صدیقه طاهره که وقتی وارد مسجد شد و خطبه را خواند و کسی او را یاری نکرد آمد در خانه امیرالمؤمنین زانوی غم بغل گرفته بود فرمود یا ابالحسن تو کسی بودی که پشت گردان عرب رابه خاک مالیدی حالا مثل جنین در رحم مادر زانوی غم بغل کرده‌ای بر روی خاک نشسته‌ای که می‌بینی ارث مرا به غارت می‌برند.
*أراک ترانی وابن تیم وصحبه
یسوموننی مالا أطیق من الخسف
شرح) آیا می‌بینی مرا که پسر تیم ابوبکر و یارانش چطور آزرده کردند که نمی‌توانم از چشم درد تاب بیاورم
*ویلطم خدی نصب عینیک ناصب آلـ
ـعداوه لی بالضرب منی یستشف
و دیدی سیلی بر صورتم زد در پیش چشم تو
دشمنی که با زدن من سینه‌اش شفا یافت)
اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَهَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ
السلام علیک یا فاطمه الزهرا
یا ذات الطهر و النور و الصفاء
السلام علیک یا ام الشهدا ء
یا ذات الحزن والصمت والبلا
السلام علیک یا ام ابیها
وکهف بنیها
سلوی ذوی ها
وروح الروضه لزائریها
و برکت النار ومن حول‌ها ومن فیها
السلام علیک یاشجره الولایه
ورکن الامامه والوصایه
و نهج الکرامه والرعایه
وعلم الساعه ورمز القیامه
سلام علیک یا تربت الجنان
و ماده رقائق الجنان
لذوی الایمان و العرفان
و روحانیت القرآن
لاهل الذوق و البیان
وقرهالعین وانس العیان
سلام علیک یا فاطمه فی الاولین
سلام علیک یا زهرا فی الاخرین
سلام علیک یا صدیقه فی کل حین
سلام علیک ابداً الابدین آمین
(عثمان یحیی مجله المشرق / بیروت)
الحمدلله علی الولایه