۱۴۰۰-۹-۲۹ فص فاطمیه جلسه ۷۰
بسم الله الرحمن الرحیم
دوشنبه ۱۴۰۰/۹/۲۹/ درس فصوص
((موضوع: قصیده))
جناب ناصر خسرو در مدح و ثنای حضرت وصی امام امیرالمؤمنین ع قصیده عائره غرا …
نه‌ام یار دنیا به دین است پشتم
که سخت و بلند است و محکم حصارش
شرح: مراد از حصار یعنی دین اسلام و اشاره دارد به حدیث امام رضا علیه السلام این چنین آغاز کرد: «پدرم، موسی بن جعفر الکاظم، برای من روایت کرد از قول پدرش، جعفر بن محمد الصادق، از قول پدرش، محمد بن الباقر، از قول پدرش، علی بن الحسین زین العابدین، از قول پدرش، حسین بن علی که در سرزمین کربلا شهید شد، از قول پدرش، امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب که در کوفه شهید شد، از قول برادر و پسر عمویش، محمد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، از قول جبرئیل، که خداوند فرمود: « کلمه لا اله الا الله حصنی فمن قالها دخل حصنی و من دخل حصنی امن من عذابی»
(کلمه توحید (لا اله الا الله) دژ و حصار محکم من است. هر کس آن را بگوید، داخل حصار من شده و هر کس داخل قلعه و حصار من شود، از عذاب من در امان است.)
درِ این حصار از جهان کیست؟
آن کس که بگداخت کفر از تف ذوالفقارش))
شرح، اشاره به حدیث— انا مَدینهُ العِلْم، وعلی باب‌ها حدیثی از پیامبر اکرم (ص) است که در آن خود را شهر علم و علی (ع) را دروازه آن شهر معرفی کرده است
تف یعنی حرارت (از حرارت ذوالفقارش کفر بسوخت و این حصار ولایت امیرالمؤمنین ع است)
هزبری که سرهای شیران جنگی
ببوسند خاک قدم بنده‌وارش
هژب یا هزب یعنی شیر
شیران جنگی خاک بوس قدم ایشان هستند
خطاب خانم فاطمه الزهرا س، تو کسی بودی که پشت گُردان عرب را به خاک رساندی.
به مردی چو خورشید معروف ازان شد
که صمصام دادش عطا کردگارش
صمصم یغنی شمشیر، و اشاره به شمشیر ذوالفقار دارد و شمشیر نماد است و بنا به روایات این شمشیر نزد هر کس باشد او امام است.
به زنهار یزدان درون جای یابی
اگرجای جوئی تو در زینهارش
شرح، زنهار یعنی امان و پناه
اگر دنبال جایی می‌گردی در امان و پناه خداوند باشی آن پناهگاه ولایت امیرالمؤمنین ع است یعنی قلعه توحید.
اگر دهر منکر شود فضل او را
شود دشمن دهر دلیل و نهارش
شرح, روزگار اگر بخواهد باعلی دشمنی کند، شب و روز بر علیه او می‌شود
که دانست بگزاردن فام احمد
مگر تیغ و بازوی خنجر گزارش
شرح، فام یعنی وام و قرض است،
روایت، امیرالمؤمنین ع در حج در قستمی بالای سنگی می‌رفت و می‌گفت اگر مردم از رسول الله طلبی دارند بگویند من بدهم و تا زنده بود هرسال اعلام می کرد و بعد از ایشان امام حسن ع و بعد از امام حسن، امام حسین ع اینکار را انجام می‌داد و بعد از امام حسین ع قطع شد.
کسی که قرض و وام رسول الله را پرداخت می‌کند دست و بازوی امیرالمؤمنین ع است (یدالله) یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ)
علی آنکه چون مور شد عمرو و عنتر
ز بیم قوی نیزه‌ی مار سارش
شرح, از ترس نیزه‌اش که مثل مار بود عمر و عنتر که دو پهلوان عرب بودند مثل مورچه شدند
خطیبان همه عاجز اندر خطابش
هزبران همه روبه اندر غبارش
شرح، یعنی هزبران مثل روباه در پشت سرش حرکت می‌کردند
ودر مصراع اول حدیث، عنه علیه السلام: إنّا لاَُمَراءُ الکلامِ، و فینا تَنَشَّبَتْ عُروقُهُ و علَینا تَهَدَّلَتْ غُصونُهُ.
امام علی علیه السلام: ماییم امیران سخن؛ رگ و ریشه‌های سخن در ما دویده و شاخه‌های آن بر ما آویخته است
حضرت اقا فرمودند تمام کلمات عمر را دنبال کردیم یک کلمه حکمت آموز نبود فقط یک کلمه پیدا کردیم که عطر فروشی شغل خوبی است اگر ربح ندارد ریح دارد که ریح و ربح، جناس هستند.
همه داده گردن به علم و شجاعت
وضیع و شریف و صغارو کبارش
شرح: علم و شجاعت دو صفت مختلف است،
خیلی‌ها هستند شجاع هستند ولی عالم نیستند و برعکس
و پستی و بزرگوار و کوچک و بزرگ در مقابل علم و شجاعت او گردن نهاده‌اند.
چه گویم کسی را که ابلیس گمره
کشیده‌است از راه یک سو فسارش؟
شرح, از سر راه علی ع ابلیس مرکبش را کشیده کنار
بگویم چو گوید «چهارند یاران»
بیاهنجم از مغز تیره بخارش
آهنجیدن به در کردن
شرح.، اشاره به چهار خلیفه دارد وکسی که گفته رسول الله ص چهار خلیفه دارد باید به در کرد از مغز او بخارسیاهی که جمع شده.
چهار است ارکان عالم ولیکن
یکی برتر و بهتر است از چهارش
شرح، عناصر اربعه چهار تاست
یکی بهتر از چهارتاست.
چهار است فصل جهان نیز ولیکن
بر آن هرسه پیداست فضل بهارش
شرح، چهار فصل داریم میگویند خلیفه هم پس باید چهارتا باشد.
اما در میان فصول فصل بهار چیز دیگریست
دهد راز دل عاقلی جز به مردم
اگر چند نزدیک باشد حمارش؟
شرح, قبر انها (ابوبکر و عمر) در کنار قبر رسول الله است.
اما کسی که می‌خواهد راز دلش را بگوید به یک فرد عاقل می‌گوید حالا هزار الاغ کنار او باشد به آنها که نمیگوید. تأمل کن
هگرز آشنائی بود همچو خویشی
که پیوسته زو شد نبی را تبارش؟
شرح، هگرز یعنی هرگز هیچ وقت
اشنا بودن مثل فامیل بودن نیست، تبار رسول الله از علی ع بوجود امدند
رسول الله در حدیثی فرمود، نسل هر پیامبری از خود اوست و نسل من از علی ع است.
امیرالمؤمنین ع فرمودند. حسنین ع تا پیامبر زنده بود به پیامبر می‌گفتند پدر جان و بعد از رسول الله به علی ع می‌گفتند پدر، و درحیات رسول الله ص امام حسین به علی ع می‌گفت ابالحسن و امام حسن می‌گفت ابوالحسین
سید حمیری شعری دارند:
توفی النبی علیه السلام / فلما تغیّب فی الملحد
ازالوا الوصیه عن اقربیه / الی الابعد الابعد الابعد
علی بود مردم که او خفت آن شب
به جای نبی بر فراش و دثارش
شرح، اشاره به حدیث لیله المبیت دارد.
لَیلَهُ المَبیت، شبی که امام علی (ع) برای حفظ جان پیامبر (ص) در بستر ایشان خوابید. مشرکان قصد داشتند در این شب، دسته‌جمعی به خانه پیامبر حمله کنند و او را به قتل برسانند. به درخواست پیامبر (ص)، امام علی (ع) در بستر ایشان خوابید و در نتیجه مشرکان متوجه عدم حضور پیامبر نشدند و رسول خدا (ص) توانست در آن شب به سمت یثرب هجرت کند
همه علم امت به تأیید ایزد
یکی قطره‌ی خرد بود از بحارش
شرح، همه علم امت در مقابل علم امیرالمؤمنین ع مثل قطره‌ای است در مقابل دریا
گر از جور دنیا همی رست خواهی
نیابی مرادت جز اندر جوارش
شرح، فقط در کنار امیرالمؤمنین ع از جور و ستم نجات پیدا می‌کنی
من آزاد آزاد گردان اویم
که بنده است چون من هزاران هزارش
شرح: علی ع هزاز هزار چو من بنده دارد
یکی یادگار است ازو بس مبارک
منت ره نمایم سوی یادگارش
فلک چاکر مکنت بیکرانش
خرد بنده‌ی خاطر هوشیارش
خرد یعنی عقل کل بنده عقل علی ع است
درختی است عالی پر از بار حکمت
که باندیشه بایدت خوردن ثمارش
با اندیشه باید میوه‌های این درخت را بکنید و بخورید
حضرت اقاجان فرمودند، روی دو کتاب کار کنید نهج البلاغه و صحیفه سجادیه
اگر پند حجت شنودی بدو شو
بخور نوش خور میوه‌ی خوش گوارش
شرح؛ اگر پند را از عقل می شونی برو سمت او از میوه‌های خوش گوارا امیرالمؤمنین ع تغذیه کنید.
مترس از محالات و دشنام دشمن
که پر ژاژ باشد همیشه تغارش
شرح، ژاژ خائی یعنی سخن بیهوده
عقل از روز ازل این نکته را باور نکرد
حق زهرا بردن و دین پیمبر داشتن.
این حرف محال است کسی دین پیامبر را داشته باشد و به پیامبر بگوید هذیان می‌گوید و دختر پیامبر را لطمه بزند
ژاژ گیاهی در نهایت بی مزگی که هر چه شتر بجود نرم نمی‌شود و آنرا فرو نمی‌دهد.
جناب صاحب بن عباد در قصیده عائره غرایی فرموده است
علی، علی فی المواقف کلها/ ولکنکم قد خانکم فیه مولد
شرح: علی در تمام مواقف برتری دارد (خطاب به آن کسانی که غاصب بودند) اما خیانت کرد به شما مولد شما در مورد او یعنی شما حرامزاده بودید.
روایت امام صادق ع، هر وقت اسم عمر می‌آمد می‌فرمود او زنا زاده است.
و لم یک محتاجا الی علم غیره/ اذا احتاج قوم فی القضایا فبلدوا
شرح, محتاج به علم هیچ. کس نبود، در حالیکه قوم محتاج علم دیگران می‌شدند در احکام.
وزوجته الزهراء خیر کریمه/ لخیرکریم فضل‌ها لیس یجحد،
شرح، همسر او زهرا بهترین زن است و همسر کسیست که فضل او قابل انکار نیست
ابن ابی الحدید، می‌گفت، دشمنان از حسادت فضائل علی را کتمان می‌کردند و دوستان از ترسشان کتمان کردند اما با اینهمه فضایل علی ع شرق و غرب عالم را پر کرده است
الحمدالله علی الولایه