۱۴۰۱-۳-۵ شرح اصول کافی فرق رسول نبی و محدث
بسم الله الرحمن الرحیم
پنج شنبه ۱۴۰۱/۳/۵ (اصول کافی)
شب شهادت امام جعفر صادق ع،
امام صادق ع رئیس مذهب است و چرا این لقب را به ایشان داده‌اند!!! بخاطر ویژگی و زمانی که امام صادق ع در آن زندگی می‌کرد در زمانی که اختلاف بین علمای اسلام بوجود آمده بود
قبل از امام صادق ع انهایی که پیامبر را درک کرده بودند احکام و اعتقادات را از پیامبر شنیده بودند و بین انها اختلاف انچنانی وجود نداشت،
دوره امام حسن و امام حسین ع دوره اواخر اصحاب و دوره امام سجاد ع دوره تابعان است و دوره بعد دوره تابعان از تابعان است که اصحاب را ندیده‌اند دوره امام باقر ع است.
در دوره امام جعفر ع اختلاف فقه و انشعابات علمی زیادی بوجود می اید در این موقع امام باقر ع و امام جعفر ع نهضت علمی را تشکیل می‌دهند.
قبل از امام باقر ع و امام صادق ع فقه شیعه و علم اعتقادات تفاوت انچنانی با عامه نداشت
امام صادق ع در زمینه‌های مختلف علنی شاگر پروری می‌کرد حتی در زمینه عرفان مثلاً
بایزید بسطامی که سلطان العارفین است سقای امام جعفر صادق ع بود گفت تعداد زیادی از اولیای الهی را خدمت کرده‌ام اما اگر امام صادق ع را ندیده بودم، کافر از دنیا رفته بودم.
امام صادق ع با ۶۵ سال سن بیشترین عمر در میان ائمه را داشته است.
نکته: بعضی علما مثل شیخ صدوق می گویند تمام امامان اهلبیت به شهادت رسیدند. اما شیخ مفید می‌گوید در شهادت همه ائمه حدیث یقین آوری بمن نرسیده است
شرح اصول کافی
کتاب حجت (باب، فرق میان رسول و نبی و محدث)
اصول کافى جلد ۱ (روایه: ۱)
زراره گوید از امام باقر علیه السلام درباره قولى خداى عزوجل که فرماید (((و او رسول بود و نبى))) سؤال کردم: رسول چیست و نبى چیست؟ فرمود: نبى کسى است که در خواب مى‌بیند و صدا را مى‌شنود و فرشته را نمى‌بیند و رسول کسى است که صدا را مى‌شنود و در خواب مى‌بیند و فرشته را هم مشاهده مى‌کند، عرضکرم: امام در چه پایه است؟ فرمود صدا را مى‌شنود ولى نه در خواب بیند و نه فرشته را مشاهده کند سپس آیه (۵۲ سوره ۲۲) را قرائت فرمود (((پیش از تو هیچ رسول و نبى و محدثى نفرستادیم))) (مگر اینکه وقتى قرائت کرد شیطان در قرائتش القا کرد کلمه محدث در قرآن نیست و از تفسیر امام است)
فرموده‌ی پیامبر اکرم (ص) خطاب به امیرالمؤمنین (ع) پس از نزول وحی که «بی‌گمان آنچه را من می‌شنوم تو هم می‌شنوی و آنچه را من می‌بینم تو هم می‌بینی، جز اینکه تو پیامبر نیستی، بلکه وزیر هستی
این حدیث تصریح دارد در اینکه امیرمومنان می‌دید آنچه را رسولخداص می‌دید
اینجا چطور می‌گوید امام نمی‌بیند؟ گویم در اینجا به اندازه فهم راوی صحبت می‌کند.
اصول کافى جلد ۱ روایه: ۲
معروفى بامام رضا (ع) نوشت: قربانت گردم، بفرمائید، چه فرقست بین رسول و نبى و امام؟ حضرت نوشت – یا شفاهاً فرمود فرق میان رسول و نبى و امام اینستکه رسول جبرئیل بر او نازل شود و او را ببیند و سخنش را بشنود و بر او وحى نازل شود و گاهى باشد که در خواب بیند مانند خواب دیدن ابراهیم (دستور سر بریدن پسرش را) و نبى گاهى سخن جبرئیل را مى‌شنود و گاهى شخص او را مى‌بیند و سخنش را نمى‌شنود و امام آنستکه سخن را شنود و شخص را نبیند
* اینجا ملاصدرا یک بحثی دارد، که قسمت عمده وحی در شنیدن و دریافت سمعی است نه در دریافت بصری، آنکه علوم را دریافت می‌کند از حقیقت سمعی دریافت می‌کند.
اما نکته قابل توجه: در علوم آنسوئی دو نوع علم داریم، علم اختصاصی نبوی و علم اختصاصی ولوی
علوم اختصاصی مخصوص خود پیامبر است و علوم ولوی مخصوص اولیاء است.
رویای صالحه قستمی از نبوت است در بعضی روایات یک هفتادم نبوت و در بعضی یک چهلم …. هر چه درصد پایین‌تر بیاید درجه آن بالاتر می‌رود.
امام هم تمثلات دارد ومیبیند اما آن از ارث نبوی است.
رسول الله روح القدس دمید در قلب من.
هیچ نفسی نمی‌میرد تا رزق خود را دریافت کند
این از اختصاصات علم ولوی است. چون دمیدن یا القا از اختصاصات ولایت است که علم سمعی است
نکته(هر چه دریافت به عالم ماده نزدیکتر باشد دیدنی‌تر و شنیدنی‌تر و واضحتر است و هر چه از عالم ماده فاصله بگیرید مجملتر است و اجمال آن بیشتر است.
دریافت اولیا و انبیا اینطور است هر چه به عالم بالا بروند حقیقت را بصورت اجمال دریافت می‌کنند
در شب قدر قران به یکباره بر رسول الله نازل می‌شود این از جنبه ولایت ایشان است
وهمین قرآن طی ۲۳ سال بر پیامبر نازل می‌شود مربوط به جنبه نبوت است.
اصول کافى جلد ۱ روایه: ۳
ترجمه: احول گوید از امام باقر علیه السلام درباره رسول و نبى و محدث پرسیدم، فرمود رسول کسى است که جبرئیل پیشش آید و او را ببیند و با او سخن گوید، این است رسول و اما نبى آنستکه در خواب بیند مانند خواب دیدن ابراهیم (فرمان سر بریدن پسرش را) و مانند آنچه رسول خدا (ص) پیش از آمدن وحى از اسباب و علائم نبوت مى‌دید تا آنکه جبرئیل رسالت را براى او از جانب خدا آورد و محمد (ص) هنگامى که نبوت برایش فراهم گشت و رسالت از جانب خدا براى او آمد، جبرئیل برایش پیغام مى‌آورد و شفاهاً با او سخن مى‌گفت، بعضى از انبیاء نبوت برایش جمع شود و در خواب بیند و روح القدس نزدش آید و با او سخن گوید و بازگو نماید، بدون آنکه در بیدارى ببیند و اما محدث آنستکه خبر داده شود، صدا را شنود ولى نه مشاهده کند و نه در خواب بیند
روایت (۴)
برید گوید: از امام باقر و صادق علیهماالسلام درباره قول خداى عزوجل (((هیچ نبى و رسول و محدثى پیش از تو نفرستادیم))) (که در حدیث اول بیان شد) پرسیدم و گفتم فدایت گردم قرائت ما این چنین نیست (یعنى کلمه محدث ندارد) بفرمائید: رسول و نبى و محدث چیست؟ فرمود: رسول کسیست که فرشته بر او نمایان شود و با او سخن گوید و نبى آنستکه در خواب بیند و گاهى نبوت و رسالت در یک شخص جمع شود و محدث کسى است که صدا را شنود و صورت را نبیند. عرض کردم اصلحک الله از چه راه بداند آنچه در خواب دیده حق است و از جانب فرشته باشد؟ فرمود توفیق یابد که آن را بفهمد، خدا با فرستادن قرآن شما بکتب آسمانى پایان داد و با فرستادن پیغمبر شما به پیغمبران (پس دانستن علامات نبوت و رسالت براى شما لزومى ندارد).
توضیح مجلسى (ره) گوید فرق بین نبى و امام و استنباطش از این اخبار مشکل است و نیز جمع بین تمام اخبار که بیشتر آنها را در کتاب بحار آورده‌ایم در نهایت اشکالست.
روایت: مؤمن استفتا می‌کند از خدا به صفای سرّش، به صفای سرّ خود فتوی از خدا می‌گیرند
البته بحث در علم امامت در جلسه بعد مفصل‌تر خواهد آمد انشاالله
الحمدلله علی الولایه