۱۴۰۱-۱۱-۶ شرح اصول کافی
بسم الله الرحمن الرحیم
پنج شنبه ۱۴۰۱/۱۱/۶ (اصول کافی جلد اول)
لیله الرغائب
اولین شب جمعه ماه رجب شب لیله الرغائب، شب آرزوها است شبی که انسان باید در آن به خوبی‌ها رغبت کند و از شبهاییست که خیلی به آن سفارش شده است و اعمالی دارد ۱۲ رکعت نماز … هر چقدر که انسان می‌تواند انجام بدهد
جناب حافظ:
(نگویمت که همه ساله می پرستی کن
سه ماه می خور و، نه ماه پارسا می باش)
در این سه ماه زحمت بکش و کار انجام بده بقیه سال اگر فقط به واجبات اکتفا کردی در این سه ماه تلاش کنید ماه رجب که ماه ولایت است ماه شعبان که ماه رسول خدا است ص ماه مبارک رمضان که شهر الله، ماه خدا است.
نکته: جالب این جا است که هر کدام از این ماه‌ها یک شب خاص دارند
-ماه رجب: شب لیله الرغائب اولین شب جمعه ماه رجب
-ماه شعبان: نیمه شعبان، میلاد امام عصر عج است که فقط مربوط به تولد امام عصر عج هم نیست خود این شب خصوصیاتی دارد و روایاتی در فضیلت این شب هست
وماه رمضان که لیله القدر است، لیله القدر پوشیده است در بعضی روایات تاکید شده که شب ۲۳ ماه مبارک است و در بعضی گفته شده لیله القدر در شبهای ماه مبارک رمضان متغیر است ولی آنی که بیشتر وقوع پیدا کرده است در شب ۲۳ ماه مبارک است که لیله جهنی هم می گویند: شخصی به نام “جهنی” از اطراف مدینه در شبهای قدر می‌آمد خدمت پیامبر (ص) به پیامبر ص عرض کرد برای رفت و آمد به مسجدجهت احیا هر سه شب قدر، به زحمت می‌افتاده است، به همین خاطر نزد پیامبر (ص)، آمده و از ایشان سؤال می‌کند که کدام یک از این سه شب، شب قدر است تا من تنها همان شب به مسجد بیایم؟
پیامبر (ص) پاسخ سؤال این فرد را آهسته و به صورت پنهانی به او گفتند، در حالی که اشخاص دیگری که در آنجا حضور داشتند، متوجه این پاسخ نشدند؛ اما پس از این اتفاق، نقل شده است که این فرد، تنها شبهای بیست و سوم از ماه مبارک رمضان را به داخل شهر آمده و در مسجد احیا می‌گرفت.
شب لیله الرغائب است که بنا به بعضی از روایات فرشتگان نزول می‌کنند و افراد جایزه‌هایی دریافت می‌کنند در ماه رجب برکاتی خاص هست که در غیر ماه رجب نیست
جناب ابن عربی در مورد رجبیون فرمودند اولیایی هستند که در ماه رجب مکاشفاتی مخصوص دارند و مکاشفاتشان خاص ماه رجب است و همیشه منتظر آمدن ماه رجب هستند که ماه رجب بیاید و بعد از حالات آنها مطالبی فرمودند ماه رجب ماه زیارتی اولیاءاست و امام اولیاء را زیارت می‌کنند در این ماه و دستور العمل هایی هم برای این امر دارند که می‌توانند به زیارت اولیاء الهی نائل بشوند و اذکاری هم در خود مفاتیح برای این ماه هست که انسان بتواند بهره مند بشود از برکات این ماه
باب أنّ الأئمّه علیهم السّلام ولاه أمر اللّه و خزنه علمه
امامان علیهم السّلام ولی امر خدا و گنجوران دانش اویند))
– ولی امر به معنای صاحب دین است
دین ولی امر دارد ولی امرش هم از جانب خداوند است، ولیّ یعنی سرپرست و سرپرست امر خدایند.
خصوصیاتشان این که خزینه علم خداوند هستند
ولی امر یک چیز قرار دادی نیست که از جانب خودمان انتخاب کنیم و… ائمه ولی امر خداوند هستند چون پشت سرش می‌فرماید خزینه دار علم خداوند هستند.
حدیث اول:-عبد الرحمن کثیر گفت: شنیدم که حضرت صادق علیه السّلام می‌فرماید: ولیّ امر خدا و گنجوران دانش او و رازداران وحی‌اش ماییم.
وَإِن مِّن شَیءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَّعْلُومٍ
– در مورد علم امام ع روایات فراوانی داریم و یک اختلافی که بین شیعه و سنی هست در مورد علم امام ع است که می‌فرماید ما خزینه دار علم خداوند هستیم یعنی همه چیز را می دانیم! بله می‌دانند غیر خداوند کسانی هستند که علم به آینده و علم به گذشته دارند و باید سر جایش بحث شود در زمینه علم امام ع خیلی کتاب‌هایی نوشته شده است
حدیث می‌فرماید: نَحنُ وُلاهُ أمرِ اللهِ، و خَزَنَهُ عِلمِ اللهِ، و عَیبَهُ وَحِی اللهِ: ما، والیان امر الهی و گنجینه‌داران دانش خدا و ظرف وحی پروردگاریم.
فرمود ما خزینه دار علم خداوند هستیم ما ظرف وحی خدائیم
“عیبه ” کلمه عربی است در فارسی بکار می‌بریم، عیب و غیب از قضا معنایش نزدیک بهم است
عیب یعنی کاری که در پنهان باید انجام داد مثلاً طرف بینی‌اش را پاک کند عیب است یعنی باید پنهان باشد
زنبیلی که درون آن چیزی گذاشته باشد می‌گوید عیبه
پس ما ظرفی هستیم که وحی خدا در اوست هستیم یعنی علمی که بر رسول الله ص نازل شد خوب دقت کنید قرآن علمی بود که بر رسول الله ص نازل شد این قرآن که مکتوب کرده مصحف است
کتابت شده است ولی آن علم قرآنی بعد از رسول الله ص از بین نرفته و علم قرآنی هست در نزد وارث حقیقی رسول الله ص و چون خیلی علوم در قرآن هست و تا بحال هیچکسی مدعی نشده من همه علم قرآن را می دانم. غیر از معصوم ع که می‌فرماید ما ظرف علم خدا ئیم بصورت قرآن در نزد ما است.
بَلْ هُوَ آیاتٌ بَینَاتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا یجْحَدُ بِآیاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ
این قرآن گردآوری‌شده از کتاب‌های دیگر نیست؛ بلکه آیه‌هایی روشن است، جاگرفته در سینهٔ کسانی که معرفت دارند. آیه‌های ما را فقط بدکاران انکار می‌کنند. (۴۹)
بلکه آن آیات بیناتی است در سینه کسانی که علم عطا شده‌اند و آنجا می‌شوند ” عَیبَهُ وَحِی اللهِ.” جای وحی خدا
لذا کسی که به حقایق قرآن علم دارد که علم عطا شده باشد که می‌فرماید ما هستیم ما کسانی هستیم که خداوند به آنها علم عطا کرده است
حالا حقایق قرآن را امامان اهل بیت ع به چه کسانی گفته‌اند؟ و چه مقدارش را گفته‌اند و آیا اجازه روایت کردنش را داشتند؟
خود جابر: من چند هزار حدیث می دانم که به هیچکس نمی‌توانم بگویم
این‌ها حقایق قرآن است امامان اهل بیت ع به خواص خود گفته‌اند و آنها هم نتوانستند روایت کنند یک چیزهایی را بیرون کشیدند و گفتند که واقعاً عجیب و غریب است
در زمان امام عصر عج آن موقع قرآن حقیقتاً تفسیر می‌شود آن موقع قرآن باز می‌شود که چی دارد می‌گوید و تا کنون کسی نتوانسته بگوید که آیات چی می‌گوید دل آرام نمی‌شود
می‌فرماید ما آن صندوفچه وحی خداییم که خداوند چه می‌گوید.
حدیث دوم: سورهٔ کلیب گفت: حضرت باقر علیه السّلام به من فرمودند: به خدا سوگند گنجوران خدا در آسمان و زمینش ماییم. نه بر زر و سیم، بر دانش اش.
-یک وقتی خیلی سال پیش بود در مورد علم امام ع بنده حضرت علامه آقاجان را در عالم رؤیا زیارت کردم از ایشان سؤال کردم علم انسان کامل به جزییات این عالم علی سبیل کلیست یا علی سبیل جزئی است آقا جان فرمودند: علی سبیل جزئی است- تمام
به جزئیات این عالم علم دارد
حدیث: امام صادق ع فرمودند:
ما به بال زدن پرندگان علم داریم ما به تعداد سنگ ریزه‌های عالم علم داریم با اینکه هر شب به تعدادشان افزوده می‌شود چیزی نیست که امام ع نداند
حدیث: ما آن به آن به آن چیزی که در عالم نازل می‌شود علم داریم.
حدیث سوم: [۵۰۴]
۳-سدیر گفته است: به حضرت باقر علیه السّلام گفتم: جانم به فدایت! شما قلت له: جعلت فداک ما أنتم؟ قال: نحن خزّان علم اللّه و نحن تراجمه وحی اللّه و نحن الحجّه البالغه علی من دون السّماء و من فوق الأرض.
– فدای شما بشوم شما چی هستید؟ ما انتم یعنی مقام شما چیه؟
فرمودند: ما خزینه دار علم خداییم و ما ترجمان وحی خداییم و ما حجت بالغه یعنی حجت رسای خداییم در آنچه که در مادون آسمان و زمین است
گاهی در تفاسیر آنقدر اختلاف شدید است یکی از کارهای امام ع این است که بفهیم خداوند چه می‌گوید و برای مردم بازش کنیم
قرآن کنار عترت معنا می‌دهد و الا هر کسی قرآن را بر می‌دارد که آقا باید مشرکان را طبق این آیه بکشیم ووو مگر قرآن صاحب ندارد؟
مگر دین ولی امر از جانب خداوند ندارد؟
چرا دارد این نیست که هر کس قرآن بردارد تفسیر به رأی کند از جانب خودش!
فرمود ما حجت خداییم بر مادون آسمان وزمین یعنی هر جن وانسی که در عالم هست نمی‌تواند کسی از حجت تخلف کند و از حجت خدا جلو بیفتد دین یک شاقولی دارد یک میزانی دارد علما هم ولی امر نیستند.
حدیث چهارم:-ابو حمزه از حضرت باقر علیه السّلام روایت کرده که رسول خدا فرمود:
خدای پاک و والا می‌فرماید: کامل شدن برهان من بر ضدّ بدان امّت تو از فروگذاردن ولایت علی و جانشینان پس از تو [علیهم السّلام اجمعین] است؛ زیرا روش تو و روش پیامبران پیش از تو در آنان است. آنان گنجوران دانش من پس از تواند. سپس رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش فرمودند:
جبرئیل علیه السّلام نام آنان و نام پدرانشان را به من خبر داده است.
– امام باقر ع اینجا راوی است و می‌فرماید رسول خدا ص می‌فرمود یا گاهی وقت امامان ع از امام قبلی روایت می‌کنند
علم حقیقی در نزد امام ع است و وصیی رسول الله ص.
باید دنبال علم امام ع حرکت کنید علم الهی و علم دین در نزد امام ع است بعد از رسول الله ص و ادامه پیدا می‌کند در اوصیاء اش نبوت و رسالت یک خطی دارد و…
آخرین کلمه‌ای که هر پیامبری می‌گوید:
الصلاه – نماز است
حدیث پنجم: عبد اللّه ابو یعفور گفت: حضرت صادق علیه السّلام فرمودند: ای پسر ابو یعفور! خداوند یکتا است و در یکتایی‌اش یگانه است. در فرمان تنهاست. تا آفریدگانی آفرید و برای آن فرمان قرارشان داد. ای پسر ابو یعفور ایشان ما هستیم. ماییم حجّت‌های خدا در میان بندگانش و گنجوران بر دانشش و قیام کنندگان به آن.
– خداوند واحد است و یکتای در وحدانیت است
یکتایی او یکتایی که در یکتایی خود شبیه ندارد
فرد است یگانه است در امر خویش – امر از جانب خداوند است، پس خداوند خلق کرد عده‌ای را و آنان را برای این امر قرار داد
امام عصر عج صاحب الامر است
” تَنَزَّل‌ُ المَلائِکَهُ وَ الرُّوح‌ُ فیها بِإِذن‌ِ رَبِّهِم مِن کُل‌ِّ أَمرٍ”
به چه کسی نازل می‌شود؟ به صاحب الامر نازل می‌شود و تقدیر زده شده است پس ماییم حجت‌های خداوند در میان بندگانش و خزینه دار خداوند
پس ولی امر از جانب خداوند تقدیر ومشخص شده
امام که انتخابی نیست چون خداوند او را آفریده و مقدر کرده برای ولایت امری.
حدیث ششم:-علی بن جعفر از حضرت ابو الحسن موسی علیهما السّلام روایت کرده که حضرت صادق علیه السّلام فرموده: خداوند بزرگ، ما را آفرید و نیکو آفرید. برایمان صورتی قرار داد و نیکو صورتی ساخت و ما را گنجوران در میان آسمان و زمینش قرار داد. برای ما درخت به سخن آمد و با عبادت ما خداوند عبادت شد و اگر ما نبودیم خداوند عبادت نمی‌شد.
نکته: گاهی راوی چیزی بین خودش و امام ع گذشته که در نقل خود آنرا نگفته و حدیث امام ع را گفته است لذا گاهی عبارت حدیث نامفهوم می‌شود مثل اینجا که درخت برای ما سخن گفته!
بعضی روایات فقهی هم این جوری است که روایت مبهم مانده است اما یک معنا اینکه درختان برای ما سخن می گویند وبه عبادت ما خداوند پرستیده می‌شود
“وَکانُوا لَنَا عَابِدِینَ”
– این‌ها عبادت کنندگان ما هستند خود قرآن می‌فرماید “وَکانُوا لَنَا عَابِدِینَ”
هر کس عبادت کننده خداوند نیست – یک معنایش این که با بندگی ما که دیگران بنده ما می‌شوند عبادت حق متحقق می‌شود
اگر ما نبودیم خدا پرستیده نمی‌شد خداوند بوسیله حجتش پرستیده می‌شود حجت خدا آن نماینده خدا، بوسیله او می‌شود خدا را پرستید والا هر کسی یک چیزی در ذهنش درست کرده آنرا می‌پرستد
سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یصِفُونَ
خدا به‌دور است از توصیف‌هایی که می‌کنند.
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِینَ
فقط بندگان ناب خدا به‌شایستگی توصیفش می‌کنند. – باقی همه خویشتن پرستند
*آنها که ربودهٔ الستند
از عهد الست باز مستند
تا شربت بیخودی چشیدند
از بیم و امید، باز رستند
چالاک شدند، پس به یک گام
از جوی حدوث، باز جستند
اندر طلب مقام اصلی
دل در ازل و ابد نبستند
خالی ز خود و به دوست باقی
این طرفه که نیستند و هستند
این طایفه‌اند، اهل توحید
باقی، همه خویشتن پرستند*
الحمدلله علی الولایه