۱۴۰۲-۹-۱۶ شرح اصول کافی
بسم الله الرحمن الرحیم
پنجشنبه ۱۴۰۲/۹/۱۶، درس اصول کافی، جلد اول،
🧿موضوع (باب ائمه والیان امر و حسد برده شدگانی هستند که خدای عز و جل در قرآن فرموده)
⬅️حدیث اول
بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّهَ علیهم السلام وُلَاهُ الْأَمْرِ وَ هُمُ النَّاسُ الْمَحْسُودُونَ الَّذِینَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ
۱- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الْوَشَّاءُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَهَ عَنْ بُرَیْدٍ الْعِجْلِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَکَانَ جَوَابُهُ أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدى مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلًا یَقُولُونَ لِأَئِمَّهِ الضَّلَالَهِ
⤴️ترجمه:
۱- برید عجلى گوید: از امام باقر علیه السلام راجع بقول خداى عزوجل (۶۱ سوره ۴) (((اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیغمبر و والیان امر را))) پرسیدم، جواب حضرت این بود که (۵۵ سوره ۴) (((مگر آنکسانرا که از کتاب آسمانى بهره اى بایشان داده اند نمیبینى که به بت و طغیانگر گروند و درباره کافران گویند: این گروه از مؤمنان هدایت یافته ترند))) یعنى این مردم درباره پیشوایان گمراهى…
↩️ شرح حدیث.
🔥 مقدمه کوتاه در مورد حسد
اولین گناه بشر، حسادت بود کمتر کسی هست که حسادت در وجودش نباشد منتها شدت و ضعف دارد تا وقتی حسادت به مرتبه عمل نرسیده گناه محسوب نمی‌شود.
آیه قرآن
🕋ومِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿۵﴾
و از شر [هر] حسود آنگاه که حسد ورزد.
🔥 حسود هر کاری ممکن است انجام دهد مثل اینکه قابیل هابیل را به خاطر حسادت کشت.
⬅️ در تعریف حسادت باید گفته شود مثلاً شخصی ماشین خوبی دارد می‌گوید کاش من هم داشتم این غبطه است ولی در حسادت می‌گوید چرا این چنین ماشینی سوار می‌شود من باید سوار می‌شدم،
حسادت شدت هم دارد گاهی من نداشته باشم این هم نداشته باشد.
📌 حسادت ریشه‌های مختلف دارد اصل آن عدم توحید است چرا دیگری نداشته باشد مال تنگی نفس است، و گرنه انسان‌های خوب دوست دارند همه داشته باشند،
📌 ایثار یعنی من نداشته باشم او داشته باشد معمولاً حسادت وقتی صورت می‌گیرد که طرف را بالاتر از خودش بداند.
مثلاً برادران حضرت یوسف حسادت آنها به جایی رسید که می‌خواستند او را بکشند. خداوند سبحان غالب است بر او بر امر خویش. لذا حسادت حسادت کننده چیزی را تغییر نمی‌دهد.
📌 افرادی که بالاتر هستند معمولاً دیگران به او حسادت می‌کنند.
📌 تواضع نعمت بزرگیست و کسی به آن حسادت نمی‌کند چون آدم متواضع در دل انسان‌ها جای دارد.
📌 در قرآن در بحث حسادت خداوند می‌گوید مردم به اینا حسادت می‌کنند ما مقام به او دادیم در داستان حضرت یوسف خداوند به او مقام داده بود.
داستان هابیل و قابیل، و حسادت قابیل به هایبل
آیه ۲۷ – سوره مائده
وَ آتل عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ الْمُتَّقینَ [۲۷]
و داستان دو فرزند آدم را به‌درستى بر آنها بخوان: هنگامى‌که هر کدام، کارى براى تقرّب انجام دادند؛ امّا از یکى پذیرفته شد، و از دیگرى پذیرفته نشد؛ [برادرى که عملش مردود شده بود، به برادر دیگر] گفت: «به خدا سوگند تو را خواهم کشت»! [برادر دیگر] گفت: [من چه گناهى‌دارم؟ زیرا] خدا، تنها از پرهیزگاران مى‌پذیرد
⬅️وقتی که قربانی را از او نپذیرفت به برادرش گفت تو را می‌کشم.
📌 بالاتر بودن موجب حسادت می‌شود هرچه انسان کمالش بیشتر حسادت مردم نسبت به او بیشتر می‌شود این کمال ممکن است در زیبایی هم باشد.
و یا کسی که علم بیشتر از دیگران دارد وقتی بروز می‌کند دیگران حسادت می‌کنند یا پول بیشتر داشته باشد مورد حسادت واقع می‌شود.
📌 یکی از کمالات مقام قرب الی الله است که حسادت می‌کند قرآن سر این می‌گوید به امامان معصوم حسودی می‌شود.
⤴️شرح حدیث(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنکُمْ
اولی الامر چه کسانی هستند که باید اطاعت شوند؟ یکی از اختلافات بین شیعه و اهل سنت این است اهل سنت میگویند اینها پادشاهان هستند بعضی‌ها هم میگویند علما هستند.
📌 اولی الامر که باید از آنها اطاعت کرد باید حرف آنها منطبق با خدا و رسول خدا باشد.
🕋آیه قرآن، سوره شعراء آیه ۱۵۱
وَلَا تُطِیعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِینَ
و از رفتار رؤسای مسرف و ستمگر پیروی نکنید.
📌 اسرافکار صاحب امر نباید شود.
اولوالامر نباید مسرف باشد.
در مورد فرعون فرمود او از اسراف کاران بود.
📌 اهل سنت می گویند: کسی که زمامدار مردم می‌شود از او باید اطاعت کنید.
در قرآن آمده چه کسی مسرف کار هستند فرعون و قوم لوط جز مسرفین هستند.
در کشتن اسراف نکنید در عوض یک نفر یک قبیله را نکشید.
⬅️ از امام باقر علیه السلام در مورد این آیت که فرمود اطاعت کنید اولی الامر را پرسیده شد و حضرت آیه زیر را قرائت کرد:
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَیَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلًا
ندیدی آنان که بهره‌ای از کتاب آسمانی داشتند
یعنی جهودان) چگونه به (بتان) جِبت و طاغوت می‌گروند و درباره کافران مشرک میگویند که راه آنان به صواب نزدیکتر از طریقه اهل ایمان است.
خود اینها اهل کتاب هستند قرآن می‌گوید به جبت و طاغوت ایمان می‌آورند قرآن از زبان اینان می‌گوید: این جبت و طاغوت راهشان بهتر از هدایت یافتگان است یعنی چه!!!
🌀جبت یعنی شرک و غیر خدا و طاغوت از طغیان می‌آید. جبت و طاغوت همان کسانی که حق امیرالمؤمنین را غصب کردند و در همان زمان رسول الله در زمان خودش به ایشان توهین کردند و پیمان بستند و شکستند. مسلمانان هستند.
⬅️ کافر و کفار با کَفَرُوا فرق دارند.
کفروا، یعنی کفر می‌ورزد، کافر از بیخ کافر است
— الَّذِینَ کَفَرُوا، کفر می‌ورزند ممکن است مسلمان باشند ولی این مسلمانی به درد خودش می‌خورد.
⬅️امام تفسیر می‌کند یعنی چی؟
سوره القصص
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَیَوْمَ الْقِیَامَهِ لَا یُنصَرُونَ
ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ [ﺑﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﻃﻐﻴﺎﻧﺸﺎﻥ] ﭘﻴﺸﻮﺍﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ می‌کنند ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ، ﻭ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻳﺎﺭﻱ نمی‌شوند، (۴۱)
– امامان گمراهی؛ گمراهان هم امام دارند امامانی که دعوت می‌کنند بسوی آتش جهنم
⬅️پیرامون حدیث صحبتی کنیم:
اهل سنت از ابو حنیفه پیروی می‌کنند و او در کوفه بود و پای درسهای امام صادق ع می نشست. اهل سنت امام صادق ع را که از اولاد پیامبرشان است، قبول ندارند اما ابو حنیفه را قبول دارند!!! در حالی که این از نوادگان پیغمبر است امام باقر ع و امام سجاد ع و امام حسین را قبول ندارند! الآن نگاه نکن بر اثر مرور زمان یک چیزهایی تعدیل شده است ولی آن زمان، بیشترین توهین را به امیرالمؤمنین ع می‌کردند، با اینکه رسول الله ص دست ایشان را بالا گرفت و فرمود: ” من کنت مولا فهدا علی مولا ” و با اینکه آیه تطهیر برایش نازل شده و خودشان هم روایت کرده‌اند.
📌رسول خدا ص فرمودند: یا علی دوست نمی‌دارد تورا مگر مؤمن و دشمن نمی‌دارد تورا مگر منافق. و خودشان روایت کرده‌اند که علی خیر البشر است بهترین مردم است و علی خیر البریه است.
📌امیرالمؤمنین ع وقتی خلیفه شد فرمودند: قبل از من بدعت‌هایی در دین گذاشتند که من علی هم نمی‌توانم درست کنم انحرافاتی که در دین بوجود آوردند فرمود مقام ابراهیم ع را عمر از جایی که پیامبر ص قرار داده بود عوض کرد مردم قبول کردند اگر من که خلیفه هستم بخواهم برگردنم به حرف پیامبر ص میگویند نمی‌توانی دست بزنی!
اینکه آیه قرآن می‌فرماید را فکر نکنید به همین راحتی است می گویند اینها بهتر از مؤمنین‌اند در راه و روش جبت وطاغوت را! چه مرضی است؟ یک مرضی است!
سنائی غزنوی:
*گاو را دارند باور در خدایی عامیان
نوح را باور ندارند از پی پیغمبری *
📌نقیر نمی‌دهند به مردم؛ نقیر نقطه میان هسته خرماست یعنی به آن اندازه به ما نمی‌دهند. در سلطنت بنی امیه زنان اهل بیت خاندان رسول الله ص جوری بودند که بیرون نمی‌رفتند؛ چون یک لباس داشتند اگر می‌خواست کسی بیرون برود لباس بیرونی نبود که بپوشد خاندان پیامبر ص بودند!!! فرمود مردم یعنی ما به ما نقیری نمی‌دهند.
⬅️در روایت ناس را فرمود: نحن الناس ما آن مردم هستیم کسی از امیرالمؤمنین ع سؤال کرد که مراد از ناس و نسناس و اشبه ناس چیست!!؟
📌فرمود: آقا امام حسن مجتبی ع جواب بدهند ایشان فرمودند: نحن الناس ماهستیم اشبه الناس شیعیان ما هستند. و نسناس دشمنان ما هستند.
سوره نساء
أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَیْنَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکِتَابَ وَٱلۡحِکۡمَهَ وَءَاتَیۡنَٰهُم مُّلۡکًا عَظِیمٗا (۵۴)
بلکه آنان به مردم [که در حقیقتْ پیامبر و اهل بیت اویند] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد می‌ورزند تحقیقاً ما به خاندان ابراهیم کتاب و حکمت دادیم، و به آنان فرمانروایى بزرگى بخشیدیم
– آیا مردم حسودی می‌کنند به کسانی که ما از فضل خودمان به آنها داده‌ایم. اینها چه کسانی هستند؟ فرمود: نحن الناس ما هستیم؛ ما آن مردمی هستیم که مورد حسادت قرار می‌گیریم بخاطر آنچه خداوند از امامت به ما داده است که به هیچ کسی نداده است. لذا به ما حسادت می‌کنند
چرا در طول تاریخ همه امامان ما کشته شدند مگر به کسی ظلم کردند؟! یا حق کسی را گرفته بودند؟! امام حسین ع در کربلا فرمود مگر من حق کسی را گرفته‌ام یا به کسی ظلم کرده‌ام!؟
⬅️در کتاب الختصاص شیخ مفید آنده از امام صادق پرسیدند: این همه رسول خدا ص در مورد امیرالمؤمنین ع سفارش کرد چرا غصب خلافت کردند؟! یک کلمه فرمود: الحسد؛ حسادت
📌حسادت باعث شد که بگویند چرا علی خلیفه بشود چرا علی امام بشود! امام هم شد که زاهدترین مردم بود.
📌امام عصر عج وقتی که می‌آیند به کارگزارانشان می‌فرمایند: مردم من پست‌ترین لباس را می‌پوشم شما هم باید بپوشید من پست‌ترین غذا را می‌خورم شما هم باید بخورید و کمترین حقوق را دارم امام اینگونه است بسیار سخت گیر به کارگزاران خودش و بسیار مهربان با مردم؛ بخشنده با مردم
الحمدلله علی الولایه