۱۴۰۳-۱۲-۱۶ تفسیر سوره یوسف ع جلسه ۳

((بسم الله الرحمن الرحیم))

🌛تفسیر قرآن در ماه مبارک رمضان 🌜

🤲🏻خدایا توفیقی ده ما را که در مورد قرآن تو کوتاهی

نکنیم و سهم و بهره ما را از قرآنت بیش از این قرار ده.

((وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ))

🧿موضوع: تفسیر سوره یوسف آیات «۵» الی «۸»

۱۴۰۳/۱۲/۱۶ جلسه (۳)

🕋قَالَ یا بُنَی لَا تَقْصُصْ رُؤْیاک عَلَیٰ إِخْوَتِک فَیکیدُوا لَک کیدًا إِنَّ الشَّیطَانَ لِلْإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِینٌ

[پدر] گفت: ای پسرک من! خواب خود را برای برادرانت مگو که نقشه‌ای خطرناک بر ضد تو به کار می‌بندند، بدون شک شیطان برای انسان دشمنی آشکار است. (۵)

⤴️این یک دستورالعمل است که نباید برای کسی مکاشفات، خواب‌ها و دریافت‌های خود را بازگو کنی مگر برای پدر که همان استاد است.

🖊و این آیه یکی از آیات تقیه است.

روایت: تقیه دین ما و پدران ماست.

لازم نیست هرجا که می‌نشینید اعتقادات خود را بروز بدهید، باید تقیه کرد.

تقیه حکم قرآن است.

🖋 از برادر که نزدیک‌تر نداریم که حضرت یعقوب فرمود رویای خود را به برادران خود نگو.

🖋 این خواب مربوط به ولایت است و ولایت حسادت بر انگیز است.

🖋 کید به معنای نقشه کشیدنی است که برای نابودی باشد نه فقط حیله‌گری، بحث نابود کردن است.

🖋در کلام حضرت ابراهیم ع

((الأنبیاء))

وَتَاللَّهِ لَأَکیدَنَّ أَصْنَامَکم بَعْدَ أَن تُوَلُّوا مُدْبِرِینَ

سوگند به خدا پس از آنکه [به بتخانه] پشت کردید و رفتید، درباره بت‌هایتان کید خواهم کرد. (۵۷)

⤴️کید می‌کنم یعنی نابود می‌کنم بت‌های شما را.

🖋 در سوره یوسف علیه السلام کلی کید و نقشه آمده است.

۱- در اینجا حضرت یعقوب نقشه کشید که به برادرانت رویای خود را نگو.

۲- اینکه برادران حضرت یوسف نقشه کشیدند برای او که او را با خود به بیابان ببرند.

۳- نقشه زلیخا برای کامجویی از حضرت یوسف علیه السلام.

۴- زلیخا حضرت یوسف را به زندان می‌اندازند تا نقشهٔ خود را عملی کند.

۵- اینکه زنان مصری نقشه کشیدند برای به دست آوردن حضرت یوسف.

۶- اینکه حضرت یوسف نقشه کشید و جام شاهی را در بار بنیامین قرار داد.

۸- اینکه حضرت یعقوب نقشه کشید که فرزندانش از یک در وارد نشوند ووو…

🖋اما با همهٔ نقشه‌هایی که کشیده شد نتیجه آن شد که خدا خواست.

🖊((وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا))

کسی که تقوا داشته باشد خدا او را از گرفتاری بیرون می‌آورد و راهی برایش قرار می‌دهد که خارج شود.

🖋 در حکمت ۱۶ در نهج البلاغه امیرالمؤمنین فرموده است:

تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِیرِ، حَتَّی یکونَ الْحَتْفُ فِی التَّدْبِیرِ.

⤴️و فرمود (ع): آنقدر امور بسته به تقدیر است که گاه مرگ در تدبیر است.

🖋 ولایت خیلی حسادت برانگیز است و آنها می‌دانستند حضرت یعقوب علیه السلام پیامبر است و حضرت یوسف محبوب ایشان است ولی باز هم مخالفت کردند با امر الهی.

🖋 انسان باید مکاشفات خود را برای دیگران بازگو نکند چون یا او را تمسخر می‌کنند و یا به او حسودی می‌کنند.

🖋 اگر عقل رشد کند انسان حسادت نمی‌کند.

🖋 کار شیطان در اینجا چیست؟

آنجا که بعضی از آدم‌ها بر سر مسئله‌ای اختلاف پیدا می‌کنند شیطان وارد می‌شود و این مسئله را بزرگ می‌کند و خیالات را در ذهن آنها پرورش می‌دهد و یک مسئله ژرف درست می‌کند حالا چه این مسئله درمورد غضب باشد یا شهوت.

🕋وَکذَٰلِک یجْتَبِیک رَبُّک وَیعَلِّمُک مِن تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ وَیتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیک وَعَلَیٰ آلِ یعْقُوبَ کمَا أَتَمَّهَا عَلَیٰ أَبَوَیک مِن قَبْلُ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبَّک عَلِیمٌ حَکیمٌ

و این چنین پروردگارت تو را برمی گزیند و از تفسیر خواب‌ها به تو می‌آموزد، و نعمتش را بر تو و بر آل یعقوب تمام می‌کند، چنانکه پیش از این بر پدرانت ابراهیم و اسحاق تمام کرد; یقیناً پروردگارت دانا و حکیم است. (۶)

⤴️ برگزیدن در عرب چند جور است.

🖋اجتبا از جبی یعنی جمع آوری کردن می‌آید.

🖋 می‌فرماید پروردگارت تو را جمع می‌کند برای خودش یعنی تو متفرق نیستی و تمام وجودت برای خداست.

این چنین شخصی مجتبی است که در قبلش غیرخدا هیچ محبتی نیست.

🖋 گاهی شیطان قلب شخص را تصرف می‌کند و وجود او تکه تکه است.

🖋 اگرانسان همه وجودش برای خدا شود، آیا دیگر از دنیا لذت می‌برد؟!!! بله لذت می‌برد.

در کنار زن و فرزند و و و …. در کنار این‌ها همه قلب او برای خداوند می‌تپد.

🖋در مورد حضرت ابراهیم ع

🕋قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکی وَمَحْیای وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

 

بگو: مسلماً نماز و عبادتم و زندگی کردن و مرگم برای خدا پروردگار جهانیان است (سوره انعام آیه ۱۶۲)

🖋 قلب بعضی‌ها فقط پر شده از شهوت و غضب.

🖋 و این جمع کردن گاهی وقت مشقت دارد یعنی چه؟!! مثلاً اینکه گاهی وقت باید از عزیزان خود دل بکنید، مثلاً برادران تو دشمنت می‌شوند مثل حضرت یوسف و برادرانش، و از پدر خود باید جدا شوید، و از شهر و زندگی خود جدا بیفتید ووو…

🖋 در مناجات شعبانیه آمده:

إلهی هَبْ لی کَمالَ الْانْقِطاعِ إلَیْک…

🖋این انقطاع گاهی سختی و بلا دارد، مریضی و فقر و مشکلات برای انسان است که او را خالص کند برای خدا.

🖋حضرت یوسف علیه السلام چقدر سختی کشید، در چاه افتاد، در زندان افتاد ووو…

🤲 همیشه اینطور دعا کنید:

خدایا ما را برای خودت تربیت کن که خالص برای تو باشیم.

(حالا هر چقدر که انسان استعداد دارد)

🖋 حالا که خدا تو را برگزیده یک چیزهایی به تو می‌دهد، ویعلمک من تأویل الاحادیث…

🖋 تأویل الاحادیث یک معنایش تعبیر خواب است ولی در اصل معنای گسترده‌تری دارد.

🖋 تأویل پیاده شدن یک امر ذهنی در خارج است.

مثلاً در اواخر سوره یوسف که برادران حضرت یوسف او را سجده کردند می‌فرماید این تأویل همان رویای من است.

یعنی خوابش پیاده شد در خارج.

یا مثلاً مفهوم صراط مستقیم در خارج چیست؟ تأویل آن در خارج ولایت امیرالمؤمنین ع است.

🖋 هر حادثه‌ای که در این عالم پدید می‌آید جزو احادیث است.

🖋 حضرت یوسف در زندان به دو مصاحب زندانی خود گفت. آیه ۳۷.

((قَالَ لَا یأْتِیکمَا طَعَامٌ تُرْزَقَانِهِ إِلَّا نَبَّأْتُکمَا بِتَأْوِیلِهِ قَبْلَ أَن یأْتِیکمَا ذَٰلِکمَا مِمَّا عَلَّمَنِی رَبِّی …))

گفت: هیچ جیره غذایی برای شما نمی‌آید مگر آنکه من شما را پیش از آمدنش از تأویل آن آگاه می‌کنم، این از حقایقی است که خدا به من آموخته است.

یعنی قبل از اینکه غذا بیاید می‌گویم چه نوع غذایی است.

🖋 و البته «من» تبعیضیه آورده است یعنی بعضی از احادیث را می‌تواند تأویل کند.

🖊اینکه ائمه علم غیب دارند در این آیه آمده است.

🖋 امیرالمؤمنین علیه السلام آنقدر احادیث تأویل کرده و از آینده خبر داده که چندین کتاب می‌شود.

⚠️نعمت خدا چگونه بر کسی تمام می‌شود؟

وقتی به کسی ولایت داده شود نعمت بر او تمام می‌شود.

«الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا»

امروز دین خود را کامل کردم و تمام کردم بر شما نعمت خود را…

روزی که امیرالمؤمنین علیه السلام به ولایت منصوب می‌شود، خداوند نعمتش را تمام می‌کند بر بندگانش.

⬅️روایت: کسی که ولایت ما به او داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است.

🖋 کسی که ولایت امیرالمؤمنین را نپذیرد نعمت خدا را قبول نکرده است.

🖋 کافران مولا، صاحب و آقا ندارند لذا توسل و ارتباط با ملکوت عالم هم ندارند.

🖋 زمانی که خداوند نعمتش را بر یوسف تمام می‌کند او می‌شود ولی الله و وقتی برادرانش که آل یعقوب‌اند ولایت او را بپذیرند می‌شوند اهل ولایت و نعمت بر آنها اینگونه تمام می‌شود، پس متفات است.

🖋 آن‌ها نمی‌دانستند که خداوند می‌خواهد نعمت را بر آنها تمام کند با قرار دادن امام برای آنها.

🖋 نعمت وقتی برای مردم تمام می‌شود که خدا برای آنها امام قرار می‌دهد.

🖋نعمتش را برای ابراهیم و اسحاق تمام کرد یعنی آنها را به مقام امامت و ولایت رسانید که در قرآن آمده است.

🖋 مگر خود حضرت یعقوب این مقام را ندارد؟!! ظاهراً این مقام را ندارد، چرا؟ چون می‌گوید نعمت خدا الان بر آل یعقوب به وسیله یوسف تمام می‌شود پس امامِ حضرت یعقوب ع هم حضرت یوسف ع است.

🖋علیم یعنی دانا و معنایش به حکیم نزدیک است، حکیم یعنی عالم به روابط بین اشیا.

🖋 پروردگار تو دانا و حکیم است که می‌داند چه کسی را امام قرار بدهد برای مردم.

⚠️این آیه ششم تعبیر خواب حضرت یوسف ع توسط حضرت یعقوب ع بود.

🕋لَّقَدْ کانَ فِی یوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آیاتٌ لِّلسَّائِلِینَ

بی تردید در یوسف و برادرانش نشانه‌هایی برای پرسش کنندگان است. (۷)

(این داستان احسن القصص است و ترتیبی که قرآن بیان می‌کند این داستان را خیلی زیبا و حیرت انگیز است که قصه با خواب یک کودک شروع می‌شود و الی آخر… که حالا تصویرسازی‌هایی قرآن می‌کند در آیات بعد که این برای انسان تعجب آور است)

🖋این سؤال کنندگان چه کسانی هستند؟!!

نه یهودی‌اند نه مشرکانند.

و اینجا نگفت در داستان یوسف، فرمود در یوسف و برادرانش.

سؤال کنندگان چه کسانی هستند؟؟

آن‌هایی که بعد از رسول الله گفتند:

چطور می‌شود رسول الله چیزی بگوید و اصحاب گوش ندهند!!!

 

چه شد که غصب خلافت کردند از امیرالمؤمنین؟!!

««حسد»»

🖋 برادران یوسف پیغمبرزاده هستند اما می‌خواهند امامی که محبوب پدرشان است را بکشند، همانطور که بعداز رسول الله می‌خواستند امیرالمؤمنین را بکشند و بخاطرهمین بود که ایشان امر به سکوت شدند و از خانه خارج نشدند.

🕋إِذْ قَالُوا لَیوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَیٰ أَبِینَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَهٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ

هنگامی که برادران گفتند: با اینکه ما گروهی نیرومندیم، یوسف و برادرش نزد پدرمان از ما محبوب‌ترند، و قطعاً پدرمان در گمراهی آشکاری است. (۸)

⤴️ روایت دارد که برادرش بنیامین بود.

🖋عصبه به گروهی می‌گویند که نسبت به هم تعصب داشته باشند، تعصب از عصب یعنی رگ و ریشه می‌آید، البته به معنای نیرومند هم هست.

چون یوسف و بنیامین کوچکتر از همه بودند و یعقوب ع آن‌ها را دوست داشت و اینها زحمت می‌کشیدند، گله داری می‌کردند ووو…

🖋می‌گویند به درستی که پدر ما در گمراهی آشکار است درحالیکه می‌دانستند پدرشان پیامبر است.

🖋 آیا می‌شود کسی به پیامبر بگوید گمراه است؟!! بله شد، در امت اسلام شد، در رزیه یوم الخمیس:

ابن عباس گفت: روز پنج شنبه؛ و چه روز پنج شنبه‌ای؛ بیماری رسول خدا صلی الله علیه وآله شدت یافت و گفت: اسباب نگارش برای من بیاورید تا برای شما نوشتاری بنگارم که بعد از آن، هرگز تا ابد گمراه نشوید. عمر خطاب گفت این مرد هذیان می‌گوید و کتاب برای ما کافی است.

🖋 آن‌هایی که پرسش می‌کنند که مگر می‌شود کسی از اصحاب به پیامبر خدا توهین کند؟ قرآن می‌گوید بله می‌شود.

حتی زمانی که حضرت یعقوب ع گفت من بوی یوسف را می‌شنوم گفتند: قَالُوا تَاللَّهِ إِنَّک لَفِی ضَلَالِک الْقَدِیمِ

گفتند: به خدا سوگند تو در همان خطا و گمراهی دیرینت هستی.

🖋 آن‌هایی که می‌گویند آیا می‌شود بزرگان امت دختر پیامبر خود را بکشند؟ بله شده است.

((آیات للسائلین است))

❗نکته: آیا حضرت یوسف خواب خود را برای برادرانش گفت؟ خیر، برادران هم هیچ اشاره‌ای به خواب یوسف نمی‌کنند، و گفتند یوسف و برادرش محبوب‌تر اند نزد پدر ازما.

یعنی بااینکه خواب را نمی‌دانستند اما بازهم حسادت کردند.

الحمدلله علی الولایه

دانلود فایل صوتی