۱۴۰۱-۲-۶ تفسیر سوره مریم آیات ۸۳-۸۷ جلسه ۱۳
بسم الله الرحمن الرحیم
(سه شنبه ۱۴۰۱/۲/۶) تفسیر سوره مریم (جلسه ۱۳)
موضوع ایات ۸۳ الی ۸۷: أَلَمْ تَرَ أَنَّآ أَرْسَلْنَا ٱلشَّیَٰطِینَ عَلَى ٱلْکَٰفِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا ﴿٨٣﴾ فَلَا تَعْجَلْ عَلَیْهِمْ ۖ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا ﴿٨۴﴾ یَوْمَ نَحْشُرُ ٱلْمُتَّقِینَ إِلَى ٱلرَّحْمَٰنِ وَفْدًا ﴿٨۵﴾ وَنَسُوقُ ٱلْمُجْرِمِینَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرْدًا ﴿٨۶﴾ لَّا یَمْلِکُونَ ٱلشَّفَٰعَهَ إِلَّا مَنِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحْمَٰنِ عَهْدًا ﴿٨٧﴾
روایت: هر کس فرمان کسی را بدون چون و چرا حتی در صورت مخالف فرمان خدا بودن اطاعت کند، می‌شود خدای او”
توزهم ازا….،” هز “و “از ” یک معنا دارد هر دو به معنای تکان دادن است. مثل اهتراز که تکان دادن پرچم را می گویند.
أَلَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّیَاطِینَ عَلَى الْکَافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا
آیا ندیدى که ما فرستادیم شیاطین را بر کافران تا بیازارندشان آزردنى (یا برانگیزندشان انگیختنى)(۸۳)
نکته: بر خلاف بسیاری از مفسرین، الم‌تر …. خیلی در قران داریم، ایا ندیدی؟ مثل،
أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ
آیا ندیدى چه کرد پروردگار تو به یاران (یا خداوندان) فیل (۱)
پیامبراکرم، سال عام الفیل، سال تولدش است
پیامبر اکرم، مشاهدات و مکاشفات دارد، غیر از متن قران که به او وحی می‌شود،
ایا ندیدی، یعنی مقام رویت است، پیامبر دیده است،
ایا ندیدی شیاطین که بر کافران می‌فرستیم، این را پیامبر دیده است، ما شیاطین را می‌فرستیم، خداوند می‌فرستد.
تفاوت توحید اسلام با توحید مسیحیت، مسیحیت فکر می‌کند شیطان در مقابل خداست و خدا را فقط خدای مهربانی می‌داند
اما در توحید اسلام خداوند هم ارحم الراحمین است هم اشد المعاقبین است، شیطان هم در مقابل خدا نیست
شیاطین اختیارشان دست خودشان نیست، ما شیاطین را می‌فرستیم منتها بر کافران یعنی چه؟ شیاطین را به سوی کافران می‌فرستیم تا تحریکشان کند و تحریک به چه چیز است؟ شیطان عدو مبین است،
أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ﴿۶۰﴾
اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید زیرا وى دشمن آشکار شماست،
با بنی آدم دشمنی دارد و تا بتواند می‌خواهد انها را خوار کند.
ما می‌فرستیم شیاطین را بر کافران که تحریکشان کند بر کار زشت.
در این قسمت سه نوع عذاب را برای کافران فرمود:
اول داخل در مال و اولاد که بوسیله مال و اولاد انها را عذاب می‌کند
دوم، سلطان است، که فرمود بر ضد انها می‌شوند
سوم، شیاطین است. که مطلب آن گذشت
با همینها خدا در این دنیا انها را عذاب می‌کند.
فَلَا تَعْجَلْ عَلَیْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا
پس مشتاب بر ایشان جز این نیست که می‌شماریم براى ایشان (شمردنى)(۸۴)
عجله نکن بر انها یعنی جه؟ یعنی مرگ انها را نخواه چرا؟ چون ما داریم انما نعدد لهم عدا…ما داریم
می‌شماریم، یعنی مرگ انها را نخواهید صبر کن، حساب کار انها دست ما است.
تو عجله می‌کنی بر مرگ انها عذاب انها کوتاه می‌شود.
روایت دارد می دانی چه چیز را! می‌شمارد خداوند چشم بر هم زدن، نفس کشیدن اینها را می‌شمارد.
آل عمران: وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ
و نپندارند آنان که کفر ورزیدند مهلت دادن ما را بدانان نکوییى براى ایشان جز این نیست که مهلت دهیمشان تا بیفزایند در گناه و ایشان را است عذابى خوارکننده (۱۷۸)
ما مهلت می‌دهیم اینها بیشتر گناه کنند.
علامه طباطبایی از آیه استفاده می‌کند هیچ وقت برای کسی نباید مرگ خواست حتی برای انسان کافر.
چرخ نظام عالم باید بچرخد.
طبق این آیه قران، مرگ برای کسی نمی‌خواهیم خدایا انها را هدایت کن و شر انها را بخودشان برگردان.
یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَى الرَّحْمَٰنِ وَفْدًا
روزى که گردآوریم پرهیزکاران را بسوى خداى مهربان میهمانانى (۸۵)
یکی از اهل معرفت نشسته بود پای منبر قاری قران این آیه را می‌خواند: نعره‌ای زد و گفت، یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَى الرَّحْمَٰنِ وَفْدًا.
کسی که پیش اوست کجا محشور می‌شود.
در جواب گفته‌اند: خداوند اسمایی دارد و هر کدام از اسماء خداوند اقتضایی دارند، درست است که همه اسماء به ذات دلالت می‌کنند اما هر کدام یک اقتضایی دارد.
یَا أَبَتِ لَا تَعْبُدِ الشَّیْطَانَ إِنَّ الشَّیْطَانَ کَانَ لِلرَّحْمَٰنِ عَصِیًّا
اى پدر من پرستش نکن شیطان را که شیطان است براى خداى مهربان نابفرمان (۴۴)
الحشر: کَمَثَلِ الشَّیْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنسَانِ اکْفُرْ فَلَمَّا کَفَرَ قَالَ إِنِّی بَرِیءٌ مِّنکَ إِنِّی أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِینَ
مانند شیطان گاهى که گفت به انسان کافر شو پس هنگامى که کفر ورزید گفت همانا من بیزارم از تو همانا من ترسم خدا را پروردگار جهانیان (۱۶)
پس شیطان نسبت به رحمان عصیانکار است اما از الله رب العالمین می‌ترسد چون هر اسمی اقتضایی دارد
محشور می‌شوند بسوی حضرت رحمان یعنی از اسمی بسوی اسم دیگر محشور می‌شوند مثلاً انسان متقی در دنیا با اسماء دیگر محشور است لذا ترسان است و در آخرت بسوی رحمان محشور می‌شود که دیگر خوف و ترسی نیست.
الی الرحمان وفدا،
وفد، گروهی را گویند که سواره برای زیارت و یا مهمانی می‌روند
روایت: مهمان را گرامی بدارید اگر چه کافر باشد.
امیرالمؤمنین ع به سلمان فرمود روی قبرت این را بنویس
وفدت علی الکریم بغیر زاد
من الحسنات والقلب السلیمِ
وحمل الزاد اقبح کل شیی
اذا کان الوفود علی الکریمِ
«بى آن که توشه‌اى از حسنات و کارهاى نیک و قلب سالم اندوخته باشم بر خداوند بزرگوار و کریم وارد شدم؛ زیرا هرگاه انسان بر شخصى بزرگوار وارد مى‌شود، زشت‌ترین چیزها آن است که زاد و توشه با خود ببرد.
در آخرت پذیرایی رحمان چطوری است، که به قلب بشری خطور نکرده است.
جناب ابن عربی می‌فرماید: انجا همه چیز حی و زنده است،
انجا همه چیزش با تو حرف می زند انس می‌گیرند.
بهشت آفرین یک چیز دیگر است.
روایت است وقتی مؤمن کامل می‌میرد بهشت بصورت گل به او می‌دهند، گل را پرت می‌کند و می‌گوید “این الرحمان ” این خالق الجنان”
روایت است: بهشت به سلمان مشتاق‌تر است تا سلمان به بهشت.
وَنَسُوقُ الْمُجْرِمِینَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرْدًا
و برانیم گنهکاران را بسوى دوزخ تشنگانى (۸۶)
سوق دادن، از عقب راندن است، مجرمان را
می رانیم از عقب بسوی جهنم تشنه.
وردا، تشنه
در ایات بالا بحث وارد را داشتیم دنبال آب می‌رود،
مجرمان را تشنه لب سوی جهنم می رانیم معلوم می‌شود اینها تشنه وارد جهنم می‌شوند از آب حوض کوثر نمی‌نوشند..
در دنیا و آخرت، در بهشت و جهنم انسان نیاز به غذا و آب دارد.
مریم
لَّا یَمْلِکُونَ الشَّفَاعَهَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِندَ الرَّحْمَٰنِ عَهْدًا
داراى شفاعت نیستند جز آن کو بگرفته است نزد خداوند مهربان پیمانى (۸۷)
این عهد، عهد ولایت و امامت است، که در آیه ۷۸ بحث آن گذشت
و امام هست که صاحب شفاعت است، فتح باب شفاعت بدست رسول الله است، و بعد از آن دیگران شفاعت می‌کند تا برسد به معلم و قران هم شفاعت می‌کند.
پدر در حق فرزند و…. شفاعت می‌کند ولی شفاعت کلیه برای رسول الله است.
روایت آخرین کسی که شفاعت می‌کند خود ارحم راحمین است
الحمدلله علی الولایه