۱۴۰۱-۱-۲۰ تفسیر سوره مریم آیه ۵۸ جلسه ۴
بسم الله الرحمن الرحیم
شنبه ۱۴۰۱/۱/۲۰ (تفسیر سوره مریم)
موضوع: آیه ۵۸
مریم
أُولَٰئِک الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِم مِّنَ النَّبِیینَ مِن ذُرِّیهِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِن ذُرِّیهِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَینَا وَاجْتَبَینَا إِذَا تُتْلَیٰ عَلَیهِمْ آیاتُ الرَّحْمَٰنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُکیا
اینانند که بخشید خدا بدیشان از پیمبران از فرزندان آدم و از آنان که سوار کردیم با نوح و از فرزندان ابراهیم و اسرائیل و از آنان که هدایت کردیم و برگزیدیم که هر گاه خوانده شود بر ایشان آیتهای خدای مهربان بیفتند سجده کنان و گریان (۵۸)
این آیه سجده دار است البته سجده مستحبی است
و ذکر سجده (: «لا إلهَ اِلاّ اللّه حَقّاً حَقّاً، لا اِلهَ اِلاّ اللّه ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلاّ اللّه عُبودِیهً وَ رِقّاً*
انبیایی که تا حالا شمرده شده ۱۰ نفر هستند (زکریا، یحیی، عیسی، ابراهیم اسحاق، یعقوب، موسی، هارون، اسماعیل، ادریس،
نکته، چرا نام این انبیاء را برده است؟
علامه طباطبایی فرمودند معمولاً قرآن مقدمهای میگوید و بعد از انبیاء یاد میکند ولی اینجا برعکس است از انبیاء یاد کرده است و بعد در آخر چیزی گفته است.
انعم الله….، نعمت داده خدا برایشان از نبیین از ذریه آدم، این نعمت، نعمت ولایت است.
.. الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ واتمت علیکم نعمتی..، نعمتی در غدیر خم ولایت را معرفی کرد فرمود نعمت خود را تمام کردم بر شما.
اینها کسانی هستند که نعمت داده یعنی ولایت داده و صاحب صراط مستقیم هستند در سوره حمد الفاتحه
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ
ما را به راه راست هدایت فرما (۶)
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ
راه آنان که برایشان نعمت دادی نه راه غضب شدگان و نه راه گمگشتگان (۷)
در سوره حمد میخوانیم راه کسانیکه نعمت دادی، اینها صاحب صراط مستقیم هستند.
آخر سوره طه:
قُلْ کلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحَابُ الصِّرَاطِ السَّوِی وَمَنِ اهْتَدَیٰ
بگو همگی چشم به راهند پس چشم به راه باشید زود است بدانید کیستند صاحبان راه راست و کیست آنکه هدایت یافت (۱۳۵)
صراط مال کسانی است که نعمت به انها بخشیدهای دیگران که مؤمن هستند هدایت شده به این راه هستند.
در نهج البلاغه:
قال (ع): «لا یقاس بآل محمد (ص) من هذه الامه احد و لا یسوی بهم من جرت نعمتهم علیه ابداً هم اساس الدین و عماد الیقین» (۱):
«احدی از مسلمین قابل قیاس با آل محمد (ص) نیست; و ریزه خوران نعمت اهل بیتبا آنان برابر نخواهند بود; چرا که آنان رکن دین و پایه یقینند»
الفاتحه
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ
راه آنان که برایشان نعمت دادی نه راه غضب شدگان و نه راه گمگشتگان (۷)
هدایت کن ما را به راه کسانی که نعمت بخشیدهای بدون اینکه بر انها غضب کردهای، و اینها صاحب عصمت هستند.
وَمِمَّنْ هَدَینَا وَاجْتَبَینَا…هدایت کردیم و برگزیدیم
نکته، اول فرمودمن النبیین از انبیاء، ایا غیر انبیاء هم جزو اینها میشود؟ بله
آیه قران: وَمَنْ یطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِک مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِمْ مِنَ النَّبِیینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِک رَفِیقًا ﴿۶۹﴾
و کسانی که از خدا و پیامبر اطاعت کنند در زمره کسانی خواهند بود که خدا ایشان را گرامی داشته [یعنی] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند (۶۹)
در این آیه غیر از نبیین سه گروه دیگر آورد صدیقین، شهداء، صالحین، اینها همان وَمِمَّنْ هَدَینَا وَاجْتَبَینَا هستند
اینها غیر از انبیاء هستن و صاحب ولایت هستند
در این آیه حضرت آدم و نوح را هم فرمود که با ۱۰ نفر میشود ۱۲. تن
این ذریه ها همه در دل هم هستند، ذریه اسراییل در دل ذریه ابراهیم است و ابراهیم از ذریه آدم
علتی دارد این ذکر خاص بعد از عام، است اینجا شاخه شاخه شده است چرا؟
علامه طباطبایی میفرماید چهار مرحله ذکر شده است یکی ذریه آدم، یکی حملنا مع نوح، یکی ذریه ابراهیم، یکی ذریه اسراییل.
چرا این چهار مرحله را جدا کرده این مرحله را فرمود و از هر کدام انبیاءی را ذکر کرد یک چیز میخواهد بگویید!!
در هر کدام از اینها انعم الله علیهم یک بابی به روی ایشان باز شده.
اول در ذریه آدم باب نبوت باز شده
دوم، در حضرت نوح باب رسالت باز شده چون قبل از حضرت نوح رسول نداریم
سوم در زمان حضرت ابراهیم باب امامت باز شده
چهارم در ذریه اسراییل، باب پادشاهی و حکومت باز شده.
اول ابراهیم و اسحاق و یعقوب و موسی و هارون را فرمود و بعد اسماعیل را آخر فرمود، چرا آخر بنی اسماعیل راگذاشت، از نسل پیامبر ما کسی بحکومت نرسید حق انها غصب شد.
پیامبر فرمود از نسل من کسی می اید که جهان را پر از عدل و داد میکند (الحدیث)
و بنی اسماعیل از حکومت سهم دارد سهمی که کل دنیا را تحت حکومت میگیرد
مِمَّنْ هَدَینَا وَاجْتَبَینَا، اینها چزو اولیاء الله هستند.
* آیاتُ الرَّحْمَٰنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُکیا*
چرا به سجده می افتند و گریه میکنند؟ به احترام ایات الهی.
به مؤمنین قران دستور میدهد،
وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّکمْ تُرْحَمُونَ
و چون قرآن قرائت شود همه گوش بدان فرا دهید و سکوت کنید، باشد که مورد لطف و رحمت حق شوید
اما انبیا در برابر آیات الهی با گریه به سجده می افتند
چرا گریه در سجده را فرمود؟
نکته هر چه معرفت انسان بالاتر برود ترس و گریه بیشتر و خشیت و خضوع و خشوع بیشتر شود.
إِنَّمَا یخْشَی اللّه مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ
ترجمه آیه به نثر: و از میان بندگان خدا، فقط دانشمندان خدا ترس هستند.
خشیت، ترازوی علم است.
هرچه ترس بیشتر، معرفت بیشتر است.
حضرت ابراهیم در سجده از دنیا رفت.
خداوند مباهات میکند به بندهای که در سجده بخواب میرود
میگوید: بنده من جسمش خسته است روحش پیش من است جسمش در حالت سجده است
گفتهاند یک سجده طولانی هر چقدر توانستید انجام بدهید
دو رکعت نماز بخوانید و سجده کنید هر چقدر توانستید طول بدهید
” سُجَّدًا وَبُکیا”
یک گریه برای درد است
دردت میگیرد و گریه میکنید
یک گریه برای ترس است
آدم وقتی خیلی بترسد گریه میکند.
یک گریه برای غم است
شما برای امام حسین ع نه دردی دارید
نه ترسی دارید گریه بر اثر غم و اندوه است
یک گریه برای شوق است از خوشحالی
در کل احساس در انسان وقتی خیلی غلیان میکند گریهاش میگیرد گریه هیجان احساس است
اینجا انبیاء گریه اشان برای چیست؟
جناب ابن عربی:
آیات رحمن خودش تاکید میکند بخاطر عذاب نیست اینها بخاطر شوقشان و آن ادراکشان که خداوند برای ما آیات فرستاده است گریه میکنند.
ما وقتی قرآن میخوانیم با دقت بخوانیم فقط این را دقت کنیم که خداوند دارد حرف میزند ببین خداوند به شما چه میگوید
اصلاً یک لذتی میبرید که دارد با شما حرف می زند
**
خدایا بحق قرآنت بحق پیامبرانی که
در قرآنت ستودی بحق مومنانی که در قرآنت
از آنان بخوبی یاد کردی قسمت میدهیم
مارا هم جزو مومنانت قرار بده
خدایا بحق پیغمبر و آل پیغمبر قسمت میدهیم
در دنیا و آخرت دست ما را از دامان محمد
وآل محمد کوتاه مفرما، امین
قلب ما را ظرف معارف قران قرار بده
الحمدلله علی الولایه