حدیث بیست و دوم
به شرح استاد محمد مهدی معماریان:
کب- قال جعفر بن محمد الصادق- و قد سألوه عن شىء لحقه فى الصلاه خر مغشیا علیه، فلما سرى عنه قیل له فى ذلک، فقال.
ما زلت أردد الایه على قلبى حتى سمعتها من المتکلم بها، فلم یثبت جسمى لمعانیه قدرته تعالى.
(قوت القلوب ابو طالب مکى ج ۱ ص ۱۰۰ ط مصر).
شیخ بهائى در اواخر کشکول (ص ۶۲۵ ط ۱) گوید:
و روى فى الکتاب المذکور عنه- یعنى روى العارف القاسانى فى تاویلاته عن الامام الصادق علیه الصلوه و السلام- انه خر مغشیا علیه فى الصلوه فسئل عن ذلک؟ فقال: ما زلت أردد الایه حتى سمعتها من المتکلم بها.
هزار و یک نکته، ص: ۵۶۶
نقل الفاضل المیبدى فى شرح الدیوان عن الشیخ السهروردى انه قال بعد نقل هذه الحکایه عن الصادق علیه السلام: ان لسان الامام فى ذلک الوقت کان کشجره موسى عند قول انى انا الله.
و هو مذکور فى الاحیاء فى تلاوه القرآن.
راقم حروف گوید حدیث شریف در کلمه پنجاه کلمات مکنونه فیض نیز روایت شده است و در حاشیه چاپ هند آن مرقوم است که آن آیه ایاک نعبد و ایاک نستعین است. و آنکه امام فرمود: حتى سمعتها من المتکلم بها، سرى غریب براى اهل سر است و در روایات دیگر نیز که معصوم مىفرماید آیات قرآن را از خداوند شنیدهام اینچنیناند مثلا شیخ- صدوق در حدیث دوم مجلس دوم امالى به اسنادش روایت مىکند عن هشام بن سالم و محمد بن حمران عن الصادق علیه السلام قال:
عجبت لمن فزع من اربع کیف لا یفزع الى اربع: عجبت لمن خاف کیف لا یفزع الى قوله «حسبنا الله و نعم الوکیل» فانى سمعت عز و جل یقول بعقبها فانقلبوا بنعمه من الله و فضل لم یمسسهم سوء.
و عجبت لمن اغتم کیف لا یفزع الى قوله «لا اله الا انت سبحانک انى کنت من الظالمین» فانى سمعت الله عز و جل یقول بعقبها فنجیناه من الغم و کذلک ننجى المؤمنین.
و عجبت لمن مکر به کیف لا یفزع الى قوله «أفوض أمرى الى الله ان الله بصیر بالعباد» فانى سمعت الله عز و جل یقول بعقبها فوقیه الله سیئات ما مکروا.
و عجبت لمن اراد الدنیا و زینتها کیف لا یفزع الى قوله «ما شاء الله لا قوه الا بالله» فانى سمعت الله عز و جل یقول بعقبها ان ترن أنا اقل منک مالا و ولدا فعسى ربى أن یؤتینى خیرا من جنتک و عسى موجبه.
حدیث سیزدهم کتاب فضل قرآن کافى (ج ۲ ص ۴۴۰
هزار و یک نکته، ص: ۵۶۷
معرب) باسناده عن الزهرى قال: قال على بن الحسین علیهما- السلام: لو مات ما بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد أن یکون القرآن معى. و کان علیه السلام اذا قرأ «مالک یوم الدین» یکررها حتى کاد أن یموت.
سید بن طاوس حدیث مذکور را در فلاح السائل چنین نقل فرموده است:
فقد روى ان مولانا الصادق علیه السلام کان یتلوا القرآن فى صلوه فغشى علیه، فلما أفاق سئل ما الذى اوجب ما انتهت حالک الیه؟ فقال علیه السلام ما معناه: ما زلت اکرر آیات القرآن حتى بلغت الى حال کأننى سمعتها مشافهه ممن انزلها على المکاشفه و العیان، فلم تقم القوه البشریه بمکاشفه الجلاله الالهیه.