أَدّبُ المُریدِ مَعَ شَیخِه

رساله ی إلحاقی

أَدّبُ المُریدِ مَعَ شَیخِه 

شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد

که چند سال به جان خدمت شعیب کند

ترجمه و تعلیق

استاد محمد مهدی معماریان

رساله ی إلحاقی

أدَبُ الُمُریدِ مَعَ شَیخِهِ

فی الکََتاب

الوَصَایَای شَیخُ الاَکبَر محیَی الدّین بن عربی

من الکتاب

النَّصره َالنَّبویَّه لاهل الطّریقه الشّاذلیه

تألیف

شیخ استاد مصطفی بن اسماعیل حبشی المدنی

بسم الله الرحمن الرحیم

این وجیزه ترجمه رساله ی الحاقی در آخر کتاب الوصایای  شیخ اکبر محیی الدین بن عربی است به نام «ادب المرید مع شّیخه من الکتاب النصره النبویی لاّهل الطّریقه الشّاذ لیه»,تالیف شیخ استاد مصطفی بن اسماعیل حبشی المّدنی,همراه تعلیقاتی از حقیر.

قال القطب العارف بالله تعالی سیدی الشیخ عبد الوهاب الشّعرانی رضی الله تعالی عنه،در  کتاب النّفحات القدسیّه:بدان «خدایت رحمت کناد»که هیچ کسی به حالت شریفی نرسید مگر با ملاقات مشایخ طریقت و رعایت ادب با آنان و ملازمت خدمت ایشان .و این بدان سبب است که راه و روش این قوم یعنی عارفان بالله روشی پنهان و غیر محسوس است که نمی توان آن را پیمود مگر با قلب و انقیاد آن در تحت حکم مربی.

تعلیقه:یعنی برای وصول به مقامات عالیه تنها عبادات و ریاضات ظاهری کفایت نمی کند بلکه سالک باید قلبش در تحت حکم ولیّی از اولیا در آید و با تسلیم قلب در برابر احکام ولایت می توان به مقامات خاصان راه پیدا کرد و الّا نهایت خاصیت ریاضات و عبادات بروز برخی کرامات نفسانی است که آن هم بدون داشتن مرشدی کامل،خود از اسباب هلاکت است چنانچه در داستان بلعم باعورا و سامری بدان اشاراتی رفته است.

اما عدم وصول به مقامات اولیاء بدون ولایت مرشدی کامل در آیه:«فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّى یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً »تصریح شده است.(سوره نساء آیه ۶۵).

متن:و شیخ محیی الدین رضی الله تعالی در باب اسرار القوم از کتاب فتوحات مکیه ذکر کرده است که:هنگامی که مرید با پیر خود صادق باشد،هر کدام از آن ها شاگرد دیگری است از وجهی ،و استاد است از وجهی ،زیرا آنچه بر پیرو استاد مفتوح می گردد،به برکت صادق مرید است،و هر چه به انسان برسد بر اثر وساطت دیگری ،آن واسطه بمنزله استاد است.

تعلیقه:بسیاری از فتوحات که به مشایخ طریقت دست می دهد بر اثر سئوال و طلب مریدان است.خاصه مرید صادق ،و این مرید بمنزله ی واسطه ی فیض است برای استاد پس  ازوجهی استادِاستادِ خویش است.

متن:قال الشیخ الاکبر قدس سره الانوار:اگر مریدی قبل از وصول به مقام استادش بمیرد،بر استاد واجب است که نازل شود به مرتبه مرید و عمل کند بجای او تا به وصال نائل شود و آن را در قبر بر مرید بپوشاند و کاملش نماید تا مرید کامل برانگیخته شود.

تعلیقه:البته این مطلب در مورد استاد کامل است زیرا کاملان را در برزخ نیز دستگیری و ارشاد است و مریدان خود را در برازخ نیز به طرف کمال سوق می دهند مثل استاد کامل ما حضرت شیخ نجم الدین طبری آملی حفظه الله تعالی و ادام الله ظله .

متن:ثم قال شعرانی :و کسی که با پیران راه مصاحب شود و حرمت آنان نگاه ندارد از فوائد و برکات نظر آنان محروم می شود و اثری از آنان در او ظاهر نمی شود اگرچه آن مرید خود را به تکلیف اندازد.زیرا افعالش تکذیب کننده اوست.

تعلیقه:مولای ما در این باره فرموده است:سرمایه ی راهرو حضور و ادب است

و ملای رومی می گوید:

از خدا خواهیم توفیق ادب       بی ادب محروم ماند از لطف رب

تمام این راه ،حفظ ادب مع الله است.

ادامه رساله در کتاب سه رساله عرفانی از سه عارف ربانی.