مصیبت یوسف

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله تبارک و تعالی:
«ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَیتُهَا الْعِیرُ إِنَّکُمْ لَسَارِقُونَ»
در داستان حضرت یوسف (ع) وقتی برادران یوسف بنیامین را به مصر بردند وقت برگشت حضرت یوسف پیمانه سلطنتی را در بار بنیامین نهاد تا بدین وسیله او را در نزد خویش نگه دارد پس بانگ بر آوردند که «أَیتُهَا الْعیرُ إِنَّکُمْ لَسارِقُون» ای کاروانیان شما دزدید.
در مورد کلمه «الْعیرُ» بهاءالدّین خرمشاهی نوشته: «ابن منظور» می نویسد «الْعیرُ» به فتح عین یعنی خر اعم از اهلی یا وحشی… وگفته اند یعنی قافله حمیر (قافله متشکل از خر) وسپس بر اثر کثرت استعمال به هر قافله ای «الْعیرُ» می گویند و گویی«عِیر» جمع «عَیر» است. پایان کلام
درست است که «الْعیرُ» به معنی کاروان است لکن در این تعبیر قرآنی ظرافتی نهفته است چون اصل «الْعیرُ» به معنی الاغ است لذا «أَیتُهَا الْعیرُ» به یک معنی می شود ای الاغ ها شمایان دزد هستید.
و در روایت است که مراد حضرت یوسف این بود که شما یوسف را از پدرش دزدیدید وگرنه آنها پیمانه سلطنتی را ندزدیده بودند.
و چون برادران یوسف بدون بنیامین نزد حضرت یعقوب برگشتند و ماجرا را بازگو کردند حضرت یعقوب بسیار غمگین شدند قرآن کریم می فرماید: «وَتَوَلَّىٰ عَنْهُمْ وَقَالَ یا أَسَفَىٰ عَلَىٰ یوسُفَ وَابْیضَّتْ عَینَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظِیمٌ»
یعنی از آنان روی گردان شده و می گفت: «یا أَسَفَىٰ عَلَىٰ یوسُفَ» و چشمانش از اندوه سفید شد در حالی که سینه اش پر اندوه بود.
در این جا نکته ای هست و آن این که با گذشت چند دهه از فقدان یوسف وقتی مصیبت فقدان بنیامین پیش آمد باز یعقوب بر یوسف تأسف می خورد و برای یوسف گریه می کرد و یوسف یوسف می کرد.
و منبع قرآنی کلام أباعبدالله الحسین گویا همین آیه است که به حضرت سکینه از حنجره بریدۀ أباعبدالله خطاب رسید
شیعتی مهما شربتم ماءِ عذب فاذکرونی
أو رأیتم بقتیلٍ أو شهید فاندبونی
یعنی
ای شیعیان من هرگاه آب گوارایی نوشیدید به یاد من باشید و هرگاه کشته یا شهیدی دیدید برای من نوحه سر کنید
یعنی همان گونه که یعقوب در مصیبت فقدان بنیامین بر یوسف گریه می کرد و تأسف می خورد شما هم هرگاه قتیل یا شهیدی دیدید بر من گریه کنید و نوحه سر دهید.

وَالسَّلامُ عَلَیکَم وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ

(از نوشته جات استاد بزرگوار /دفتر خلسات
خلسه ۶)

سایت ادبستان معرفت-استاد محمد مهدی معماریان ساوجی.