۱۴۰۰-۱-۲۸ تفسیر سوره مریم جلسه ۲
بسم الله الرحمن الرحیم
شنبه ۱۴۰۰/۱/۲۸
موضوع : تفسیر سوره مریم آیات ۶ تا ۱۰
یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا ﴿۶﴾ یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِیًّا ﴿٧﴾ قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیًّا ﴿٨﴾ قَالَ کَذَٰلِکَ قَالَ رَبُّکَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُکَ مِن قَبْلُ وَلَمْ تَکُ شَیْئًا ﴿٩﴾ قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّی آیَهً ۚ قَالَ آیَتُکَ أَلَّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَیَالٍ سَوِیًّا ﴿١٠﴾
جناب ابن عربی : خواص دو کلمه شریفه و کریمه و عظیمه ”حمعسق” و” کهیعص” بسیارست، این دو کلمه انقدر فایده دارند نه تحت حفظ من در می اید و نه در تحت فکر
وارد شده وقتی امیرالمومنین ع از امری ناراحت میشد سر خود را به آسمان بلند میکرد و اینگونه می گفت :
《 کهیعص اعوذ بک من الذنوب التی تزیل النعم و اعوذ بک من الذنوب التی بما ترید الاعداء و اعوذ بک من الذنوب التی تحبس غیث السماء 》و هو دعاء مجرب عند الکرب.
پناه می برم به تو از گناهانی که نعمتها را زایل میکند
پناه می برم به تو از گناهانی که اراده کردی به ان دشمنان را
پناه می برم به تو از گناهانی که باران آسمان را حبس میکند
جناب ابن عربی می فرماید دعایی است در گرفتاری مجرب است
برکات کهیعص در خود سوره مریم دیده میشود….
حضرت زکریا از چه چیز می ترسید بخاطر موالی خود؟
….وَلَا یَزَالُونَ مُخْتَلِفِینَ
و پیوسته اختلافکنندگان باشند(۱۱۸)
إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ ۚ وَلِذَٰلِکَ خَلَقَهُمْ ۗ وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ
مگر آنکه رحم کند پروردگار تو و برای این بیافریدستشان و تمام شد سخن پروردگار تو که همانا پُر سازم دوزخ را از جنیان و مردم همگی (هود-۱۱۹)
ریشه اختلاف در عالم دو چیز است ، یاجهل است و یا نفس است.
واینجا استثنا اورد ، الا ، کسیکه رحم کند پروردگار تو،پس آن شخص نه جاهل و نه نفس پرست است.
وقتی اختلاف دارند پس امام می خواهند ، حضرت زکریا از این می ترسید تا هستم من امام و حجت بر انها هستم ، من نباشم هرکسی ساز خودش رامیزند پس ولیی می خواهند که مرحوم رحمت تو باشد.
ولذلک خلقهم
اصلا افریده شده اند برای همین یعنی اطاعت امام
یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا
که ارث برد از من و ارث برد از خاندان یعقوب و بگردانش پروردگارا پسندیده(۶)
بعد از خودش حضرت زکریا وارث میخواست وارث خود ووارث آل یعقوب ارث شخصی و ارث معنوی
و در سختیهایی که بعداز زکریا در کار است فرمود در سختیها او را راضی قرار بده ودر مقدرات خود
یَا زَکَرِیَّآ إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَىٰ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِیًّا
ای زکریّا همانا مژده دهیمت به پسری که نامش یحیی است قرار ندادیم برایش پیش از این همنامی(۷)
در قران اسم ۲۷ تن از انبیا امده و فقط چند تن از انبیا هستند که خداوند در وحی اسم انها را صدا میزند و بیشترین خطاب مربوط به حضرت موسی است چون کلیم الله است.
غلام یعنی پسر بچه است ،و اسم او یحیی است و قرار ندادیم برای او از قبل هم نامی
الاسماء تنزل من السماء ، اسماء از اسمان نازل میشود.
اینکه نام را خدا قرار می دهد ایا برای همه است یا فقط برای افراد برگزیده است
روایت در قیامت افراد را به اسم مادرشان صدا میزنند مگر شیعیان ما را که به اسم پدرشان صدا می زدند ؟ چرا
روایت ، مومنین باهم برادر هستند از پدر و مادر ، مادرشان رحمت است و پدرشان نور است،
خداوند از روی رحمت به اسم مادر می خواند ولی شیعیان ما را از روی نورشان چون پدر انها از نور است و این نور ولایت است نورهم یسعی بین ایدیهم و…
ممکن است طرف را در قیامت به اسمی صدا بزنند که اسم دنیایی او نباشد،
روایت است کسی که برای خدا علم می اموزد و برای خدا عمل میکند وبه دیگران برای خدا تعلیم می دهد فرشتگان خدا او را در ملکوت آسمانها به نام عظیم می خوانند.
یحیی از حیات است ، لم نجعل له من قبل سمیا
عجیب است یحیی که از حیات است در دنیا ذبح میشود.
علامه طباطبای می فرماید سمیاً ممکن است بمعنی هم شان باشد
ایه قران :هل تعلم له سمیّاً ،
ایا می دانید و خبر داری برای خدا سمیّ هم شانی می شناسی!
در بنی اسراییل اسم یحیی نبوده
در تشابهات امام حسین و حضرت یحیی
در عرب حسن داشتیم ولی حسین نداشتیم.
یحیی چه شانی دارد که مثل او قبلا نبوده.در بعد خواهیم گفت
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیًّا
گفت پروردگارا چگونه باشدم پسری و بوده است زنم نازا و بدرست رسیده‌ام از پیری خشکیدگی را(۸)
انسان در پیری رطوبت بدنش خشک میشود و حضرت زکریا فرمود من به خشکی رسیدم و آب نطفه ندارم زن من هم نازاست .
در کتاب غصن اوردیم ، بین زکریا و حضرت ابراهیم تشابهاتی است ، هر دو همسرانشان نازا بودند و در پیری فرزند دار شدند و به هر دو بشارت داده شده به فرزند دار شدن در بشارت حضرت ابراهیم ع برای انها اسم نبرده با صفت اورده
حضرت اسماعیل را حلیم و و حضرت اسحاق را علیم گفت.
نکته چرا حضرت زکریا از استجابت دعای خود تعجب کرد وگفت هم پیرم و هم همسرم نازاست وقتی اجابت شد!!،؟
هروقت حضرت زکریا حضرت مریم را می دید در محراب غذاهایی نزد او بود که بدون واسطه می رسید و
باخود گفت چه خوبست منهم بدون واسطه فرزند بخواهم ، خدا به او فرمود ما به واسطه خودتت می دهیم تعجب او از این بود که واسطه خودش بود چون در دعا گفته بود
وهب لی من لدنک از نزد خودتت ..
قَالَ کَذَٰلِکَ قَالَ رَبُّکَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُکَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَکُ شَیْئًا
گفت بدینسان گفت پروردگار تو آن است بر من آسان و همانا آفریدمت پیش از این و نبودی چیزی(۹)
لیس کمثله شیء
چون شیء نبودند بعداً شیء شدند
ایا میشود به خدا شیء گفت؟
روایت : خداوند شیء است به حقیقت شیء بودن
اصل تو را از هیچ چیز افریدم حالا عاجزم از تو چیزی بیافرینم؟
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِیٓ آیَهً ۚ قَالَ آیَتُکَ أَلَّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَیَالٍ سَوِیًّا
گفت پروردگارا بگذار برای من آیتی گفت آیت تو آنکه سخن نگوئی با مردم سه شب تمامی(۱۰)
در اینجا دو نکته است ! چرا حضرت زکریا ایت خواست؟درحالیکه مریم آیت نخواست
نکته دوم، چرا ایت او را این قرار دادند
گوئیم چون برای حضرت زکریا ندا بود از راه دور بود می خواست ببیند دریافتش درست است یا خیر؟
مکاشفات مراتب دارد.
معمولا چیزی به قلب انسان ندا میشود کنار ان نشانه می گذراند با تحقق نشانه می گفت درست گرفته ام من
ایت او این بود الا تکلم الناس ثلاث لیال سویا
با مردم سه شبانه روز نمی توانی حرف بزنی ولی ذکر می گفت
روایت است زبور را تلاوت میکرد.وذکر خدا میگفت اما با مردم نمیتوانست تکلم نماید
الحمدلله علی الولایه