۱۴۰۱-۱-۲۹ تفسیر سوره مریم آیات ۶۹-۷۲ جلسه ۹
بسم الله الرحمن الرحیم
دوشنبه ۱۴۰۱/۱/۲۹ (تفسیر سوره مریم)
موضوع: ایات ۶۹ الی ۷۲) (جلسه ۹)
مریم: ثُمَّ لَنَنزِعَنَّ مِن کُلِّ شِیعَهٍ أَیُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمَٰنِ عِتِیًّا
سپس البته برگیریم از هر گروهى هر کدام را از ایشان که سختتر است بر خداى مهربان در سرکشى (۶۹)
یکی یکی از اینها جدا میکنیم برای جهنم
مریم: ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِینَ هُمْ أَوْلَىٰ بِهَا صِلِیًّا
سپس ما هر آینه داناتریم بدانان که سزاوارترند بدان چشیدن را (۷۰)
نکته (در مورد ارتباط این آیه با آیه بعد است، اول فرمود ما داناتریم به آنکه عذاب را میچشد تا آیه بعد که میفرماید همگان داخل آتش میشوند مومنان ترسان نشوند
مریم: وَإِن مِّنکُم إِلَّا وَارِدُهَا کَانَ عَلَىٰ رَبِّکَ حَتْمًا مَّقْضِیًّا
و هیچ کس از شما نیست مگر [اینکه] در آن وارد مىگردد. این [امر] بر پروردگارت حکمى قطعى است. (۷۱)
اینجا ضمیر از غایب به حاضر رفته است در آیات قبل، هم، فرمودند اما اینجا وَإِن مِّنکُم، از شما، این ضمیر به چه کسی بر میگردد. ایا به مؤمنین میگوید “شما” یا به کفار میگوید شما؟
در آیه ۶۶ مریم: وَیَقُولُ الْإِنسَانُ أَإِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَیًّا
و گوید انسان آیا هر گاه بمردم هر آینه بزودى برون آورده میشوم زنده (۶۶)
در این آیه انسان را میگوید، چرا گفت انسان،
ان منکم به انسان برمی گرد، و این خوف دارد، چون، وعده حتم پروردگار است.
در آیه قبل به مؤمنین دلداری داده، میگوید ما داناتریم،
در این آیه میفرماید همه وارد جهنم میشوید.
نکته (وارد جهنم شدن غیر از چشیدن عذاب است.
در آیه قبل فرمود، ما بهتر می دانیم، خداوند حواسش است فکر نکنید هر کس میرود انجا عذاب را میچشد، اینطور نیست.
وان منکم مؤمن و کافر را در بر میگیرد.
مریم: ثُمَّ نُنَجِّی الَّذِینَ اتَّقَوا وَّنَذَرُ الظَّالِمِینَ فیها جِثِیًّا
پس میرهانیم آنان را که پرهیزکارى کردند و بگذاریم ستمگران را در آن به زانو درآیندگان (۷۲)
هم ظالمین و هم متقی را میگوید، این منکم به انسان برمیگرد.
دربین مفسرین اختلاف است، إِلَّا وَارِدُهَا…وارد میشوید یعنی چه؟ یعنی داخل جهنم میشوید،
راغب اصفهانی میگوید: اصل کلمه وارد به معنی کسی که دنبال آب میرود، بعد بر اثر کثرت استعمال هر کسی دنبال هر چه برود با او، وارد گفته میشود، در فارسی کسی در کاری مهارت دارد می گویند وارد است.
آیه قران در سوره یوسف
وَجَاءَتْ سَیَّارَهٌ فَأَرْسَلُوا وَارِدَهُمْ فَأَدْلَىٰ دَلْوَهُ قَالَ یَا بُشْرَىٰ هَٰذَا غُلَامٌ وَأَسَرُّوهُ بِضَاعَهً وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِمَا یَعْمَلُونَ
و بیامد کاروانى پس فرستادند وارد خویش را پس سرازیر کرد دلو خود را و گفت مژده باد اینک تازه پسرى و نهانش داشتند کالایى براى سوداگرى و خدا داناست بدانچه میکنند (۱۹)
وارد را فرستاد دلو را در آب انداخت، برخی میگویند وارد به معنی داخل نیست.
در مورد حضرت موسی ع — وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْیَنَ
هنگامی که موسی وارد آب مدین شد، یعنی اشراف پیدا کرد جایی رفت که آب را دید.
لذا می گویند وارد به معنای داخل نیست چرا؟ ایاتی در قران داریم که این نظریه را میگوید، پیش جهنم وارد میشوند یعنی حضور پیدا میکنند نه داخل میشوند،
اما آیاتی دیگر ورود معنی دخول میدهد
سوره انبیاء: لَوْ کانَ هؤُلاءِ آلِهَهً ما وَرَدُوها وَ کُلٌّ فیها خالِدُونَ [۹۹]
اگر اینها معبودهاى حقّى بودند، هرگز وارد دوزخ نمىشدند، درحالىکه همگى در آن جاودانه خواهند بود
خدایان بودند وارد جهنم نمیشوند، به معنی داخل است.
هود: یَقْدُمُ قَوْمَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ
فرعون پیشوا شود قوم خویش را روز قیامت پس درآوردشان در آتش و چه زشت آبشخورى است فرود آمده بر آن (۹۸)
بحث مهم در نزد برخی مفسرین، ورود به معنی دخول نیست، وارد یعنی اشراف پیدا میکنند، نزد جهنم حاضر میشوند،
نکته، دخول در مقابل خروج است،
علامه طباطبایی میگوید، ورود در مقابل صدور است مثل واردات و صادرات
دلیل قرانی داریم، و ان منکم الا واردها…
هیچ کدام نیست مگر که وارد جهنم میشوند یعنی اشراف پیدا میکند آیه بعد ۷۲
ثُمَّ نُنَجِّی الَّذِینَ اتَّقَوا وَّنَذَرُ الظَّالِمِینَ فیها جِثِیًّا
اینجا گوییم ورود یعنی دخول چون باید رفته باشد که رها کند درجهنم ظالمین را آیه بعد بیان میکند اینجا ورود به معنی دخول است،
راه ورود به بهشت از جهنم میگذرد یعنی چه؟ یعنی باید این مسیر را بسلامت رد بشوید تا وارد بهشت بشوید.
حتم آن گذشته است، بر پرودگار تو واجب است، چه کسی واجب کرده؟ خودش
وقتی خداوند بر خودش واجب میکند یعنی در نفس عالم وجود دارد مثل ۴=۲×۲ که امری وجوبیست
وارد جهنم میشود حَتْمًا مَّقْضِیًّا است، هیچ راهی ندارد اما ثم ننجی…یعنی همه داخل میشوند.
و خداوند نجات میدهد مؤمنین را و نذر الظالمین
ظالمین تنها گذاشته میشوند در پشت و باطن آیه میفرماید متقی شفیع و مولا و صاحب دارند، و ظالمین تنها هستند.
ننجی الذین التقوا
روایت: صدیقه طاهره وقتی می اید برای شفاعت مثل مرغی که از بین سنگ ریزهها دانه را جدا میکند محبان خود را جدا میکند.
هر کس متقیتر است زودتر نجات پیدا میکند.
صراط که در آیه هست، کشیده شده روی جهنم است، باید از جهنم رد شوید تا وارد بهشت بشوید. طرف باید مسیر را رد کند تا به بهشت برسد.
از امام معصوم پرسش شد، ایا شما هم رد میشوید؟ فرمود بله ما وقتی عبور میکنیم جهنم خاموش است. جزناها وهی خامده
روایت: کسانیکه عبور میکنند مختلف هستند، بعضیها مثل برق ردمیشوند بعضیها مثل باد صرصر، بعضیها مثل اینکه بر اسب سوار میشوند بعضیها پیاده و بعضیها سینه خیز، وبعضی ها گیر میکنند.
چه کاری انجام بدهیم برای عبور از این مرحله خوب رد بشویم
روایت نبوی. رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله: أثبَتُکُم قَدَما على الصِّراطِ أشَدُّکُم حُبّا لأِهلِ بَیتی.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: پایدارترین شما بر صراط، کسى است که محبّتش به اهل بیت من بیشتر باشد.
روایت: آخر زمان کسی مؤمن از دنیا میرود فرشتهها تعجب میکنند.
در حساب و کتاب مواقفی است، از دمیدن به خاکستر سؤال میشود…
اما راهی است که خیلی سبک می کند پرونده را و آن این است بگویید،
خدایا: من از هر حقی که بر بندگان تو داشتم گذشتم خدایا تو هم بگذر روایت دارد اینطور باشید بی حساب و کتاب وارد بهشت میشوید.
عدهای هستند از جانب خدا نجات دهنده هستند و الهی هستند.
روایت: رسول خدا ص فرمودند: من وعلی کنار صراط میایستیم هر کسی بخواهد رد بشود از روی صراط
جهنم خطاب میکند علی جان از من فاصله بگیر
نور تو لهیب مرا خاموش میکند هر کس میخواهد رد بشود از صراط امیرالمؤمنین ع میگوید جهنم به این کار نداشته باش این از دوستان ماست و دیگری را میگوید بگیرش این را از دشمنان ماست
جهنم مثل یک عبد گوش به فرمان امیرالمؤمنین ع است
“امروز زندهام به ولای تو یا علی
فردا به روح پاک امامان گواه باش”
این روایت را یادتان نرود:
حدیث قدسی فرمود: که اگر تمام انبیاء مرسل
و فرشتگان مقرب اجتماع کنند در بغض علی ع من همه را به آتش جهنم
خواهم سوزاند
. یعنی بخاطر علی کوتاه نمیآیم
خدایا بولایت امیرالمؤمنین ع قسمت میدهیم به محبت امیرالمؤمنین ع قسمت میدهیم مارا در این شبها جزو آزاد شدگان از آتش جهنم قرار بده
حدیث: خداوند میفرماید:
به آتش جهنم خواهم سوزاند کسی که عصیان علی کند اگر چه اطاعت من کندو به بهشت خواهم برد کسی را که اطاعت علی کند اگر چه معصیت من نماید
این حدیث از اهل سنت هم روایت شده است
خدایا به حرمت امیرالمؤمنین ع به حرمت اولاد معصومین ع امیرالمؤمنین ع قسمت میدهیم ما و دوستانمان ذریه ما اهل وعیالمان وابستگانمان
غریق رحمت خود بفرما از خطاهای ما بگذر مارا ثابت قدم بروی صراط بدار
خدایا امام زمانمان را از ما راضی و خشنود بگردان فرج اورا نزدیک بگردان خدایا ما را اهل قرآن قرار بده اهل ولایت قرار بده
الحمدلله علی الولایه