۱۴۰۳-۱۲-۲۴ تفسیر سوره یوسف جلسه ۸

((بسم الله الرحمن الرحیم))

🌛تفسیر قرآن در ماه مبارک رمضان 🌜

🤲🏻خدایا توفیقی ده ما را که در مورد قرآن تو کوتاهی نکنیم و سهم و بهرهٔ ما را از قرآنت بیش از این قرار ده.

((وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ))

جمعه ۱۴۰۳/۱۲/۲۴، جلسه (۸)

🧿موضوع: تفسیر سوره یوسف (آیات ۳۱ الی ۳۴)

⬅️نکاتی در مورد آیات قبل: در آیه ۲۴ که فرمود سوء و فحشاء را از یوسف دور کردیم، سوء همان قتل و درگیری است و فحشاء مربوط به زناست.

🖋 زلیخا به شوهرش گفت جزای کسی که اراده سو به اهل تو دارد چیست!!! نگفت اراده فحشا دارد!!! گفت جزای کسی که بخواهد به زور به همسر تو تجاوز کند چیست؟

🖋 در آیه ۲۴ زلیخا یوسف را زور کرد به گناه و یوسف هم می‌خواست با زور زلیخا را از خود دور کند.

🖋یک مطلب درمورد آیه ۲۹، سه بار ضمیر «تو» مؤنث بکار رفته «لذنبک، آنک، کنت» و سه تا گناه اتفاق افتاده اول تقاضای مراوده، دوم برخورد و درگیری و دعوا با یوسف و سوم تهمت زد به حضرت یوسف و گفت او می‌خواست به من تجاوز کند.

❗نکته درمورد آیه ۳۰ اینکه شغف به معنای شکافتن قلب است، اما بعضی گفته‌اند شغف به معنای حجاب هم هست، احاطه پیدا می‌کند، حب یوسف او را محجوب کرده است و او غیر از یوسف چیزی نمی‌بیند و تمام ذهن او را یوسف پر کرده بود.

🕋یوسف

فَلَمَّا سَمِعَتْ بِمَکرِهِنَّ أَرْسَلَتْ إِلَیهِنَّ وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّکأً وَآتَتْ کلَّ وَاحِدَهٍ مِّنْهُنَّ سِکینًا وَقَالَتِ اخْرُجْ عَلَیهِنَّ فَلَمَّا رَأَینَهُ أَکبَرْنَهُ وَقَطَّعْنَ أَیدِیهُنَّ وَقُلْنَ حَاشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنْ هَٰذَا إِلَّا مَلَک کرِیمٌ

پس هنگامی که بانوی کاخ گفتار مکرآمیز آنان را شنید به مهمانی دعوتشان کرد، و برای آنان تکیه گاه آماده نمود و به هر یک از آنان کاردی داد و به یوسف گفت: به مجلس آنان در آی. هنگامی که او را دیدند به حقیقت در نظرشان بزرگ یافتند و دست‌هایشان را بریدند و گفتند: حاشا لله که این بشر باشد! او جز فرشته‌ای بزرگوار نیست. (۳۱)

🖋مکر زنان اشرافی مصر این بود که این حرفها را می‌زدند تا زلیخا را خراب کنند و از روی دلسوزی نبود و در بین زنان درباری فخرفروشی رسم است.

اینجا هم که زلیخا مراسم مهمانی را آماده می‌کند خودش کید و حیله است.

🖊زنان در حال پوست گرفتن ترنج بودند و زلیخا عمداً یوسف را صدا زد که توجه‌ها جلب او شود، وقتی زن‌های مصری حضرت یوسف را دیدند او در چشم آنها بزرگ جلوه کرد، چقدر بزرگ جلوه کرد؟ آنقدر که دست‌های خود را بریدند از هیبت حضرت یوسف.

🖋وقتی انسان امری بزرگ را مشاهده کند ذهن او پر می‌شود و از حواس خود غائب می‌شود.

🖋جناب حافظ

/چُنان پُر شد فضایِ سینه از دوست

که فکرِ خویش گم شد از ضمیرم/

🖋 انقدر یوسف برای این‌ها بزرگ جلوه داده شد که از حواس خود خارج شدند و دست‌های خود را بریدند، اصلاً حواسشان نبود و اولش حس نمی‌کردند.

🖋از لحاظ روانشناسی وقتی قبل از حضور کسی همه از او حرف بزنند و درمورد خوبی‌های او زیاد صحبت شود، آن شخص جذاب‌تر جلوه می‌کند و وقتی به یکباره حاضر شود در جمع خیلی بزرگ و جذاب به نظر می‌رسد مخصوصاً اگر زیبا هم باشد.

⬅️روایت: مأمون دختر خودش را به عقد امام جواد ع در آورد، بعد همسر مأمون به امام جواد ع گفت آیا نمی‌خواهی کنار همسرت بروی، زمانیکه امام جواد ع وارد شد همسرش از هیبت امام جواد ع حیض شد و امام فرمود (فلما راینه اکبرنه) در چشمش بزرگ جلوه کرد.

🖊حاش لله تنزیه خداست.

وقتی انسان چیزی عجیب را می‌بیند خدا را تنزیه می‌کند مانند ذکر سبحان الله.

⚠️این خود دلیل بر این است که اینها بت پرست نیستند.

🖊زمانی که شنیدند یوسف طرف زلیخا نرفته است و پاک است گفتند هذا الا ملک کریم یعنی هم فرشته‌ای زیباست هم پاک است.

پس اینها به خدا و ملائکه ایمان و شناخت داشتند.

🖋پشت سر کسی از خوبی‌هایش بگویی طبیعی است، اما یوسف چقدر زیباست که او را رو در رو تحسین و تمجید می‌کنند و این اوج تعجب از جمال است.

جناب حافظ

/ منعم مکن ز عشق وی‌ای مفتی زمان

معذور دارمت که تو او را ندیده‌ای/

🕋یوسف

قَالَتْ فَذَٰلِکنَّ الَّذِی لُمْتُنَّنِی فِیهِ وَلَقَدْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ فَاسْتَعْصَمَ وَلَئِن لَّمْ یفْعَلْ مَا آمُرُهُ لَیسْجَنَنَّ وَلَیکونًا مِّنَ الصَّاغِرِینَ

بانوی کاخ گفت: این همان کسی است که مرا درباره عشق او سرزنش کردید. به راستی من از او خواستار کام جویی شدم، ولی او در برابر خواست من به شدت خودداری کرد، و اگر فرمانم را اجرا نکند یقیناً خوار و حقیر به زندان خواهد رفت. (۳۲)

 

🖋 در اینجا دیگر زلیخا پرده دری می‌کند و جنونش نسبت به یوسف مشخص است.

🖋 زلیخا جلوی زنها هم از یوسف دوباره کام خواست و هم او را تهدید کرد.

🕋یوسف

قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَی مِمَّا یدْعُونَنِی إِلَیهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّی کیدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیهِنَّ وَأَکن مِّنَ الْجَاهِلِینَ

یوسف گفت: پروردگارا! زندان نزد من محبوب‌تر است از عملی که مرا به آن می‌خوانند، و اگر نیرنگشان را از من نگردانی به آنان رغبت می‌کنم و از نادانان می‌شوم. (۳۳)

🖋اصب، به معنی از جا در آمدن است.

🖋زندان بالاصاله محبوب نیست اما از گناه محبوب‌تر است.

🖋 حالا چرا حضرت یوسف به زندان راضی شد!!! زلیخا گفت زندانی می‌کنم تو را اما آیا حضرت یوسف نمی‌توانست چیز دیگری بخواهد؟!! چون حضرت یوسف برده است و خانه و زندگی ندارد می‌دانست که یا باید در قصر زلیخا باشد یا در زندان، آدم آزادی نبود که هر جایی بخواهد بتواند برود.

🖋 برای حضرت یوسف مصیبت چند برابر شده اول فقط زلیخا بود حالا بقیه زن‌های مصر هم هستند.

🖋اصب یعنی در می‌آیم، از کجا در می‌آید؟

از جایگاه نیکو (احسن مثوای) در می‌آیم که آن جایگاهِ اتصال به خداوند و روح الایمان است بعد دنبال آن می‌گوید جزو جاهلان می‌شوم.

🖋یک روحی همراه مؤمن هست به اسم روح الایمان که به وسیله آن خیلی چیزها را می‌فهمد که دیگران نمی‌فهمند.

🖋 رسول خدا فرمود مؤمن زمانی که می‌خواهد دچار زنا شود روح الایمان قبل از زنا او را باز می‌دارد از گناه اما به محض مشغول شدن به زنا روح الایمان او را ترک می‌کند تا اینکه او توبه کند و دوباره اتصال برقرار شود و اگر وصل شود حالا به چه درجه‌ای از روح الایمان وصل می‌شود؟ چون ایمان ۱۰ درجه دارد.

⬅️روایت: پیامبر اکرم فرمود زنا برکت را از سه چیز می‌برد از علم و از عمر و از مال.

اینکه می‌گوید از جاهلین می‌شوم یعنی برکت از علم من می‌رود پس اگر انسان گناه کند علامه هم باشد دیگر چیزی نمی‌فهمد و جاهل می‌شود.

🖋 کسی که زنا می‌کند جوانمرگ می‌شود و برکت از مال و علم او می‌رود.

🖋 قرآن خیلی مطالب را صراحتاً می‌فرماید.

(گناه انسان را نادان می‌کند)

❗نکته: یک زمانی بود حضرت یوسف را به بهای اندک فروختند اما اینجا یوسف خود را به هیچ چیز نمی‌فروشد، دیگران نمی‌دانند یوسف چه کسی است ولی حضرت یوسف خودش می‌داند چه عظمت و ارزشی دارد، در اول داستان کسی به او رغبت نداشت اما به جایی رسید زلیخا به پای او افتاد و زن‌های دیگر به دنبال او افتادند و در ادامه همهٔ مردم عاشق او می‌شوند.

🖋انسان هم باید یوسفی باشد و برای خودش بهایی عظیم قائل باشد.

برای پاکی خود ارزش قائل باشید و خود را اندک نفروشید.

خدا در نزد ما چقدر می‌ارزد؟!!!

🖋 وهله اول که زلیخا طلب کام کرد حضرت یوسف فرمود معاذ الله انه ربی…

ولی در اینجا خیلی به حضرت یوسف سخت می‌گذرد زیرا دیگر تنها یک زلیخا نیست و زن‌های متمول مصری به دنبالش افتادند و دیگر پرده دری شده و همه می‌دانند چه خبر است، یک موقع زلیخا عشق خود را پنهان می‌کرد ولی اینجا وسط زن‌های مصری گفت او را دوست دارم و یا کار خود را از پیش می‌برم و یا او را زندانی می‌کنم.

🖋 گاهی وقت با حروف و کلمات خداوند تصویرسازی می‌کند، در این آیه چقدر تشدید به کار برده شده:

(ربّ السّجن، احبّ، الیّ، ممّا، عنّی، کیدهنّ، الیهنّ…)

انگار دارد خدا را داد می زند و تحت فشار است.

🖋 یکی از مواضع دعا زمانی است که انسان در مسیر گناه قرار می‌گیرد.

🖋 یک موقع انسان به طرف گناه می‌رود و یک موقع گناه به طرف انسان می‌آید.

🖋 امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود کسی که برای برادر خودش کاری انجام دهد و بعد از آن کار هدیه او را بپذیرد می‌شود سُحت (رشوهٔ حرام)

🖋یکی از مواضع دعا هنگامی است که انسان به گناه نزدیک است، وقتی گناه سراغ شما آمد خیلی مراقب باشید و دعا کنید لذا حضرت یوسف در موقع گناه دعا کرد.

🖋 حضرت یوسف فرمود من هم تا حدی می‌توانم جلوی غریزه جنسی خود را بگیرم یعنی انسان اگر در موقعیتی است که نمی‌تواند جلوی گناه کردن را بگیرد باید فرار کند و باید تغییر موضع بدهد، اگر شغلی داری که در آن به حرام می افتی شغل خود را عوض کن.

🕋یوسف

فَاسْتَجَابَ لَهُ رَبُّهُ فَصَرَفَ عَنْهُ کیدَهُنَّ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ

پس پروردگارش خواسته‌اش را اجابت کرد و نیرنگ زنان را از او بگردانید; زیرا خدا شنوا و داناست. (۳۴)

⤴️ چقدر خداوند در این سوره می‌گوید کید کید کید…

🖋 خداوند صدای مناجات انسان را می‌شنود و عالم است به موقعیت انسان چون سمیع و علیم است، فقط اوست که شنوای داناست یک معنای شنونده اطاعت کننده است یعنی خداوند گوش می‌کند دعای بنده را و انجام می‌دهد درخواست او را.

 

🖋 خداوند سمیع و علیم است خداوند گوش می‌کند حرف انسان را و دانا به نفع و ضرر بنده خود است.

🖋 خداوند أَسْمَعَ السَّامِعِین است، شنواترین شنوایان است.

🖋 چرا سمیع را با علیم می‌آورد؟

چون خداوند به صلاح ما عالم است و می‌داند استجابت کدام دعا به صلاح ماست و کدام درخواست به صلاح ما نیست.

بخاطرهمین است که گاهی دعای ما مستجاب نمی‌شود و گاهی سریع مستجاب می‌شود.

❗ ((در مورد حضرت یوسف در بین خواب و بیداری به بنده فرمودند: آن کسی که مسجود آسمانیان است آیا معشوق زمینیان نمی‌شود؟))

🖊حضرت یوسف کسی بود که کوکب و قمر و خورشید بر او سجده کردند پس عجیب نیست که همه عاشق او بشوند.

🖋 در ادامه تمام مردم مصر به پای او می‌افتند.

🤲انشالله امام عصر تشریف بیاورند تمام عالم به پای او می‌افتند.

الحمدلله علی الولایه

دانلود فایل صوتی