۱۴۰۳-۲-۶ شرح اصول کافی
بسم الله الرحمن الرحیم
««الحمدالله رب العالمین الصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا و طبیب قلوبنا و شفیع ذنوبنا العبد المؤید الرسول المسدد المحمود الاحمد ابوالقاسم المصطفی محمد»»
پنجشنبه ۱۴۰۳/۲/۶، درس اصول کافی
موضوع: «باب نعمتی را که خدای عز و جل در کتابش ذکر فرموده ائمه علیهم السلام اند.
قبل از وارد شدن به روایت، آیه‌ای از قران را بررسی کنیم؛
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ
هیچ ندیدی حال مردمی را که نعمت خدا را به کفر مبدل ساختند و (خود و) قوم خود را به دیار هلاکت رهسپار کردند.
تبدیل کردن یعنی چه؟؟؟ آن هم از روی کفر نعمت را عوض کردند!!!
در اینجا می‌فرماید تبدیل کردند نعمت خدا را پس این یک نعمت خاص است و قوم خود را به جهنم کشاندند! یعنی این چه؟؟؟
روایت (۱)
((۱- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بِسْطَامَ بْنِ مُرَّهَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ حَسَّانَ عَنِ الْهَیْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ الْعَبْدِیِّ عَنْ سَعْدٍ الْإِسْکَافِ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَهَ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع مَا بَالُ أَقْوَامٍ غَیَّرُوا سُنَّهَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَدَلُوا عَنْ وَصِیِّهِ لَا یَتَخَوَّفُونَ أَنْ یَنْزِلَ بِهِمُ الْعَذَابُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ جَهَنَّمَ ثُمَّ قَالَ نَحْنُ النِّعْمَهُ الَّتِی أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلَى عِبَادِهِ وَ بِنَا یَفُوزُ مَنْ فَازَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ
ترجمه:
۱- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: چگونه باشد حال مردمیکه سنت پیغمبر صلى الله علیه و آله را دگرگون ساختند و از وصى او رو گردان شدند؟ ایشان نمىترسند که نعمت خدا را بناسپاسى تغییر دادند و قوم خویش را بدوزخ که سراى هلاکت است، در آوردند)))
سپس فرمود: ما هستیم آن نعمتى که خدا به بندگانش انعام فرموده هر که در روز قیامت کامیاب شود بوسیله ما است.
سنت یعنی راه و روش یعنی راه و روش رسول الله را تغییر دادند بعد حضرت این آیه را تلاوت کردند:
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ.
اقاجان (علامه حسن‌زاده آملی) روی این بحث خیلی پافشاری کرده‌اند جانشین رسول الله باید به صفت رسول الله باشد.
آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود اینها سنت و راه و روش پیامبر خود را تغییر دادند.
رسول اکرم فرمود: روز قیامت عده‌ای می‌آیند به طرف حوض من و خداوند اینها را دور می‌کند می‌گویم خدا اینها اصحاب من هستند و خدا می‌گوید تو نمی‌دانی بعد از تو چه بدعت‌ها که اینان آوردند و چه جنایت‌ها که انجام دادند.
رسول اکرم راه و روش و جانشین خود را مشخص کرده بود و اینها تغییر دادند و اینها روی از پیامبر برگرداندند اینها از عذاب خدا نمی‌ترسند.
حدیث قلم و دوات یا حدیث قرطاس اشاره به واقعه‌ای دارد که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چند روز پیش از ارتحال خویش وقتی سران صحابه برای عیادت پیامبر نزدش آمده بودند، خطاب به جمع حاضران فرمود: «کاغذ و دواتی برای من بیاورید تا برای شما چیزی بنویسم که پس از من گمراه نشوید.» ولی بعضی از صحابه به مخالفت برخاستند و مانع نوشتن آن نامه شدند و به پیامبر نسبت هذیان دادند!!
ما آن نعمتی هستیم که آنها تغییر دادند خداوند نعمت‌های زیادی دارد، یک سری نعمتها عام هستند که به همه داده است مثل نعمت سلامتی و غذا.
یک سری نعمتها فقط مربوط به نشئه دنیا نیست مربوط به آخرت هم است. بزرگترین نعمت، نعمت ولایت است یعنی کسی که از جانب خدا است و کسی که از جانب خدا باشد می‌تواند ما را در دنیا و آخرت رهنمون کند.
الان که اسلام در عالم پیچیده همه مال زحمت‌هایی است که رسول الله کشیدند مربوط به آن ۲۳ سال است که طی کرده‌اند.
اختلافاتی که در این عالم وجود دارد مربوط به این است که امام نیست امام را از محور خود خارج کردند و هر کسی هر نوایی که خواست زد.
در اشعار امام سجاد علیه السلام این مطلب آمده است هیچکس رستگار نمی‌شود مگر به وسیله ما. (و ما فاز من فاز الا بنا)
تنها راه رستگاری، ولایت است کسی که ولایت نداشته باشد خارج از اسلام می‌شود.
در زیارت امام حسین ع می‌خوانیم
«فَالْوَیْلُ لِلْعُصَاهِ الْفُسَّاقِ، لَقَدْ قَتَلُوا بِقَتْلِکَ الْإِسْلَامَ، وَ عَطَّلُوا الصَّلَاهَ وَ الصِّیَامَ، وَ نَقَضُوا السُّنَنَ وَ الْأَحْکَامَ، وَ هَدَمُوا قَوَاعِدَ الْإِیمَانِ، وَ حَرَّفُوا آیَاتِ الْقُرَآنِ، وَ هَمْلَجُوا فِی الْبَغْیِ وَ الْعُدْوَانِ»؛ [پس وای بر سرکشان فاسق! آنان با کشتن تو اسلام را کشتند و نماز و روزه را تعطیل کردند و سنت‌ها و
احکام پیامبر (ص) را نقض کرده و پایه‌های ایمان را نابود ساختند و آیات قرآن را تحریف کردند و در خیانت و دشمنی، مسیر را هموار ساختند..
کسی که امام ندارد اسلام ندارد و از نظر قرآنی ثابت کردیم، کافر کسی است که امام را قبول ندارد.
در نهج البلاغه می‌فرماید که رسول الله به من گفت بعد از من اینها حق تو را غصب می‌کنند و به تو چه ظلمها که نمی‌کنند…
و پرسیدم یا رسول الله با آنها چطور برخورد کنم
اینها مرتد هستند یا گمراه!!!!
فرمود آنها گمراه هستند.
کسی که حرف به گوشش اصلاً نرسیده متفاوت هستند.
روایت (۲)
– الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ رَفَعَهُ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ أَ بِالنَّبِیِّ أَمْ بِالْوَصِیِّ تُکَذِّبَانِ نَزَلَتْ فِی الرَّحْمَنِ
ترجمه:
معلى بن محمد از امام روایت کند که راجع بقول خداى عزوجل (((کدام نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟))) فرمود: پیغمبر را تکذیب می‌کند یا وصیش را؟! این آیه در سوره (الرحمن) است.
تکذبان یعنی شما دوتا
سوره الرحمن یک خاصیت دارد که در آن بیشتر ضمیر تثنیه آمده یعنی دوتایی آمده.
آیا پیامبر را تکذیب می‌کنید یا وصی او را؟
در تفاسیر گفته شده که خطاب به جن و انس است این دوتا.
روایت (۳)
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الْهَیْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ أَبِی یُوسُفَ الْبَزَّازِ قَالَ تَلَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَذِهِ الْآیَهَ فَاذْکُرُوا آلاءَ اللَّهِ قَالَ أَ تَدْرِی مَا آلَاءُ اللَّهِ قُلْتُ لَا قَالَ هِیَ أَعْظَمُ نِعَمِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ هِیَ وَلَایَتُنَا
ترجمه:
ابو یوسف بزاز گوید: امام صادق علیهالسلام آیه (۶۹ سوره۷) (((نعمت‌های خدا را بیاد آورید))) را تلاوت نمود و فرمود: میدانى نعمتهاى خدا چیست؟ عرض کردم: نه، فرمود: مقصود بزرگترین نعمت‌های خداست بر خلقش و آن ولایت ماست.
ذکر کنید یعنی یاد کنید بشمارید در دل یاد کنید.
آلاء خدا چیست؟ بالاترین و عظیم‌ترین نعمت‌های خدا آلاء خداست که آن ولایت ما است.
پس معنای آیه این می‌شود که ذکر کنید ولایت ائمه را.
در کتب حدیثی شیعه و سنی آمده است که ذِکرُ عَلیٌّ عِبَادَه (یاد کردن علی (ع) عبادت است، و افضل عبادات است.
اینجا می‌فرماید آلاء خدا را ذکر کنید یعنی بالاترین نعمت‌های خدا را.
در روایت است که سؤال شد زنده کردن امر شما چطور است؟!!! فرمود دور هم می‌نشینید و از ما یاد می‌کنید و ذکر ما را می‌گویید.
چرا ما مراسم برای ائمه می‌گیریم؟ برای اینکه یاد آنها زنده بماند و امر آنها را احیا کنیم قرآن دستور داده ذکر کنید.
اثرات عجیبی دارد ذکر ائمه و ذکر اولیای خدا. روایت: وقتی دور هم می‌نشینید و فضایل و علوم آنها را می‌گویید فرشتگان دور شما حلقه می‌زنند و برای شما استغفار می‌کنند تا از هم جدا شوید و متفرق شوید.
وقتی بزرگترین نعمت خدا ولایت است این نعمت شکرانه دارد؛
لئن شَکَرتُم لَأَزیدَنَّکُم ۖ وَلَئِن کَفَرتُم إِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ
«اگر شکرگزاری کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسی کنید، مجازاتم شدید است!»
نعمت هرچه بزرگتر می‌شود شکر آن بیشتر می‌شود.
روایت (۴)
االْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَهَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْراً الْآیَهَ قَالَ عَنَى بِهَا قُرَیْشاً قَاطِبَهً الَّذِینَ عَادَوْا رَسُولَ اللَّهِ ص وَ نَصَبُوا لَهُ الْحَرْبَ وَ جَحَدُوا وَصِیَّهَ وَصِیِّهِ
ترجمه: ابن کثیر: از امام صادق علیهالسلام راجع بقول خداى عزوجل (۲۹- سوره ۴) (((مگر آن کسان را ندیدى که نعمت خدا را بناسپاسى تغییر دادند تا آخر آیه))) پرسیدم، فرمود: مقصود، همه قریش است، آنکسان که با رسول خدا صلى الله علیه و آله دشمنى کردند و جنگ نمودند و وصیت او را درباره جانشین انکار کردند.
در این آیه قرآن همان آیه که امیرالمؤمنین ع تفسیر کردند:
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ
حضرت فرمود: مراد از این آیه تمام قریش هستند.
قاطبه یعنی اکثریت قاطبه در زیارت عاشورا می‌خوانیم:
” اللهم العن بنی امیه قاطبه” خدایا همه بنی امیه را لعنت کن –
همان کسانی که با رسول الله ص دشمنی کردند و عَلم جنگ برداشتند.
قریش در عربستان یکی از اقوام بزرگ بود و خود رسول الله ص از قریش است و قریش شاخه شاخه‌های زیادی داشت.
تا جایی که حتی نقشه قتل رسول خدا ص را کشیدند و آنقدر اذیت کردند تا رسول خدا ص به مسلمانان فرمود از اینجا بروید به حبشه که بعضی‌ها مثل سمیه و یاسر زیر شکنجه شهید شدند.
و عموی پیامبر حضرت حمزه سید الشهدا یک دلاوری بود وقتی اسلامش را اظهار کرد باز یک عده جرات نکردند اقدام کنند به قتل رسول خداص و حضرت ابوطالب بزرگ قریش بود و مراقب بودند حضرت ص کشته نشود.
در تاریخ دارد ۱۴ قبیله با معاویه بود و ۵ نفرشان با حضرت علی ع بودند.
وقتی طرف امام نداشته باشد هرکسی خود را جانشین پیامبر ص می‌داند.
حالا هر جوری بتواند اینجا را غصب کند می‌شود خلیفه! آیا عقل قبول می‌کند؟
کجای قرآن چنین چیزی داریم؟ جانشین پیغمبر را خود پیامبر ص مشخص می‌کند ولا غیر.
بَدَّلُوا تبدیل کردند و یک چیز دیگر جایش گذاشتند و قومشان را بردند بطرف جهنم.
وقتی ولایت ما را خداوند به کسی بدهد
خیر دنیا و آخرت را به او داده است
امام صادق ع فرمود:
خجالت می‌کشم از بس این حدیث را گفتم قدر محبت علی و زهرا را وقتی می‌فهمید که جان به گلوگاه برسد
فرمود: کسی در قیامت رستگار نمی‌شود مگر بوسیله ما. و می‌فرماید: آخرین کسانی که از جهنم خارج می‌شوند همین که با علی و فاطمه در قلبشان دشمنی نداشته باشند نجات پیدا می‌کنند.
هنوز که هنوز است امیرالمؤمنین ع مظلوم است و هنوز که هنوز است دعوا سر ولایت امیرالمؤمنین ع است.
الحمدلله علی الولایه