۱۴۰۳-۱۲-۲ شرح اصول کافی روحی که خدا ائمه را به آن استوار میسازد
بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمدلله رب العالمین الصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا و طبیب قلوبنا و شفیع ذنوبنا العبد المؤید الرسول المسدد المحمود الاحمد ابوالقاسم المصطفی محمد»
پنجشنبه ۱۴۰۳/۱۲/۲، درس اصول کافی، جلد اول
🧿موضوع: «باب: روحی که خدا ائمه را به آن استوار میسازد»
⬅️روایت (۱)
⤴️ابوبصیر گوید: از امام صادق علیه السّلام قول خدایتعالی (((و همچنین روحی از امر خود را بسویت وحی کردیم، تو نمیدانستی کتاب و ایمام چیست؟ – ۵۲ سوره ۴۲ -))) را پرسیدم. فرمود: آن مخلوقیست از مخلوقات خدای عزوجل، بزرگتر از جبرئیل و میکائیل، که همراه پیغمبر صلی اللّه علیه و آله است، به او خبر میدهد و رهبریش میکند و همراه امامان پس از وی هم میباشد.
⤴️شرح:
🖋 وحی مگر این نیست که خداوند چیزی را به پیامبر بگوید؟ در اینجا میفرماید روحی را از امر خود به تو وحی کردیم.
پس وحی فقط این نیست که خداوند چیزی را به رسولش بگوید، داستان وحی خیلی بحث مفصل دارد و وحی مراتب و انواع دارد.
🕋قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرࣱ مِّثۡلُکمۡ یوحَیٰٓ إِلَی…
🖋 روح را وحی کردیم به سوی تو، روحی که از امر ماست یعنی روح متصل به عالم امر است.
🖋 در آیه دیگر در همین باب میآید:
🕋وَیسۡـَٔلُونَک عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّی…
⤴️از تو دربارهٔ روح میپرسند، بگو: روح، از امر پروردگارِ من است.
🖋 بعضی از مفسرین گفتهاند خداوند نخواسته است جواب بدهد که روح چیست!!! نخیر خداوند جواب داده است و جواب همین است که روح از امر پروردگار من است.
🖋 حالا امر پروردگار چیست؟!!!
«اَلا لَهُ الخلقُ و الامر»
آگاه باشید خلق و امر از آن خداست.
🖋 عالم امر عالمی غیر از عالم خلق است، عالم خلق عالم تقدیر (اندازه) یعنی همین عالمی که ما در آن هستیم است اما عالم امر جدای از عالم خلق است.
🖋 عالم خلق محدود است و چون محدود است متکثر است ولی عالم امر امر واحد است و متکثر نیست.
🕋«ما امرنا الا واحد»
عالم امر عالم وحدت است و عالم وحدت ورای عالم کثرت است.
روح از امر پروردگار است به همین دلیل روح در قرآن جمع نیامده است یعنی ارواح در قرآن نداریم درحالیکه ملائکه که جمع ملک است آمده است.
🕋 تنزل الملائکه و الروح
🖋 حضرت روح مافوق ملائکه است.
🕋 یوْمَ یقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِکهُ صَفًّا…
روزی که روح و فرشتگان در یک صف میایستند.
⬅️روایت: روح در یک صف و ملائکه در صف دیگر میایستند.
روح در یک صف است از بس که عظمت دارد.
⬅️روایت: امام صادق علیه السلام فرمود روح از جبرئیل و میکائیل عظیمتر است.
جبرئیل و میکائیل جزو بزرگترین فرشتگان خدا هستند و تمام ملائکه تحت ولایت حضرت جبرائیلاند اما میفرماید روح از جبرئیل عظیمتر است.
🖋 زمانی که حضرت جبرائیل در مقابل رسول الله قرار میگرفت همچون بندهای در مقابل مولایش رسول الله زانو میزد.
🖋 حضرت روح اعظم از جبرائیل و میکائیل است که وحی شد به رسول الله چون متصل به عالم امر است.
بنگر که چه عظمتی دارد رسول الله.
🕋 إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیئًا أَنْ یقُولَ لَهُ کنْ فَیکونُ
⤴️چون به چیزی اراده فرماید کارش این بس که میگوید باش پس [بی درنگ] موجود میشود. (این روح که از امر پروردگار است متصل به رسول الله است)
🧿 بزرگترین مخلوق و اول شخص در نظام هستی رسول الله است و بالاتر از او هیچ موجودی نداریم و دوم شخص نظام عالم امیرالمؤمنین علیه السلام است.
🖋مَا کنْتَ تَدْرِی مَا الْکتَابُ…
🖋 پیامبر خدا اگر چیزی میداند از جانب خداوند است و رسول اکرم به جزئیات عالم آگاه است، چیزی بر رسول خدا و ائمه پوشیده نیست اما همه اینها از جانب خداوند است.
🖋 درست است که امام در شکم مادرش هم امام است و متصل به روح است اما در این حدیث میخواهد بگوید هر چیزی که برای امام و رسول الله هست از جانب خداوند است.
🖋 روح بعد از رسول خدا همراه ائمه است و به واسطه روح است که امام علم دارد به شرق و غرب عالم.
🖊روایت: ستونی از نور هست که امام همه چیز را در آن میبیند، این ستون نور همان اتصال به روح است.
⬅️روایت (۲)
اسباط بن سالم گوید: من حاضر بودم که مردی از اهل بیت (شهری در کنار فرات بوده) از امام علیه السّلام درباره قول خدای – عزوجل – (((و همچنین روحی از امر خود را بسوی تو وحی کردیم))) پرسید امام فرمود: از زمانیکه خدای عزوجل آن روح را بر محمد صلی اللّه علیه و آله فرو فرستاد، به آسمان بالا نرفته است و آن روح در ما هست.
⤴️شرح:
بحث شیعه و سنی در این است که اهل سنت میگویند پیامبر وقتی که مرد تمام شد رفت ولی شیعه میگوید اینطور نیست و حقیقت قرآن باید در قلب انسان کاملی باشد زیرا قرآن و عترت ازهم جدا نمیشوند تا قیامت.
⬅️روایت (۳)
ابو بصیر گوید: از امام صادق علیه السّلام راجع به قول خدای عزوجل (((از تو درباره روح میپرسند بگو روح از امر پروردگار من است ۸۷ سوره ۱۷ -))) پرسیدم فرمود: آن مخلوقی است بزرگتر از جبرئیل و میکائیل که همراه رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و همراه ائمه است و آن از عالم ملکوت است (یعنی آسمانی و روحانی است)
⤴️شرح:
بعضی گفتهاند اینها که سؤال میکردند یهودی بودند و عرب مشرک اصلاً نمیدانست که حضرت روح چیست!!!
«وَیسۡـَٔلُونَک عَنِ ٱلرُّوحِۖ»
🖋 بزرگ یهودیها گفته بود که از پیامبر بپرسند روح چیست بعد ببینند او میتواند جواب بدهد یا خیر.
فرمود روح از عالم خلق نیست چون اگر از خلق باشد حد دارد و کثرت دارد اما از عالم امر و وحدت است که فوق خلق است.
🖋حضرت جبرئیل بسیار عظمت دارد!!! و حضرت روح عظیمتر از ایشان است!!! و جان رسول الله چه جان عظیمی است که پذیرای اینهاست.
🖊روایت: رسول اکرم زمانی که سوار شتر بودند وقتی سوره مائده نازل شد شتر از شدت عظمت بروی زمین خوابید.
⬅️روایت (۴)
ابوبصیر گوید: شنیدم از امام صادق علیه السّلام درباره یسألونک عن الروح قل الروح من امر ربی))) میفرمود: مخلوقی است بزرگتر از جبرئیل و میکائیل که همراه هیچ یک از پیغمبران گذشته جز محمد صلی اللّه علیه و آله نبوده است، و آن همراه ائمه میباشد و ایشان را رهبری میکند، چنان نیست که هرچه طلب شود، بدست آید (پس همراهی این روح با پیغمبر و امامان فضلی است از خدای تعالی که به هر کس خواهد عطا کند، و با طلب و کوشش بدست نیاید)
⬅️روایت (۵)
ابو حمزه گوید: از امام صادق علیه السّلام راجع به علم امام پرسیدم، که آیا امام آن علم را از دهان رجال علم فرا میگیرد یا آنکه نزد شما کتابیست که آنرا میخوانید و فرا میگیرید؟ فرمود: این مطلب از آنچه تو گفتی بزرگتر و استوارتر است، مگر نشنیدهئی قول خدای عزوجل را: (((و همچنین روحی از امر خود به تو وحی کردیم، و تو نمیدانستی که کتاب و ایمان چیست – ۵۲ سوره ۴۲-))).
سپس فرمود: اصحاب شما درباره این آیه چه میگویند؟ آیا اقرار دارند که پیغمبر صلی اللّه علیه و آله در حالی بود که کتاب و ایمان نمیدانست؟ عرضکردم: قربانت گردم، نمیدانم چه میگویند فرمود: آری در حالی بسر میبرد که نمیدانست کتاب و ایمان چیست، تا آنکه خدای تعالی روحی را که در کتابش ذکر میکند مبعوث کرد، و چون آنرا بسوی او وحی فرمود: بسبب آن علم و فهم آموخت، و آن همان روحست که خدای تعالی به هر که خواهد عطا کند، و چون آنرا به بندهئی عطا فرماید، به او فهم آموزد.
⤴️شرح:
(ابوحمزه امیرالمؤمنین تا امام صادق را زیارت کرد و او سن زیادی داشت)
🖋 امر بالاتر از این حرفهاست که از دهان کسی بگیرید یا در کتاب بخوانید.
🖋 انسانی که توبه میکند و در مسیر خدا میآید یک مرتبه درها به روی او باز میشود، باب فهم به روی او باز میشود، خوابهایی میبیند که در آن علم و معرفت است و آهسته آهسته اتصال با روح برقرار میشود.
🖋 شخصی از علما نقل میکرد از یکی از اولیا که در مکانی بود ناگهان یک خانم زیبایی در مقابل او قرار میگیرد و از او سؤال میکند چرا به من نگاه نمیکنی و او در جواب میگوید من یک معشوقهای دارم میترسم اگر به تو نگاه کنم او ناراحت شود و او خیلی ارزش دارد.
🖋 اتصال به خدا و اتصال به ولایت و امامت خیلی ارزش دارد، نعمتی است که تمام نعمتهای خدا در برابر او ارزشی ندارد.
راحت به دست نمیآید پس باید قدر خود را دانست و این را رایگان نفروشید.
⬅️روایت (۶)
⤴️سعد اسکاف (کفاش) گوید: مردی خدمت امیرالمؤمنین علیه السّلام آمد و درباره روح پرسید که آیا او همان جبرئیل است؟ امیرالمؤمنین علیه السّلام به او فرمود: جبرئیل علیه السّلام از ملائکه است و روح غیر جبرئیل است – و این سخن را تکرار فرمود – او عرض کرد: سخن بزرگی گفتی!! هیچکس عقیده ندارد که روح غیر از جبرئیل است.
امیرالمؤمنین به او فرمود: تو خود گمراهی و از اهل گمراهی روایت میکنی خدای تعالی به پیغمبرش صلی اللّه علیه و آله میفرماید: امر خدا آمد نیست، آن را بشتاب مخواهید، خدا منزه است و از آنچه مشرکان باوی انباز میکنند برتر است، ملائکه روح را فرو میآورند – ۱ سوره ۱۶ -، پس روح غیر از ملائکه صلوات الله علیهم میباشد.
🖋 در مورد حضرت مریم میفرماید متمثل شد برای او جبرئیل، یعنی هیچ کس فکر نمیکند روح غیر از جبرئیل باشد درحالیکه روح رئیس الملائکه است.
🖋 شخصی آمد خدمت رسول خدا و گفت یارسول الله شما و سلمان هم حدیث میخوانید، دیگران هم حدیث میخوانند، چرا انقدر احادیث شما با آنها فرق میکند؟؟؟
🖋 حضرت اینجا فرمود تو یک گمراهی هستی که از گمراهان روایت میکنی، این گمراهان احادیثشان جمع شده در کتب اهل سنت.
🖋 ابتدای صحیح مسلم در تفسیری دیدم که نقل شده روایت است که شخصی رسول خدا را در خواب دید و هزار حدیث حفظ بود که همه را برای رسول خدا خواند و رسول خدا گفت همه باطل است غیر از شش تا از آنها.
🖊پس ببینید که آنها چقدر حدیث درست کردند و چقدر حدیث جعل کردند.
🖋در کتابهای اهل سنت چیزهایی درمورد پیامبر نوشته شده و چیزهایی به رسول الله نسبت میدهند که انسان شرم میکند بیان کند، آنها میخواهند بگویند این پیامبر است!!! مثلاً میگویند پیامبر وقتی نماز میخواند یادش میرفت چند رکعت خوانده است، اینجا امیرالمؤمنین میفرماید تو جزو گروه گمراهانی و تو چه میدانی که روح و جبرئیل چیست!!!
🖋خدای تعالی به پیامبرش میفرماید:
أَتَیٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَیٰ عَمَّا یشۡرِکونَ
امر خدا فرا رسیده است، پس در مورد آن شتاب نکنید.
⤴️ یک معنای این آیه این است که صاحب امر میآید پس عجله نکنید در مورد ایشان، که هلاک شدند کسانی که در مورد ظهور عجله کردند.
🖋 فرشتگان به امر روح نازل میشوند.
🖊روایت: حضرت روح محیط بر ملائکه است. حضرت روح خیلی عظمت دارد.
➖پایان باب ➖
🧿باب «زمانی که امام به تمام علوم امام پیش از خود آگاه میشود»
⬅️روایت (۱)
⤴️یکی از اصحاب گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: چه زمانی امام پسین به آنچه نزد امام پیش است آگاه میشود؟ فرمود: در آخرین دقیقهای که از روح او باقی مانده است.
⤴️شرح:
در اینجا اسمی نیاورد پس حدیث مرفوع است.
🖋 امام تمام علم امام قبلی را میگیرد
ولی میگوید وقتی به امامت هم میرسد چیزهای جدیدی به او داده میشود وگرنه امام در شکم مادر هم امام است.
⬅️روایت (۲)
امام صادق علیه السّلام میفرمود: جانشین امام، بعلم امام پیش از خود را در آخرین دقیقهئی که از روح او باقی مانده آگاه میشود.
⬅️روایت (۳)
یکی از اصحاب گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: چه زمانی امام، امامت و رسیدن امر را بخود میفهمد؟ فرمود: در آخرین دقیقه زندگی امام پیشین.
⤴️شرح:
گاهی وقت بعضی از اولیا هستند که در آخرین ساعات عمر خودشان به مقاماتی میرسند.
🖋 مثلاً جناب ابن عربی نقل میکند جناب ابی مدین در آخر عمر خود به مقام قطبیت رسید و بعد از دنیا رفت.
🖋 آقا قمر بنی هاشم در دقایق آخر که صدا زد برادر برادرت را دریاب آنجا به مقام ولایت کلیه دست یافت.
الحمدلله علی الولایه