۱۴۰۳-۴-۲۵ شرح خطبه متقین جلسه ۱۰
️بسم الله الرحمن الرحیم️
« الحمدالله رب العالمین الصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا و طبیب قلوبنا و شفیع ذنوبنا العبد المؤید الرسول المسدد المحمود الاحمد ابوالقاسم المصطفی محمد»
«««« محرم ۱۴۰۳»»»»
️السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین ع
دوشنبه ۱۴۰۳/۴/۲۵، شب عاشورا(لبیک یاحسین ع)
موضوع: شرح خطبه۱۹۳ همام (متقین)
یَعْمَلُ اَلْأَعْمَالَ اَلصَّالِحَهَ وَ هُوَ عَلَى وَجَلٍ یُمْسِی وَ هَمُّهُ اَلشُّکْرُ وَ یُصْبِحُ وَ هَمُّهُ اَلذِّکْرُ یَبِیتُ حَذِراً وَ یُصْبِحُ فَرِحاً حَذِراً لِمَا حُذِّرَ مِنَ اَلْغَفْلَهِ وَ فَرِحاً بِمَا أَصَابَ مِنَ اَلْفَضْلِ وَ اَلرَّحْمَهِ
اعمال نیکو انجام مى‌دهد و ترسان است، روز را به شب مى‌رساند با سپاسگزارى، و شب را به روز مى‌آورد با یاد خدا، شب مى‌خوابد اما ترسان، و بر مى‌خیزد شادمان، ترس براى اینکه دچار غفلت نشود، و شادمانى براى فضل و رحمتى که به او رسیده است.
روایت: سلامتی تاجی است بر سر انسان‌های سالم که فقط انسان‌های مریض آن را می‌بینند.
روایت: کسانی که زیاد خدا را ذکر می‌کنند در قیامت هر کجا که دوست دارند می‌توانند بروند.
زیرا در بهشت هرکس فقط می‌تواند در محدوده خودش رفت و آمد کند اما ذاکران الهی آزادند.
️ انسان‌های متقی در شب ترسان اند و محزون و عبادت و محاسبه می کنند و در روز خوشحال هستند که خداوند یک روز دیگر را برای بندگی کردن آنها رقم زده است.
️ ترسان از این هستند که نکند لحظه ای از یاد خدا و یاد مرگ غافل شوند.
آیه قرآن ((أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَىٰ))
((آیا او ندانست که خدا می‌بیند))
نبی اکرم ص درمورد دفع غفلت و افزایش یقین این چنین فرمودند:
« همیشه در نظر بگیرید که استاد شما یا یکی از دوستان صالح شما در برابر شما ایستاده است و رفتار شما را نظاره میکند آیا در پیش روی استاد کار زشتی انجام می‌دهید؟!
آیا اگر امام زمان کنار انسان باشد انسان گناه میکند؟!!
این دستورالعمل انسان را از غفلت بیرون می‌آورد و یقین را افزایش میدهد.
یقین مقام کشف و مشاهده است.
️ انسان هر کاری که انجام میدهد تصور کند همین لحظه در حال مردن است آن موقع در چه حالی هستید؟! آیا هر کاری انجام می‌دهید؟!
تمام گناهان بخاطر غفلت است؛ غفلت از مرگ و غفلت از خداوند.
روایت: امام صادق علیه السلام فرمودند از بس این مطلب را تکرار کرده ام دیکر خجالت میکشم:(( قدر محبت فاطمه زهرا و علی علیه السلام را زمانی می‌فهمید که جان به گلوگاهتان برسد))
در اینجا فضل و رحمت خدا که شامل حال انسان شده درک نمیشود اما در ملکوت متوجه عظمت آن میشود.
در آن طرف می‌بینید که کمک کردن به خلق الله، مهربانی، ذکر و عبادت و … چه ملکوت عظیمی دارند.
عده ای درخواست می‌کنند آیا میشود برگردیم به دنیا برای انجام دادن اعمال صالح که جواب می‌آید راه بازگشت نیست.
️ نماز شب روزی هرکسی نمیشود و اگر شد بدان فضل خداست که می‌توانی نماز شب بخوانی.
إِنِ اِسْتَصْعَبَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فِیمَا تَکْرَهُ لَمْ یُعْطِهَا سُؤْلَهَا فِیمَا تُحِبُّ قُرَّهُ عَیْنِهِ فِیمَا لاَ یَزُولُ وَ زَهَادَتُهُ فِیمَا لاَ یَبْقَى یَمْزُجُ اَلْحِلْمَ بِالْعِلْمِ وَ اَلْقَوْلَ بِالْعَمَلِ…
اگر نفس او در آنچه دشوار است فرمان نبرد، از آنچه دوست دارد محرومش مى‌کند. روشنى چشم پرهیزکار در چیزى قرار دارد که جاودانه است، و آن را ترک مى‌کند که پایدار نیست، بردبارى را با علم، و سخن را با عمل، در مى‌آمیزد.
وقتی که نفس سرکشی میکند در برابر امر مکروه باید با آن مبارزه کرد، نفس خیلی چیزها را میخواهد نباید به او بدهید؛ از چیزهای کوچک شروع کنید تا به امور بزرگ برسید.
متقیان مبارزه با نفس می‌کنند.
️ یک خصوصیتی دارد نفس که اگر هرچه میخواهد را به او ندهی کوچک میشود.
نفس گاهی وقت چیزهای کوچکی میخواهد اما رفته رفته اگر با او مبارزه نکنید گناه هم میخواهد.
نفس هیچگاه ول کنِ انسان نیست؛ باید در همه حال با نفس مبارزه کرد.
در شهوت،در غضب،در حرص و…
شهوت زبان خیلی کنترلش سخت است.
️سعی کن با خودت مبارزه کنی غیبت کسی را نکنی و حتی درمورد کسی چیزی نگویی و نپرسی، همین کار را انجام بدهید خیلی راه رفته‌اید.
نفسی که به حرفش گوش ندهید میشود اسب تو و سواری میدهد و باعث سیر انسان میشود.
روشنی چشم انسان‌های متقی در چیزی است که از بین نمی‌رود.
این دنیا خودش مردنی است و باقی نمی‌ماند و انسان‌های متقی دنبال چیزهایی هستند که زائل نمیشود.
آیه ۹۶ سوره نمل
«مَا عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ ۖ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ…
آنچه نزد شماست همه نابود خواهد شد و آنچه نزد خداست باقی خواهد بود.
((گوهر معرفت آموز که با خود ببری
که نصیب دگران است نصاب زر و سیم))
انسان‌های متقی دنبال چیزهایی که زائل میشود نیستند دنبال علم و معرفت و تقوا هستند.
زاهد بی‌رغبت است نسبت به چیزهایی که زائل میشود.
یمزج الحلم بالعلم…
در اینجا باز حضرت مطلب حلم را با علم آورد.
حلم عقل عملی و علم عقل نظری است.
عقل نظری کتاب خوانده میشود یک بعد انسان است و عقل عملی چه کار کنیم.
انسان دارای دو بعد است یکی جهل و یکی جهالت.
جهل یعنی ندانستن یعنی نمی‌داند و خطا میکند
جهالت یعنی انسان می‌داند اما خرابکاری میکند چون نفسش میخواهد.
جهل را با عقل نظری میشود درمان کرد.
جهالت را باید با عقل عملی درمان کنی.
والقول بالعمل.
قول را با عمل.
آیه قرآن:
((کَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ))
((این کار که سخن بگویید و خلاف آن کنید بسیار سخت خدا را به خشم و غضب می‌آورد))
این آیه بیشتر خطاب به مسؤولین است.
در انسان‌های متقی قول و عمل آنها با هم یکی است قول آنها یک چیز نمی‌گوید و عمل آنها چیز دیگر.
اقا امیرالمـومنین در خطبه ۱۷۵ می فرماید:
((أَیُّهَا النَّاسُ، إِنِّی وَ اللَّهِ مَا أَحُثُّکُمْ عَلَى طَاعَهٍ إِلَّا وَ أَسْبِقُکُمْ إِلَیْهَا، وَ لَا أَنْهَاکُمْ عَنْ مَعْصِیَهٍ إِلَّا وَ أَتَنَاهَى قَبْلَکُمْ عَنْهَا))
((اى مردم، به خدا سوگند، که من شما را به هیچ فرمانى ترغیب نمى کنم، جز آنکه، خود به انجام دادن آن بر شما پیشى مى گیرم و شما را از معصیتى نهى نمى کنم جز آنکه، خود پیش از شما از انجام دادن آن باز مى ایستم))
اگر کسی قول و عملش یکی نباشد مردم از او بیزار می‌شوند و به او اعتماد ندارند.
اگر بالای منبر بگویی مردم تقوا را رعایت کنید بعد خودت اختلاس کنی دین و اعتقاد مردم را نابود میکنی.
تَرَاهُ قَرِیباً أَمَلُهُ قَلِیلاً زَلَلُهُ خَاشِعاً قَلْبُهُ قَانِعَهً نَفْسُهُ مَنْزُوراً أَکْلُهُ سَهْلاً أَمْرُهُ حَرِیزاً دِینُهُ مَیِّتَهً شَهْوَتُهُ مَکْظُوماً غَیْظُهُ اَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ وَ اَلشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ
پرهیزکار را مى‌بینى که: آرزویش نزدیک، لغزش‌هایش اندک، قلبش فروتن، نفسش قانع، خوراکش کم، کارش آسان، دینش حفظ شده، شهوتش در حرام مرده و خشمش فرو خورده است. مردم به خیرش امیدوار، و از آزارش در امانند.
امل یعنی آرزو.
می‌بینی آرزوهای آنها نزدیک است.
انسان‌های متقی آرزوهای دور و دراز ندارند.
چون آرزوهای دور و دراز انسان را از مرگ غافل میکند؛ به خاطر همین است که لغزش‌های آنها کمتر است و خطاهای آنها کم است تمام خطاها مخصوص کسانی است که یک شبه می‌خواهند پولدار بشوند و آرزوهای آن چنانی دارند.
خاشعا قلبه…
قلب آنها ترسان است.
دل آنها فارغ نیست بی‌خیال نیستند.
همیشه ترسان و نگران اند.
قانعه نفسه…
نفس آنها قانع است.
آنچه انسان بدان احتیاج دارد همیشه کمتر از آنیست که آرزو دارد.
انسان مومن و متقی آرزوهای خود را می‌گذارد کنار و به کم قناعت میکند.
البته آرزوی کوتاه و قناعت ربطی به تنبلی ندارد زیرا هیچکس به اندازه امیرالمومنین علیه السلام قانع نبود و هیچکس هم به اندازه او کار نمی‌کرد.
منزورا اکله…
اندک است خوراک آنها.
دنبال غذاهای رنگارنگ نیستند در بند شکم و شکم بارگی نیستند.
حضرت علی علیه السلام فرمودند اگر من مغز گندم با عسل مصفا بخواهم می‌توانم بخورم اما اینکار را هیچگاه نمیکنم.
الحمدلله علی الولایه