قانون اخلاقی و اخلاق قانونی
بسم الله الرحمن الرحیم
قانون اخلاقی و اخلاق قانونی
قانون یعنی مجموعه ای از احکامی که انسان در امور اجتماعی و حتی فردی ملزم به انجام آنست و در صورت انجام ندادن آن مجبور به پرداخت جرایم مختلف قراردادی می باشد بمانند احکام فقهی اسلام که مجموعه قوانین اسلامیست
اما اخلاق مجموعه قوانینی است که انسان بر اثر اعتقاد و ایمان به آخرت یا هر امر معنوی دیگر خود را ملزم به اجرای آن در جامعه یا محیط فردی خود میداند
تفاوت قانون و اخلاق در اینست که
قانون ممکن است مورد قبول فرد نباشد ولی لازم الاجراست اما اخلاق حتما مورد قبول فرد است
قانون مجری دارد که مراقب اجرای آنست اما در امور اخلاقی انسان خود مجری آنست
قانون بیشتر اجتماعیست و اخلاق بیشتر فردیست
حال پرسش اصلی اینجاست که ایا اخلاق را میتوان قانونی کرد ؟
درجواب گوییم بسیاری از اشکالات در نظریه پردازی های اجتماعی که در عمل با مشکل مواجه شده است عبارت از همین قانونی کردن اخلاق است
مثلا بخشیدن و گذشتن از حق خود یک امر اخلاقیست و هیچگاه در عمل نمیشود آنرا بصورت قانون در آورد یعنی نمیشود شخصی را ملزم کنیم که تو باید از حق خود بگذری
و یا باید با دیگران در حقوق مساوی باشی حتی در صورت کار بیشتر و یا تخصص بیشتر
و درست از همین رهگذر است که کمونیسم و نظریات آن در عمل با مشکل مواجه شد و نتوانست دوام بیاورد زیرا اخلاق را نمیشود قانونی کرد و به همه گفت که شما قانونا باید با هم یکسان باشید و از حق اضافی خود نسبت به دیگران بگذرید
و اگر دقت کنی اکثر اشکالات نظریات کمونیسم از همین باب است
اما نکته ای که اسلام آنرا تایید میکند و روی آن تاکید دارد اخلاقی کردن قانون است زیرا قانون را میتوان تا حدی اخلاقی نمود
مثلا میتوان با تقویت ایمان به جزای آخرتی اشخاص را ملزم به رعایت قانون نمود حتی بدون مجری قانون که نظارت داشته باشد
که البته مقدمه آن تقویت ایمان و اخلاق است و این تنها راه سعادت اجتماعی انسان است
و البته اجرای آن مجریان صالح و مومنی میخواهد که خود الگوی ایمان به خدا و روز جزا باشند به مانند امامان معصوم که دین را تایید میکنند و با رفتار خود موجبات وهن دین و مذهب را فراهم نمی کنند و آن را به ابتذال نمی کشند
سایت ادبستان معرفت-استاد محمد مهدی معماریان ساوجی.